Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 244

. ૧૫૮
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૧૨૬
કરવાની રાષ્ટ્રની શકિત તેડવા મથતું હોય છે. એની એ નેમમાં એને નિષ્ફળ કર એ શત્રને પરાજિત કરવા બરાબર છે. આબાલ- વૃદ્ધ સૌ પોતપોતાની રક્ષા કરી લેવાની તાકાત કેળવે અને દેશની અંદર કાયદા અને શાંતિનું પૂરેપૂરું જતન થાય તેમાં પોતાને ફાળે આપે તો યુદ્ધમાં જીત નિશ્ચિત બને. એ ફાળો આપવાની સખતે તાલીમ લેવી અમે શરૂ કરી છે. અમારામાંથી લગભગ પાંચ વિદ્યાર્થી-વિદ્યાર્થિનીઓ, સવારે છથી સાડા છે અને તેથી પણ વધુ મોટી સંખ્યા સાંજે અડધો કલાક આ રીતની તાલીમ લે છે. એ તાલીમ અમને એ માટેની ખાસ તાલીમ લઈ રહેલા અમારા વ્યાયામ વિદ્યાભવનના ૬૦ તાલીમાર્થીઓ આપે છે. અમારી સંસ્થા સિવાયનાં
જે કોઈ ભાઈ-બહેનોને આવી તાલીમ લેવી હોય તેવાં લગભગ એક હજાર જેટલાં ભાઈ-બહેનોને માટે પ્રબંધ કરવા અમારી સંસ્થા તત્સર છે. એક દીવામાંથી અનેક દીવા પ્રગટે તે ન્યાયે આ પ્રકારની તાલીમ પામેલા ભાઈ બહેને બીજાં અનેને એવી તાલીમ આપી શકશે ને એમ જોતજોતામાં એક પ્રચંડ રાષ્ટ્રશકિતનું નવનિર્માણ આપણે કરી શકીશું. અમારામાંથી જે ઉપલી કક્ષાના છે ને જે તાલીમાર્થીઓ તથા ખાસ વિષયની તાલીમ લેનારા છે, તે પૈકી ઘણા રાઈફલ ટ્રેનીંગ લેવા તત્પર છે. અમને જે એવી તક આપવામાં આવે છે. અમારી સંસ્થામાં એનું તાલીમ કેન્દ્ર શરૂ થઈ શકે એ માટેની ઘટતી અનુકુળતા કરી આપવા અમારી સંસ્થા તૈયાર છે એવું જાહેર કરવાનું મને જણાવવામાં આવ્યું છે.
દેશ માટે રોજ અડધો કલાક સંસ્કાર અને સંરક્ષણની જેમ અન્ન, વસ્ત્ર ને રહેઠાણ પ્રજાજીવનની ધોરી નસ લેખાય. આક્રમક એ નસેને કાપી નાખવા મથતો હોય છે. કેવળ સરકાર પર જે પ્રજા આધાર રાખતી હોય છે તે પ્રજા એની આ નસો કપાતાં પડી ભાંગે છે, એથી સ્વાધીનતાની લડત વખતે ગાંધીજીએ સ્વાવલંબનના જે પાઠ આપણને શીખવેલા ને આપણી એ તાલીમ જે છેલ્લાં થોડાંક વર્ષ દરમિયાન ભુલાવા માંડી હતી તેને તાજી કરવાની વેળા હવે આવી પહોંચી છે. ગાંધીજીની પ્રેરણાનાં ઝરણાં ફરીથી પૂરવેગથી વહેતાં થાય એવી શકિત આપણામાં છે, ને અમે એ દિશામાં અમારાથી બનતું આરંભી દીધું છે. કોઈ પણ વસ્તુનો બગાડ ન થાય એ પણ સર્જનને એક પ્રકાર છે. આથી યુદ્ધ શરૂ થયું તે દિવસથી સભાનપણે અમે સૌ અન્ન, વસ્ત્રને કે આપણી કોઈ મિલકતને બગાડ ન થાય તે માટે પૂરી કાળજી રાખવા મથીએ છીએ. જમી રહેતાં થાળી તદન ચેખી બનેલી હોય, કપડાં પૂરી કાળજીથી વપરાય ને આપણી જાહેર મિલકત જેવી કે બસ, શાળાનું ફર્નિચર, દીવાલ વગેરે આપણે હાથે બગડે નહિ તેની કાળજી અમે રાખીએ છીએ. આ ઉપરાંત દરરોજ અર્ધાથી એક કલાક સમય કોઈક ઉત્પાદક શ્રમ માટે આપવા અમારામાંથી દરેક તત્પર છે. આ બાબતની પહેલ અમારા ગુરુજનોએ દરરોજ રાષ્ટ્રના કામમાં અડધા કલાક આપવાનો સંકલ્પથી કરી છે, અને તેમની પ્રેરણા હેઠળ એ સંકલ્પમાં રહેલી