Prabuddha Jivan 1963 Year 24 Ank 17 to 24 and Year 25 Ank 01 to 16

SR No.: 525948
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1963
Total Pages: 250
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 32 MB

Page 195

- તા. ૧-૧૦-૩
બ્રિટનનો એક અપ્રતિમ : દાનવીર
(ગયા ઓગસ્ટ માસની ૨૨મી તારીખે અવસાન પામેલ માત્ર બ્રિટનના જ, નહિ, પણ દુનિયાના એક મહાન દાનવીર-ઉદ્યોગપતિ * લડ ન્યૂફીડના દાનજજવલ' જીવનની ઝાંખી કરાવતો આ લેખ એ દિવસેના દૈનિક પત્રમાં પ્રગટ થયેલી': વિગતે ઉપરથી સંકલિત * કરીને તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. નૈત્રી)
ગયા ઑગસ્ટ માસની ૨૩ મી તારીખે ૮૫ વર્ષની ઉંમ્મરે વૈભવલક્ષી ઉપયોગ નહોતો. તેમને દૈનિક અંગત ખર્ચ * બહુ : ઈંગ્લાંડની એક વિશિષ્ટ વ્યકિત લૉર્ડ ન્યુફીલ્ડનું લંડનની પશ્ચિમે : સંજીવ હતો. તેમનું જીવન એકદમ સાદું, વિનમ્ર અને ઊંડી માન: આવેલ હંટરકૉબ નામના ગામડામાં તેમના પોતાના નિવાસ- વતાથી ભરેલું હતું. એક વખત તેમણે જણાવેલું કે “ઉપાજિત : સ્થાને અવસાન થયું. બ્રિટીશે. ઉદ્યોગના ક્ષેત્રમાં લૉર્ડ ન્યુફીલ્ડ જેવી * ધનને વિવેકપૂર્વક સમજણપૂર્વક ઉપયોગ કરે તે એટલું સહેલું
મહાન વ્યકિતઓ બહુ વિરલ પેદા થયેલ છે અને ઉદારતાના નથી, જેટલું ધન રળવું સહેલું છે.” અને તેમણે આ બન્ને બાબત ' વિષયમાં તેમની સાથે સરખાવી શકાય એવી બ્રિટનમાં કોઈ વ્યકિત - ઘણા મોટા પાયા ઉપર સિદ્ધ કરી દેખાડી: ' હજુ સુધી પાકી નથી. તેમણે પોતાની મોટા પાયા ઉપરની ૩૫ વર્ષ સુધી, જેટલી જદિથી તેઓ ધન કમાતા ગયા : ઔદ્યોગિક કારકીર્દિ દરમિયાન ત્રણ કરોડ પાઉન્ડ એટલે કે ૪૫ - તેટલી જ ત્વરાથી તેઓ શુભ માર્ગે પોતાના ધનનું વિતરણ કરતા ગયા. : કરોડ રૂપિયાનું દાન કર્યું. છે. -
કે આ બધા સમય દરમિયાન તેમને મોટામાં મોટો આંદશ એ હતો કે ' ૧૮૭૭ માં જેનો વરચેસ્ટર ખાતે જન્મ થયો હતો એવા : પોતાની બુદ્ધિ મારફતે કે પોતાના ધન મારફત બને તેટલા વિશાળ : ' આ વિલયમ રીચાર્ડ મેરીસને ઍક્સકર્ડ જિલ્લાના કાવલી’ નામના ' જનસમુદાયનું બને તેટલા પ્રમાણમાં કલ્યાણ'. કરતા રહેવું. ' અને ' , ગામમાં નહિ જેવું ભણતર પ્રાપ્ત થયું હતું. ૧૪ વર્ષની ઉંમરે તેમને માટીમાં મોટો સંતોષ એ હતો કે, તેમના દ્રવ્યને ' પાતાથી ' તેના કૌટુંબિક સંયોગેએ તેને કમાવાની ફરજ પાડી હતી. તેના * * ઉતરતા