Prabuddha Jivan 1963 Year 24 Ank 17 to 24 and Year 25 Ank 01 to 16

SR No.: 525948
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1963
Total Pages: 250
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 32 MB

Page 118

૩૪,
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૬-૩ આ વર્ણન ઢેબરભાઈને અનેક રીતે લાગુ પડે છે. એક તો ઢેબરભાઈ વાયુમંડળ. સંઘર્ષનું છે. હું એમ માનું છું કે વાયુમંડળની : ચાલુ કાંતનારા છે અને ઝીણામાં ઝીણું કાંતી શકે છે. બીજું સૌરા- આ પરિસ્થિતિ અલ્પકાલિન છે. કારણ કે મારી દ્રષ્ટિએ સુલેહના ટ્રના મુખ્ય સત્તાસ્થાન ઉપર રહીને તેમણે જે કામગીરી દાખવી . રસ્તા ઉપર આવ્યા સિવાય, સંઘર્ષનું સમાધાન કર્યા સિવાય માનવી. છે તે કામગીરીને પણ આ જ વર્ણન લાગુ પડે તેમ છે. કોંગ્રેસના માટે બીજો કોઈ માર્ગ જ નથી. માણસને કોઈ પણ હિસાબે લડાઈ પ્રમુખસ્થાનને પણ તેમણે એટલી જ કુશળતાથી શોભાવ્યું છે. અને પિપાય તેમ છે જ નહિ, કારણ કે લડાઈ હવે કેવળ આત્મરાજકારણમાં જેમણે ખૂબ નામના મેળવી હોય એવા માણસોની ઘાતક શસ્ત્ર બની ગયેલ છે. સૃષ્ટિ ચાલવી જ જોઈએ એ કુદરતને રચનાત્મક ક્ષેત્રે પણ એટલી જ જરૂર છે. કારણ કે રાજકારણને . સંકેત છે અને એ સંકતને મનુષ્યજાતિ આત્મઘાત કરે તે પોષાય તેમ
પહોંચવું જેટલું મુક્લ નથી એટલું રચનાત્મક કામને પહોંચવું નથી. જે રાષ્ટ્રવાદની સપાટી ઉપરથી આપણે વિચાર કરીએ છીએ ' મુશ્કેલ છે–આ મારો અનુભવ છે. ખાદીપ્રવૃત્તિ એ તે ગાંધીજીની તે સપાટી પણ હવે પોષાય તેમ નથી. મનુષ્યનું સ્વાભાવિક મુખ્ય પ્રવૃત્તિ હતી. આ પ્રવૃત્તિ કોઈ બત્રીસલક્ષણાની અપેક્ષા વલણ નાના વિસ્તારમાં વિચારવાનું હોય છે, બની શકે તો તે પિતાને રાખે એ સ્વાભાવિક છે. ખાદી પ્રવૃત્તિને આજે આ બત્રીશ- જ વિચાર કરે, પણ સંસારમાં તે પડે એટલે તેને પોતાના કુટુંબલક્ષણે પુરુષ મળી ગયો છે એ મારા માટે અતિશય આનંદ અને પરિવારને અને તેના સંદર્ભમાં પરિવાર સાથે જોડાયેલા સમાજને ધન્યતાને વિષય છે.”
વિચાર કરવો પડે જ છે. જેમ જેમ તે પોતાના હિતને વ્યાપક- શ્રી. વૈકુંઠભાઈ લ. મહેતા
દ્રષ્ટિથી વિચાર કરતો થાય છે તેમ તેમ તેની ચિંતાનું ક્ષિતિજ વિસ્તરનું - પ્રમુખસ્થાનેથી બેલતાં શ્રી વૈકુંઠભાઈએ જણાવ્યું કે, “આજના
જાય છે. આ રીતે સમાજમાંથી રાષ્ટ્ર સુધી તે ચિત્તાનું પરિધ લાંબાય. અતિથિવિશેષ જેવા ઢેબરભાઈને પરિચય આપવાનું કાર્ય શ્રી છે અને આજે વિજ્ઞાને રાષ્ટ્ર-રાષ્ટ્ર વચ્ચે જે ભૌગોલિક પરમાનંદભાઈએ તથા કાકુભાઈએ પતાવી દીધું છે એટલે મારી
અંતર હતા તે તેડી નાખેલા હોઈને અને દુનિયાને એક જવાબદારી હળવી બની ગઈ છે. હું માનું છું કે, ખાદીકમિશનના
ખૂણે બનતી ઘટનાને પ્રત્યાઘાત દુનિયાના બધા ભાગો ઉપર - ચેરમેન થવાને નિર્ણય ઢેબરભાઈએ બહુ મન્થન પછી લીધો હશે.
એક સાથે પડતે હોઈને, આજે માનવીને આખા વિશ્વની અને તે નિર્ણય પાછળ. પિતાને પ્રિય એવી ખાદી પ્રવૃત્તિને પોતાનું
ચિતા કર્યા સિવાય , ચાલે તેમ નથી. જે રાજકારણી પુરુ સર્વસ્વ અર્પણ કરવાની ઢેબરભાઈની ભાવના અને તૈયારી હશે.
હિંદુસ્તાનને ભાગ્યે જ વિચાર કરતા, તેઓ આજે દિલ્હી હાલતા૨નહિ મારે એક બાબતનો ઉલ્લેખ કરવો જોઈએ એમ મને લાગે છે,
ચાલતાં આવે છે તે શું કામ આવે છે? આજે લોર્ડ માઉન્ટબેટનને " કેટલેક ઠેકાણે એ ખ્યાલ છે કે, રાજકારણમાં ઉચ્ચ કોટિના માણ
બ્રિટને દિલ્હી ખાતે મોકલેલ છે તે શા માટે? બીજા રાજપુરુ, સેરને જવું ન જોઈએ. આ ખ્યાલ સાથે હું મળતો થતો નથી.
આજે દિલ્હીમાં કેમ એકા થયા છે? ભારત, બ્રિટન, અમેરિક્ષજો રાજકારણી વહીવટ નીતિમત્તાથી ચાલે એવી આપણી અપેક્ષા
બધા દેશનાં હિત એકમેક સાથે એવા ગાઢપણે સંકળાએલા છે કે, હોય તે મારું માનવું છે કે, ઉચ્ચ કોટિના માણસેએ જ રાજ
રખેને એક-મેક વિષે ગેરસમજુતી ન થાય એ હેતુથી, દુનિયાની કરણને કબજો લેવો જોઈએ. અહિ મારે એ પણ જણાવવું જોઈએ
સુલેહશાંતિ કેમ જળવાય એ આશયથી તેઓ ચર્ચાવિચારણા, કે સૌરાષ્ટ્ર સરકાર ઢેબરભાઈના અધિષ્ઠાન નીચે સ્વતંત્રપણે અસ્તિ
વાટાઘાટો કરવા આવે છે. એક વખત હિંદ રસર્વત્ર ઉપેક્ષિન હતું. * ત્વમાં હતી તે દરમિયાન સૌરાષ્ટ્ર સરકારે રચનાત્મક કાર્યમાં જે
આજે તેની કલાકે કલાકે સૌ કોઈ ચિન્તી કરી રહ્યું છે. વળી, ફાળે રાખે છે તે ફાળે આજ સુધી કોઈ પણ સરકારે આપ્યો
ઈંગ્લાંડનું પોતાનું અસ્તિત્વ–અમેરિકાનું પિતાનું અસ્તિત્વ–આજે નથી. પરદેશથી આવીને રાજાજીએ પોતાની અમેરિકાની મુલાકાતને
દુનિયાના અસ્તિત્વ સાથે ગાઢપણે સંકળાઈ ગયું છે. કેનેડી સાથેની વાતચીતને ખ્યાલ–ભારતીય વિદ્યા ભવનમાં આવીને
હું આ જે વાત કરી રહ્યો છું તે પાછળ કોઈ ભય રહેલે આપણને આપ્યો હતો. તેવું નિવેદન હજુ સુધી રશિયા સંબંધે છે એમ ન સમજશે. આપણે બધા એક જ વહાણના સફરી બની સાંભળવાની જાહેર જનતાને તક મળી નથી. આ તક આજે રહ્યા છીએ. વહાણ ડૂબશે તે બધા સાથે જ ડૂબવાના છીએ. આપણને મળી છે–થી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘે ઢેબરભાઈને અહિ
કોઈને વહાણ ડુબાડવું પથાય તેમ નથી. સવાલ માત્ર એટલો જ બેલાવીને આ તક ઊભી કરી છે તે માટે મુંબઈ જૈન યુવક સંધને
છે કે, આપણને યુદ્ધ પોષાય તેમ નથી. અથવા કેવળ નાના વિસ્તાહું આભાર માનું છું. રશિયા ઢેબરભાઈ ગયા-કુશવ સાથે તેમને
રને વિચાર કર્યો ચાલે તેમ નથી એ સમજણ આપણામાં જેટલી શું વાતચિત થઈ તેનું શું પરિણામ આવ્યું આ બધું જાણવા આપણે
ઉગી છે તેટલી સમજણ, આજની દુનિયાની કથળતી જતી સ્થિતિને " બહુ આતુર છીએ. તે પછી હું ઢેબરભાઈને વિનંતિ કરું કે તેઓ ક્યાંથી કેમ કરીને અટકાવવી તે વિષેની હજુ કોઈ પરિપક્કર આપણી રાાથે રશિયા વિશેની કવ વિશેની વાત કહે.”