આપણી રાષ્ટ્રીય પુરુષાર્થ માટેની અખૂટ તાકાતની અમને કંઈક ઝાંખી થવા માંડી છે. એને એક સાદો દાખલો રજૂ કરી આ મુદ્દો સ્પષ્ટ કરું. અમારી સંસ્થામાં નાનાં મોટાં વિદ્યાર્થી-વિદ્યાર્થિનીઓ અને કાર્યકર્તાઓ મળી લગભગ ત્રણ હજાર જેટલી સંખ્યા છે. જો દરેક રાજ સરેરાશ અડધી કલાક ઉત્પાદનના કામમાં આપે તે આઠ કલાકના કામ પછી અણઘડ મજુરીઆને પણ મળી શકે તેનાથી પણ ઓછી એવી ૮૦ નયા પૈસાની મજૂરી લેખે દરેક જણ પાંચ નયા પસા જેટલું દેશનું ઉત્પાદન વધારી શકે. એ મુજબ અમારા ત્રણ હજાર જણ રોજ અડધો કલાક કામ કરી દરરોજ ૧૫૦૦૦ નયા પૈસા એટલે રૂ. ૧૫૦ નું એટલે કે માસિક રૂ. સાડાચાર હજારનું વરસે દહાડે લગભગ અર્ધા લાખનું ઉત્પાદન કરી શકે. આ જેવી તેવી રકમ નથી. એ ધોરણે યુદ્ધકાળનો ધર્મ તરીકે આપણે દરેક રાજને અડધો કલાક દેશને આપીએ તે અપંગ, માંદાં, બાળકો વગેરેને બાદ કરતાં આપણા દેશના ત્રીસ કરોડ માણસે વરસ દિવસે છ અબજ રૂા. જેટલો દેશના ધનમાં ઉમેરો કરી શકે! આવો કાર્યક્રમ દેશ કમ ઉપાડી શકે એ માટેની એક પ્રયોગશાળા તરીકે અમે અમારી સંસ્થા મારફત અમારી જાતને આપણા મુખ્ય મંત્રીશ્રીને ચરણે ધરી અમને રોજના અડધા કલાક જેટલા ઉત્પાદક કામની સગવડ મેળવી આપવા પ્રાર્થના કરીએ છીએ. જે કામમાં મેઘા સાધનની જરૂર ન પડે એવાં દોરડાં ગૂંથવો, સ્વેટર, મફલર વગેરે બનાવવાં, સૂતરનું ઉત્પાદન
કરવું, ફડ પેકેટ બનાવવાં, રમકડાં બનાવવાં, વસ્તુઓ ઉપર સુશોભન કરવાં જેવી પ્રવૃત્તિઓમાં અમારા જેવા વિદ્યાર્થીઓ ખુશીથી મોટો ફાળો આપી શકે. એ માટે પાયાની વસ્તુ આયોજનની છે. અમે આ દિશામાં હજુ બહુ આછીપાતળી શરૂઆત કરી શકયા છીએ. પણ એક રાષ્ટ્રવ્યાપી પ્રચંડ આંદોલન ઊભું થાય તે પૂજ્ય જવાહર લાલજી એમના પ્રત્યેક વ્યાખ્યાનમાં વધુ ને વધુ ઉત્પાદનની ઉપગિતા ઉપર જે ભાર મૂકતા રહ્યા છે તે વાત સહેલાઈથી અમલમાં મુકાય.
કચરામાંથી ધન - “ઝાઝા હાથ રળિયામણાં” એ કહેવતને આપણા જીવનમાં ચમત્કારભર્યો સાક્ષાત્કાર કરવાને અણમોલ મોકો આ યુદ્ધો આપણને સર્જી આપ્યો છે. એનું બીજું એક નાનકડું ઉદાહરણ આપું. આપણા ઘરોમાં કેટલી બધી પસ્તી વેડફાઈ જતી હોય છે ! એ બધી જો બચાવી લેવાય તો અમારા જેવા વિદ્યાર્થીઓમાંથી કેટલાક આવું એક નાનકડું કામ ઉપાડી લઈ પતી એકઠી કરી યુદ્ધકાળ માટે તેને ઉપયોગ કરીએ તે આજે વેડફાઈ જતી ઘણી દોલત બચી જાય. એથી ગઈ કાલે અમે નક્કી કર્યું છે કે, અઠવાડિયે એક દિવસ આવી પસ્તી ઉઘરાવીને અહીં ભેગી કરી તેની આવક યુદ્ધફાળામાં આપવી. એ મુજબ અમારામાંથી જો હજારેક જણ દર અઠવાડિયે દશેક તાલા, જેટલી પસ્તી લાવી શકીએ તો મહિને એક હજાર રતલ જેટલી એટલે કે ૨૫ મણ જેટલી પસ્તી થાય, જેના ૪૦ ૦ થી ૫૦૦ રૂપિયા ઉપજે. દેશમાં થતો બગાડ અટકાવવાના એક પ્રતીક રૂપ આ પ્રવૃત્તિ બને. એમાં નવું ઉત્પાદન દેખીતી રીતે કદાચ નહીં થતું હોય તો પણ બગાડ અટકે એ ઉત્પાદનને એક પ્રકાર જ છે.
દર અઠવાડિયે યુદ્ધફાળે ઝાