Prabuddha Jivan 1963 Year 24 Ank 17 to 24 and Year 25 Ank 01 to 16

SR No.: 525948
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1963
Total Pages: 250
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 32 MB

Page 178

પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧-૯-૬૩
વધારે સમૃદ્ધ બને, તે પાક્ષિક પત્રનું સાપ્તાહિકમાં રૂપાંતર થાય, શ્રી એસ. કે. પાટીલ અન્ન અને ખેતીવાડી ખાતાના પ્રધાન ન્યુસપ્રિન્ટને બદલે સારા કાગળમાં છપાય, તે મને ગમે, સંધ દ્વારા શ્રી ગોપાલ રેડી માહિતી અને આકાશપ્રસારણ ખાતાના પ્રધાન
જાતી આ પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળામાં બન્ડ રસેલ જેવા આંતર- શ્રી કે. એલ. શ્રીમાલી શિક્ષણ પ્રધાન રાષ્ટ્રીય ચિંતકોને નેતરી શકીએ તે મને ગમે. આ ઉપરથી સંઘ અંગે
રાજ્યના મુખ્ય પ્રધાને માત્ર મારા નહિ, મારા સાથીઓના કેવા મરથ છે તેને આપને
શ્રી કે. કામરાજ ,
મદ્રાસ ખ્યાલ આવશે. ”
શ્રી બી. પટનાયક
ઓરિસ્સા ત્યાર બાદ શ્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહે મુંબઈ જૈન યુવક શ્રી ગુલામ મહમદ બક્ષી
જમ્મુ અને કાશ્મીર સંઘ દ્વારા જાતી પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા પાછળ કેવી ઉદાત્તા વિચાર
શ્રી બિદાનંદ ઝા :
બિહાર સરણી કામ કરી રહી છે તેને ખ્યાલ આખે અને આગળ વધતાં જણાવ્યું શ્રી બી. એ. મંડલય
મધ્યપ્રદેશ કે આ વ્યાખ્યાનમાળા પાછળ કોઈનું ખંડન કે મંડન કરવાને હેતુ
“આમ જેમનાં રાજીનામાઓને સ્વીકાર કરવામાં આવ્યા છે તેમનાનથી, પણ આપણા જીવનને સ્પર્શતા અનેક વિષયો પરત્વે નવાં નવાં
માંના કોઈ વિશે આમ તો આશ્ચર્ય થતું નથી, પણ મોરારજીભાઈ જેવાને દ્રષ્ટિબિંદુ રજૂ કરીને લોકોને ગંભીરપણે વિચાર કરતા કરવાને હેતુ
પણ આજની વહીવટી જવાબદારીમાંથી છૂટા કરવાનું નહેરુએ કેમ યોગ્ય રહ્યો છે અને તે પ્રસ્તુત વ્યાખ્યાન દ્વારા સતત સફળ થતો રહ્યો છે
વિચાર્યું હશે તેની કલ્પના થઈ શકતી નથી. આવું જ આશ્ચર્ય બીજી એમ મારે જણાવવું જોઈએ.”
રીતે જોતાં બિનદાનન્દ ઝા, બી. એ. મંડલોય કે ગુલામમહમદ બક્ષીને અધ્યાપક ઝાલા સાહેબે આ પ્રસંગે એક ચિંતનપૂર્ણ પ્રવચન
છૂટા કરવા અંગે અનુભવાય છે. રાજીનામાની સ્વીકારની યાદીમાં જ રજૂ કર્યું હતું જે હવે પછીના અંકમાં પ્રગટ થનારી તેમની વિવેચનાત્મક
વધારો થવાનો સંભવ છે એવું પણ નહેરુના નિદવેનમાં સૂચન છે. નહેરુ આચનામાં અન્તર્ગત કરવામાં આવશે.
આ એક ભારે મક્કમ અને અતિ ગંભીર પરિણામોની આગાહી આપતું વ્યાખ્યાતાઓ તરફથી શ્રીમતી મૃણાલિની દેસાઈએ વ્યાખ્યાતા- પગલું છે અને આજની કેંગ્રેસની સાફસૂફી અંગે આ પગલામાંથી એનું સન્માન કરવા બદલ મુંબઈ જૈન યુવક સંઘને આભાર માન્યો ફલિત થતાં બીજાં જરૂરી પગલાં લેવામાં આવે તો જરૂર તેમાંથી આપણે અને જણાવ્યું કે, “વ્યાખ્યાતાઓમાં વાણી પ્રેરનાર શ્રેતાઓ છે. એટલે શુભ પરિણામની-કેંગ્રેસના રૂપાંતરની–આશા રાખી શકીએ. આજે કોંગ્રેસી જેવા છેતા એવો આકાર વતાનું વકતવ્ય ધારણ કરે છે અને તેથી આગેવાનો સત્તાસ્થાન ઉપર ચીટકી બેઠા છે અને નહેરુ કહે તે પણ કોઈ અમારે તો આવા જિજ્ઞાસુ અને શિસ્તબદ્ધ એવા શ્રોતાઓને ખસે તેમ નથી–આવી કેંગ્રેસી આગેવાનો વિષે પ્રચલિત બનેલી માન્યતા ઉપકાર માન ઘટે છે.”
નહેરુએ આ પગલાંથી ખોટી પાડી છે અને સૌ કોઈ નહેરુના હાથ મજબૂત ત્યાર બાદ મિતાક્ષરી આભારઉકિતપૂર્વક સંઘના ઉપ-પ્રમુખ
કરવા ઈન્તજાર છે એવી છાપ આ ઘટના ઉપરથી લોકોના મન ઉપર શ્રી લીલાવતીબહેન દેવીદાસે માન્યાવર ઝાલા સાહેબને પ્રતીક રૂપે
ઊભી થવાનો સંભવ છે અને એ રીતે કૅગેરા માટે અનુકુળ આબોહવા રાંદનહાર પહેરાવીને તેમનું અને તેમનામાં અતર્ગત થતા સર્વ વ્યાખ્યા
પેદા થવાની આશા ઊભી થઈ છે. છૂટા થયેલા આગેવાને એકનિષ્ઠાથી તાઓનું સન્માન કર્યું અને પછી અમારા યજમાન શ્રી સુબોધભાઈએ
કોંગ્રેસ સંગઠનના કાર્યમાં જોડાઈ જાય તે દેશને મોટો લાભ થવાનો યોજેલા ઉપાહારને ઉપસ્થિત ભાઈ–બહેનેએ પૂરો ન્યાય આપ્યો અને
સંભવ છે. કેંગ્રેસે બીજી હરોળ પેદા કરી નથી તે ખાટ પણ પુરાશે. નહેરુની એ રીતે ખાનપાન તથા વાર્તાવિદમાં તેમ જ પરસ્પર હળવા મળ
કલ્પના પ્રમાણે મધ્યરથ અને રાજ્યના મંત્રીમંડળોની પુન:રચના વામાં કેટલોક સમય પસાર કર્યો.
થાય તો તે મંત્રીમંડળો એકરાગી, સંવાદી થશે. છુટા થયેલા વરિષ્ઠ
નેતાઓ નવા મંત્રીમંડળો ઉપર વધારે પડતું વર્ચસ ભોગવવા ઈચ્છા (૩) રાજીનામાં–સ્વીકાર અંગે શ્રી ચીમનભાઈનું માર્ગદર્શન
ન કરે તો જ આ પરિણામ આવે. ત્યાર બાદ કામરાજ યોજનાના અનુસંધાનમાં મહાઅમાત્ય નહેરૂએ
કેંગ્રેસે આ પગલું ભરવામાં દેશ કરતાં પક્ષનું હિત જોયું છે એવો કેન્દ્રના છ પ્રધાનના અને છ રાજ્યના મુખ્ય પ્રધાનના રાજીનામાંના
વિરોધ પક્ષને આક્ષેપ પાયાવિનાનો છે. કેંગ્રેસના સંગઠનમાં દેશનું કરેલા સ્વીકારના તેજ દિવસે પ્રગટ થયેલા સમાચાર ભારતીય રાજકારણના
હિત છે. દરેક રાજકીય પક્ષ પોતાના સ્વાર્થની દ્રષ્ટિએ આ પગલાને ક્ષેત્રે એક અસાધારણ મહત્ત્વની ઘટના હોઈને તેનું રહસ્ય સમજાવવા
જોશે. પણ આ એક ભારે હિંમતભર્યું અને આવકારદાયક કદમ છે માટે કેટલાક મિત્રો તરફથી કરવામાં આવેલા આગ્રહના પરિણામે શ્રી
એમાં કોઈ શક નથી.” ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહે અખિલ ભારતીય રાજકારણની ભૂમિકાના સંદર્ભમાં પ્રવૃત ઘટના અંગેના પિતાના તત્કાલીન પ્રત્યાઘાતો રજૂ . આમ સાંજના પાંચ વાગ્યે એકત્ર થયેલું સ્નેહસંમેલન રાત્રીના કર્યા. તેમણે સંક્ષેપમાં જણાવ્યું કે :
સાડા સાત વાગ્યે સમાપ્ત થયું અને અઢી કલાક સૌ કોઈએ અનવરત નહેરુએ કરેલો આ ધડાકે સૌ કોઈને આશ્ચર્યમાં ગરકાવ આનંદમાં પસાર કર્યા અન્યોન્ય કેટલાક નવા પરિચય થયા અને કરી નાખે એવો છે. નહેરુ ઢીલા પડતા જાય છે, કશું નિશ્ચયાત્મક
જુના પરિચો તાજા થયા, અને ખાન-પાન અને મિલનના આનંદથી પગલું ભરી શકતા નથી, પરિસ્થિતિ ઉપર તેમને કાબૂ ઘટતો
સભર બનેલું આ સુરૂચિપૂર્ણ સ્નેહ સંમેલન સર્વ પ્રકારે સાર્થક બન્યું. જાય છે આવો આપણે સર્વના મનમાં જામતો જતે ખ્યાલ નહેરુએ
છેવટે સંઘના મંત્રી શ્રી ચીમનલાલ જેઠાલાલ શાહે અમારા યજમાન આ પગલાથી ખોટો પાડયો છે.
શ્રી સુબોધભાઈ તથા તેમનાં પત્ની નિરૂબહેનનો, આ સનેહસંમેલન
અંગે તેમણે ઉઠાવેલી પાર વિનાની જહેમત અને તેમણે કરેલા બાદનહેર ના આ પગલાં વિષે કાંઈક તર્કવિતર્કો થશે, અને કેટલાય
શાહી આતિથ્ય માટે, અનતરોમિપૂર્વકનો આભાર માન્ય અને પ્રસન્નતાખરા ખોટા હેતુઓને તેમના ઉપર આરોપ કરવામાં આવશે. આ યોજ
પ્રભાવિત બનેલાં સૌ ભાઈ-બહેને છૂટાં પડયાં. નાની જવાબદારી અતિ ભારે હતી. કામરાજ જનાને ખરૂં અમલી રૂપ આપવું હોય તે નહેરુએ પોતે જ પહેલ કરવી જોઈએ અને
વિષયસૂચિ એ મુજબ તેમણે રાજીનામું આપવાને ઈરાદો જાહેર પણ કર્યો હતો પણ તેમને સર્વાનુમતે પોતાના સ્થાન પર ચાલુ રહેવાનો આગ્રહ કરવામાં
હિમાલયનો સંદેશો
કાકાસાહેબ કાલેલકર આવ્યો. આ ઘટનાથી નહેરનું દેશમાં અને પ્રજાના દિલમાં કેટલું
સતપુરૂષ સ્વામી રામદાસ અપ્રતિમ સ્થાન છે તે સ્વાભાવિક રીતે પુરવાર થાય છે.
બહેન વિમલા ઠકાર સાથે પત્રવિનિમય “જેમનાં રાજીનામાને સ્વીકાર કરવામાં આવ્યું છે તેમનાં
આ વખતની પર્યું પણ વ્યાખ્યાનમાળા નામની યાદી આ મુજબ છે :
સંઘે યોજેલું સ્નેહસંમેલન: (૧) પંડિત મધ્યસ્થ મંત્રીએ
બેચરદાસનું બહુમાન (૨) વ્યાખ્યાતાઓનું * શ્રી મોરારજી દેસાઈ નાણાંપ્રધાન શ્રી જગજીવનરામ
વાહનવ્યવહાર ખાતાના પ્રધાન સન્માન (૩) રાજીનામાં-સ્વીકાર અંગે શ્રી લાલબહાદુર શાસ્ત્રી ગૃહખાતાના પ્રધાન
શ્રી ચીમનભાઈનું માર્ગદર્શન.. ' માલિક: શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધ; મુદ્રક પ્રકાશક: શ્રી પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા, પ્રકાશન સ્થળઃ ૪૫-૪૭, ધનજી સ્ટ્રીટ, મુંબઈ ૩
મુદ્રણસ્થાનઃ ધી સ્ટેટ્સ પીપલ પ્રેસ, કેટ, મુંબઈ.
પૃષ્ઠ
ર શું છે
.