ભાગ્યવાળા - લેકોને-કમનસીબ માનવીને-સુખી બનાંકે ઘર પાછળના. બગીચામાં બેસીને સાયકલ સમી કરવાના કામથી " *વવામાં ' ચાલુ ‘ઉપયોગ થઈ રહ્યો હતે. • તેણે શરૂઆત કરી હતી. પ્રારંભમાં તેણે એક ઉમેદવાર તરીકે એક દિવસ જીદને 'ફાળાન' લગતા પટામાં તેમણે અક ; કામ શરૂ કર્યું હતું અને અઠવાડિયાના પાંચ શીલીંગ તે કમાતે હતે. " લાખ પાઉન્ડને ચેક નાંખ્યો હતો. આટલું મોટું દાન આ નિમિત્તે : આઠ મહિના સુધી સખત કામ કર્યા બાદ, અઠવાડિમે એક શીલીંગ : કોઈએ કર્યાનું ધ્યાનમાં નથી. માત્ર કસફર્ડ યુનિવસિટીને છુટું : ગને પોતાના પગારમાં, તેણે વધારો મા. "આ માંગણીને : છુટું મળીને તેમણે એક કરોડ અને સત્તાનેર' લાખ પાઉન્ડનું દાન - ' અસ્વીકાર થતાં તેણે પોતા થકી કામની શરૂઆત કરી. તેણે વિચાર્યું : 'કર્યું હતું. ૧૯૪૩ ની સાલમાં એક કરોડ' પાઉન્ડની રકમ * જુદી : કૈ હું મારી જાતે ઉદ્યોગ શરૂ કરીશ તે જેટલું કમાઈ શકીશ ર કાઢીને' - ફીડ ફાઉન્ડેશન * એક-પ્રકારનું ચેરીટી ટ્રસ્ટ-તેમણે ઊભું ; એટલું મને કોઈ પણ આપી શકવાનું નથી. અને પાંચ પાઉન્ડની ' ' કર્યું હતું. બ્રિટનના ઈતિહાસમાં આ ' મોટામાં મોટું અને સૌ | મુડીથી તેણે પોતાને ઉઘોગ શરૂ કર્યો. સાઈકલ સમી કરવી, કોઈને ચકિત કરે. એવું દાન હતું. આ ફાઉન્ડેશનમાંથી સંખ્યાબંધ છટક ભાગે એકઠા કરીને સાઈકલે. ઊભી કરવી.: ભાડે આપવી : દેશાને સારા લાભ મળ્યો છે અને ભારતની પણ અનેક સંસ્થા
થવી એ: રીતે તેણે પોતાનો વ્યવસાય ચલાવવા માં હે ! એને તે દ્વારા સારા પ્રમાણમાં આર્થિક સચન થયું છે. . પિતાની સાઈકલ સાથે તે રેસમાં–સાઈકલ ચલાવવાની હરીફાઈમાં
વૈદ્યકીય સંશોધન અને શિક્ષણપ્રચારને મદદ કરવી, વૈજ્ઞાનિક ઉતરવા લાગ્યો અને સાત વાર કેન્દ્રી–ચેમ્પીયનશીપ તેણે મેળવી. *
છેતી : સંશોધન અને વ્યવસાયાત્મક તેમ જ વ્યાપારી કેળવણીને વેગ આપવા, ' ', સાઈકલ ઉપરથી મોટરકાર સુધી પહોંચવામાં બહુ વાર લાગે : - Social Studies-સમાજલક્ષી વિષયોના અભ્યાસને પ્રોત્સાહન કે તેમ નહોતું. જયારે મોટર સાઈકલોને લોકોમાં ઉપગ વધવા : આપવું-આ પ્રકારના ઉદાત્ત હેતુઓ તેમની સમગ્ર દાનપ્રવૃત્તિ : લાગ્યો ત્યારે તેણે તે : રીપેર કરવાનું. અને છટક વિભાગમાંથી ' પાછળ 'રહ્યા હતા અને તેમાંથી અનેક હૈસ્પિીટલે, કૈલેજો : આખાં માળખાં તૈયાર કરવાનું કામ હાથ ધરવા માં હું આખરે વિઘાર્થીઓ માટે નીચેના થરના લે માટે તેમ જ સૈનિકોનાં બાળકો * ‘ડીઝાઈન અને પ્રયોગો પાછળ દશ વર્ષ સુધી કામ કર્યા. બાદ ‘ માટ'
બા માટે છાત્રાલયો અને નિવાસસ્થાને નિર્માણ. થયાં હતાં. કે તેણે મોટરકારનું એક એવું મોડેલ નિર્માણ કર્યું કે જે ટકાઉપણામાં 1 નાનપણથી' તેમને કૈટર થવાની હોંશ હતી, પણ તેમના * ફોર્ડ મોટરકારને ચઢી જાય અને કિંમતમાં તેની સાથે સારી હરીફાઈ
છે ; કુટુંબની, ગરીબાઈના કારણે તેમને આ મરથ સફળ બની શક્યો
ના. ગરાભાઈના કારણે કરી શકે. આ માટરકોર મોરીસ કાર’ના નામે ગુખાવા લાગી નહાતે. આને લીધે સરવાળે તેમના દાનને પ્રવાહ અન્ય કોઈના
૧૯૧૨ ની સાલમાં, તેણે કાવલી ખાતે “ધી. મારી શરુ દાનનો પ્રવાહ કરતાં વૈધકીય, વિજ્ઞાન-મેડિકલ સાયન્સનરક વધારે દ કંપની” એ નામની એક ફેકટરી ઊભી કરી અને પહેલા વર્ષમાં ૧ *, તેણે ૫૦ ૦ ગાડી પેદા કરી, ૧૯૨૫ ની સાલમાં ૪૮૭૧૨ ગાડીઓ ', ૧૯૬૧માં જે પેઢી દ્વારા તેઓ અઢળક ધન કમાયા હતા ' ', પિદા કરવા સુધી તે પહોંચી ગયા. ૧૯૩૧ માં દુનિયામાં સૌથી , તે પિઢીનું તેમણે દાન કરી દીધું હતું. આ દાનપત્ર દ્વારા તેમણે એમ
મોટી મોટરકારે ફેકટરીઓમાં તેની ફેકટરીની ગણના થવા માંડી. બ્રીટ- જાહેર કર્યું હતું કે, “૧૯૦૪ માં સ્થાપવામાં આવેલ મેરીસ ગેરેજીઝ * નનાં વ્યાપાર તથા ઉદ્યોગનાં ક્ષેત્રમાં તેણે પ્રથમ પંકિતની નામના , લીમીટેડ દ્વારા થતા સઘળે નફો આંધળા, બહેરા અને મુંગા માનવી* પ્રાપ્ત કરી. અને ૧૯૬૨ માં ઉપર જણાવેલ મેરીસ મોટર કંપની, એને રાહત પહોંચાડવા. પાછળ વાપરવામાં આવશે.” : " ઍસ્ટીન મેટર કંપની સાથે. જોડાઈ ગઈ અને તે બન્નેનું જોડાણ : આ અસાધારણ પ્રતિભા ધરાવતી વ્યકિતના નામ સાથે અનેક
ભારે માતબર બ્રીટીશ મોટર કોરપોરેશનનું આજે એક અંગ બની સાચી ખોટી વાત વહેતી થવા માંડી હતી. તેમના વિશે એક એવી : ગયું છે.
વાત ચાલવા લાગી હતી કે, એક તુંડમીજાજ ધરાવતી ૧૯૨૯ની સાલમાં બ્રીટનની સરકારે તેમને બેરોનેટ' બનાવ્યા. ગૅલફ ક્લબે. સભ્ય તરીકેના તેમના પ્રવેશપત્રને અસ્વીકાર કર્યો ' 'અને ૧૯૩૪ માં તેમને ઉમરાવ - લૉર્ડ - બનાવવામાં આવ્યા. લંડ અને એક દિવસે સવારે લોકોના જાણવામાં આવ્યું કે, લડ ન્યુફીડે
ન્યુફીલ્ડ હર્વે ગ્રેટ’ બ્રીટનના ગણ્યાગાંઠયા અત્યન્ત ધનાઢય' માણ- એ જ કલબનું મકાન તેના સર્વ સાધનસરંજામ સાથે : - સેમાંના એક લેખાવા લાગ્યા. પણ તેમના માટે પિતાના ધનને કોઈ ખરીદી લીધું છે. બ્રીટનના ઉદારચરિત મહાનુભાવમાં લૉ