Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 62

*
*
પ્ર ખ દ્ધ
જ
ન
તા. ૧૬-૩-૨
II
ચૂંટણુની સમીક્ષા
(તા. ૧૩-૬૨ શનીવારના રોજ શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના દાખવ્યું છે. જે રાજમાં કોંગ્રેસની નેતાગીરી સબળ નહોતી તે આશય નીચે સંઘના કાર્યાલયમાં ભરવામાં આવેલી જાહેર સભામાં રાજ્યમાં કેંગ્રેસને બહુ ઓછી બહુમતી મળી છે અને કેટલાક ર શ્રી. ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહે આપેલા વ્યાખ્યાનની સંક્ષિપ્ત નોંધ ઠેકાણે કેટલાય પ્રધાનને પણ મતદારોએ ઉડાડી મૂકયા છે. આ નીચે આપવામાં આવી છે. તંત્રી)
આપણને માઈસેર, રાજસ્થાન કે મધ્યપ્રદેશનાં ચૂંટણીનાં પરિણામમાં ગયા ફેબ્રુઆરી માસની આખર સુધીમાં ભારતની ત્રીજી સામાન્ય સ્પષ્ટ રીતે જોવા મળે છે. ચૂંટણીનું કાર્ય લગભગ સમાપ્ત થયું છે. આ ચૂંટણીની ફ્લશ્રુતિ શું એ હવે આપણે ગુજરાતને વિચાર કરીએ. તેનાં પરિણામે ત્યાંનું વિચારવા માટે આપણે અહિ એકઠા થયા છીએ. ચૂંટણીનાં પરિ- લોકમાનસ કેટલું જાગૃત અને સચેત બન્યું છે તેને સ્પષ્ટ પુરાવો છે. ણામે જોતાં વિચારતાં એક બાબત સ્પષ્ટ તરી આવે છે અને તે એ છે કે ત્યાં જે રીતે કેંગ્રેસનું સંચાલન થઇ રહ્યું હતું, ભાવી મંત્રીમંડળ અંગે પ્રજામત ઘણા જાગ્રત થયો છે અને પ્રજાજનોએ પૂરી સમજણપૂર્વક પણચૂંટણી પહેલાંથી વિચારણા થઇ રહી હતી, એટલું જ નહિ પણ, મતપ્રદાન કર્યું છે. જયારે ભારતનું બંધારણ ઘડાઈ રહ્યું તે અંગે નિર્ણય પણ લેવાઈ ચૂકયા હતા અને જાણે કે, અમુક મંત્રીહતું ત્યારે બંધારણમાં ભારતની જનતાને પુખ્તવયમતાધિકાર મંડળ લોકોએ સ્વીકારવું પડશે એવું વાતાવરણ ઊભું કરવામાં આવ્યું : આપવો કે નંહિ એ વિશે ખૂબ ચર્ચા થઇ હતી. દેશની પ્રેજાનો ઘણો હતું અને આના અનુસંધાનમાં દશ વર્ષને નિયમ આગળ કરવામાં મોટો ભાગ ગરીબ, અજ્ઞાન, મતાધિકાર વિશે કશું જ સમજે આવ્યો હતો આ બધું લોકોના મનમાં ખટકતું હતું–અને નહિ. એ હોવાથી, પ્રજા પ્રચારથી, દબાણથી ગેરરસ્તે દોરવાઇ જાય Democracy has its own revenge--લેડકશાહીને , અને સમજણવિનાનું મતપ્રદાન કરે તે દેશને ભારે નુકસાન પ્રતિકુળ રીતે વર્તવામાં આવે તે લોકશાહી પિતાને પર દેખાડયા. થાય—આવી ભીતિ તે દિવસેમાં અનેક બાજુએથી રજુ કરવામાં આવી સિવાય રહેતી નથી એ વિચારણા. મુજબ કપાયલા ભાવી મંત્રીહતી. એમ છતાં લોકોની હયાઉકલત–Common=ense–માં મંડળના મુખ્ય આધારસ્તંભને મતદારોએ અસ્વીકાર કર્યો.અને આપણી શ્રદ્ધા રાખીને પુખ્તવયમતાધિકારને સ્વીકાર કરવામાં આવ્યો. ધારણા ન હતી તેવી રીતે નવા મંત્રીમંડળની રચના થવા પામી છે. હિતે. આ ચૂંટણીનાં પરિણામે જોતાં દેશનું બંધારણ ઘડનારા રાજકારણી એ ઉપરાંત કેંગ્રેસની અંદર અંદર ઊભી થયેલી જૂથબંધીને પ્રત્યાઘાત
આગેવાનોએ લોકોમાં–તેમની સામાન્ય સુઝમાં—જે શ્રદ્ધા રાખી લોકમાનસ ઉપર એ પડયો કે તેણે કેંગ્રેસને બહુમતી તે અપાવી છે, ' હતી. તે સફળ નીવડી છે, સાર્થક બની છે એમ કહ્યા વિના નહિ લે. પણ સાથે સાથે વિરોધ પક્ષને—ખાસ કરીને સ્વતંત્ર પક્ષને સારો એ - આ અંગે આપણે મુંબઈના ઉત્તર વિભાગમાં અતિ તીવ્ર રસાક
ટેકો આપ્યો છે. આમ રાજયે રાજયે જે પરિસ્થિતિ મેદ હતો તેનું કસીભરી. જે ચૂંટણીહરીફાઈ થઈ–આચાર્ય કિરપલાણીજી અને
ચૂંટણીના પરિણામમાં સારા પ્રમાણમાં પ્રતિબિંબ પડેલું જોવામાં
આવે છે. " સંરક્ષણપ્રધાન શ્રી કૃષણ મેનન વચ્ચે–આ ચૂંટણી દરમિયાન જેને આપણે
લોકો ઉપર ઘણી મોટી લાગવગ ધરાવતા છાપાઓ કહીએ તે છાપા , ગુજરાતમાં જે નવી પરિસ્થિતિ નિર્માણ થઇ છે તેના પરિ- ?' એમના લગભગ બધાએ શ્રી. કૃષ્ણમેનન વિરૂદ્ધ વલણ અખત્યાર ણામે હું ધારું છું કે, કેંગ્રેસના આન્તરિક મત મેદો હવે હળવા બ ની
કર્યું હતું અને તેને મેનનવિરોધી પ્રચાર જોરશેારથી ચાલી રેહ્યો ' જો, પરિસ્થિતિમાં સારી સુધારો થશે અને જે કાંઈ અણાનું બન્યું , હતા. આ પ્રચાર જોતાં કિરપલાણીજી જ ચૂંટાશે એમ આપણને લાગતું છે તે ભુલાઈ જશે. ગુજરાતની પરંપરા સાધારણ રીતે શિસ્તપરાયણ • હતું. પણ તેની હાર દ્વારા અને તે પણ આટલી મોટી હાર દ્વારા
રહી છે અને આ વૃત્તિ–વચગાળે દુઃસ્વપ્ન જેવું જે કાંઈ બની લોકોએ દેખાડી આપ્યું છે. આ છાપાઓના પ્રચારની જે અસર આપ ગયું છે તે બનવી છતાં—હજુ કાયમ રહી છે અને તેના અવલં મન [, કં૫તા હતા તેવી કોઈ અસર લોકો ઉપર થવા પામી નથી. સાધારણ : વડે કેંગ્રેસનું નવું તંત્ર પરસ્પરના સુમેળથી ઘણું કામ કરી શકશે રીતે આપણે એમ વિચારતા હોઈએ છીએ કે ગામડાવાળા છાપા
અને આવતા પાંચ વર્ષ દરમિયાન ગુજરાત આથિક તેમ જ ઔદ્યોગિક વાંચે જ બહુ ઓછા, તેથી તેઓ છાપાથી દોરવાય નહિ, પણ આ તો
5 પ્રગતિનાં અનેક નવાં સીમાચિહને સર કરશે એવી આશા બંધાઈ છે.