સમજણ અથવા તે સુઝ આપણને પ્રાપ્ત થઈ નથી. યુદ્ધને લગતા શ્રી ઉછંગરાય ન. ઢેબરનું પ્રભાવશાળી પ્રવચન
પુરાણો વિચાર આપણને વળગેલ છે. તેની પકડમાંથી આપણે
છુટી શકતા નથી અને તેને લીધે આજની પરિસ્થિતિને સ્પષ્ટ . ત્યાર બાદ શ્રી ઢેબરભાઈને મુખ્ય વિષય ઉપર આવતાં પહેલાં
ઉકેલ આપણને દેખાતો નથી. ' જણાવ્યું કે “સજા કરવાને પ્રેમીજનેને પણ અધિકાર હોય છે. રએ અધિકાર શ્રી પરમાનંદભાઈએ આજે પુરેપુરો ભેગ
એવો અંદાજ છે કે, આજે દુનિયા યુદ્ધરારંજામ પાછળ *
રિજના પચાસ કરોડ રૂપિયા ખરચી રહી છે; આમ છતાં નવાં છે. કોઈ માણસને અવાક કરી દેવું હોય તો તેની હાજરીમાં તેના વિશે કહેવાય તેટલું કહી દેવું. આ રીતે તેમણે મને વાત કરી
ને નવાં વિનાશક સાધનો આપણે સરજી રેહ્યા છીએ. અને એમ દેવાની પ્રવૃત્તિ હાથ ધરી છે. અલબત્ત, આ પાછળ તેમને તથા
છતાં આને આપણે કોઈ ઉપયોગ કરી શકીએ તેમ છીએ જ નહિ.
એક અંગ્રેજ લેખકે એવો અંદાજ કર્યો છે કે ૨,૫૦૦ વર્ષ પહેલાંઆપ સર્વને પ્રેમભાવ છે જેની હું પૂરી કદર કરૂં છું, અને આ સર્વ માટે તમારો હું આભાર માનું છું. તમારી વચ્ચે આવી વસ
ગ્રીસના ઉત્થાનકાળ દરમિયાન–એક માણસને યુદ્ધમાં મારવા
પાછળ ૨૫૦ રૂપિયાનો ખર્ચ થતો હતો. એ ખર્ચ વધતાં વધતાં આજે વામાં હું પણ ખૂબ આનંદ અનુભવું છું. હવે આપણે આજના વિષય ઉપર આવીએ. *
સાડા તેર લાખ સુધી પહોંચ્યો છે. હવે જો ત્રીજું વિશ્વયુદ્ધ થાય : ,
તો એટલે બધે શસ્ત્રક્રિયામાં વિકાસ થયો છે કે માણસને યુદ્ધમાં ' ', એક મહાન ઈતિહાસકારે ગાંધીજી વિશે જણાવ્યું છે કે, “ગાંધીજીએ હિંદમાં કાતિ તે કરી જ છે, પણ એથી પણ વિશેષ
મારવામાં રૂપિયા ૨૫૦થી વધુ લાગે તેમ નથી. માણસજાત પાછી તેમણે હિંદને નવું જીવનદર્શન આપ્યું છે. ક્રાન્તિકાર નવું જીવનદર્શન
૨૫૦૦ વર્ષ પહેલાની સ્થિતિએ પહોંચી ચૂકી છે. - પણ આપે-રમવા દાખલા જગતના ઈતિહાસમાં બહ વિરલ
અણુબંબ પણ જાણે કે, ભૂતકાળની વસ્તુ બનતી જાય છે. ' જોવા મળે છે. આપણે એમણે આપેલા જીવનદર્શનને મૂર્ત કરવાને
આજે હવે બીજાં શસ્ત્ર શોધાઈ રહ્યું છે, શોધાઈ ચૂક્યું છે. તેને પ્રયત્ન કરી રહ્યા છીએ, તે ૨ જીવનદર્શનની પરિપૂતિના માર્ગમાં
C.B.R.A.0014 Chemical Bacteriological Radio જે કાંઈ કાર્ય આવે તેને તે દર્શનથી છુટું પાડવું ન જોઈએ અને Activity -આ શસ્ત્રના ઉપયોગના પરિણામે એમાંથી છૂટતાં અણ તેવા કોઈ કાર્ય વિષે ઊંચાનીચાની આપણે વિવક્ષા કરવી ન જોઈએ.
વિશ્વના વાતાવરણમાં મળી જશે અને જે જ્યાં હશે ત્યાં સ્થખાદીકમિશનનાં કાર્યને હું આ પ્રકારનું લેખું છું. હું ધારું છું કે,
ગિત થઈ જશે; જે કાંઈ સજીવ હશે તે નિર્જીવ બની જશે. આ “મારી પહેલાં કાકુભાઈ તથા વૈકુંઠભાઈ પણ આ જ વાત કહી.
જોતાં રાજાજીની અને મારી, કેનેડી તથા મુશ્ચોવ સાથેની મુલાકાતે રહ્યા હતા.
પણ ભૂતકાળની બની ગઈ છે. મને લાગે છે કે, આજની પરિઆજે આપણે જે વિષયની ચર્ચા કરવાની છે તેની શરૂઆત
સ્થિતિનો મુકાબલે હવે આપણે બીજી રીતે કરવો પડશે. . કરતાં પહેલા આજની એ વાસ્તવિકતા તરફ આપનું ધ્યાન ખેંચવા હવે ગઈ સાલના સપ્ટેમ્બર માસમાં હું તથા શ્રી રામચંદ્રન માંગું છું કે, આજે આપણે જે વાયુમંડળ ' વચ્ચે બેઠા છીએ તે જે મિશન લઈને રશિયા ગયેલા અને કુવને મળેલા તે સંબંધે