પ્રગતિની એક - મુંબઈ શહેરમાં બન્યું છે કે જ્યાં લોકો ખૂબ છાપા વાંચે છે અને જયાં ' હવે કેંગ્રેસ વિરોધી પાની સ્થિતિનો આ ચૂંટણીનાં સંદર્ભમાં
છાપાનો મેનન વિરૂદ્ધમાં તીવ્ર અને સતત પ્રચાર થતો રહ્યો છે. આને વિચાર કરીએ. આં વિરોધી પક્ષેામાં પ્રજા સમાજવાદી પH જૂનો અર્થ એ થયો કે મુંબઈના લોકોએ કેવળ છાપાના પ્રચારથી નહિ અને જાણીતો છે. આ પક્ષે આ ચૂંટણીમાં સૌથી મોટી હાર ખાધી. દેરવાતા સમજણપૂર્વક મત આપ્યો છે.
છે અને તેનું હવે જાણે કે નામનિશાન રહેવાનું ન હોય એવી દુર્દશા બીજું આ ચૂંટણી એમ દેખાડે છે કે આપણે ત્યાં લોકશાહીને
45 તેણે પ્રાપ્ત કરી છે. મેં આગળના વ્યાખ્યાનમાં જણાવ્યું હતું તેમ, .
તાણે પાયે દઢ છે અને વિશેષ દઢ થતો જાય છે. મધ્યપ્રદેશ અને રાજ
આ પ્રજાસમાજવાદી પક્ષ એવો પક્ષ હતું કે જે કેંગ્રેસ ની બરોબરી. સ્થાને બાદ કરીએ તે બીજી બધી વિધાનસભામાં કેંગ્રેસને
કરી શકે એમ આપણે માનતા હતા અને કેંગ્રેસના વિક૯૫માં આપણે બહુમતી મળી છે અને એમ છતાં જયાં જયાં મતદારોને લાગ્યું
તેનો વિચાર કરી શકતા હતા. પણ તેની નબળી, અસ્થિર મનની કે, અમુક કેંગ્રેસના ઉમેદવાર લાયક નથી ત્યાં ત્યાં તેને ઉડાડી મૂકતા
નેતાગીરીએ અને તકવાદીપણાએ તે પક્ષને તદ્દન નિર્બળ બનાવી. લકો અચકાયા નથી. પિતાનું સંવનન કરતા ધણા ઉમેદવારો છે તેવું
મૂક્યો છે. અને આ અાગત સ્થિતિમાંથી તે ઊંચે આવે એ it ', જાણતી માનિની સ્ત્રી પેઠે, મતદાર પિતાની અવગણના સહન કરતા
. હવે કોઈ સંભવ દેખાતો નથી. , - ' નથી. મારા સિવાય કોને ચૂંટે તેમ છે તેવી અતિ શ્રદ્ધાવાળા ઉમેદ- પ્રજાસમાજવાદી પક્ષની આવી દુ:સ્થિતિ થવામાં તેના એક ૬ વારની સાને અનેક કિસ્સાઓમાં મતદારો ઠેકાણે લાવ્યા છે. બીજી: વખતના મુખ્ય આગેવાન શ્રી જયપ્રકાશ નારાયણની મોટી જવાબબાજુએ લોકસભાની ચૂંટણીમાં પ09 બેઠકોમાંથી ૩૪૮ બેઠકો કેંગ્રેસી દારી છે એમ હું માનું છું. આપણા જાહેર જીવનમાં તેમનું બહુ ઉમેદવારોને આપીને જનતા જનાર્દને કેંગ્રેસને લોકસભામાં ઘણી મોટી ' ઊંચું સ્થાન છે એ હું સ્વીકારું છું. આતરરાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રે પણ તેમણે
બહુમતીથી ટેકો આપ્યો છે. વળી જયાં જ્યાં સત્તાની ખેંચતાણ જોવામાં સારી પ્રતિષ્ઠા પ્રાપ્ત કરી છે એ પણ હું જાણું છું. પણ તેમના મનની . , , આવી છે ત્યાં ત્યાં. લોકોએ આવી ખેચતાણા વિરૂદ્ધ પોતાનું વલણ દિધા સ્થિતિએ તેમને પોતાને તેમ જ જે પક્ષ સાથે તેઓ ગાઢપણે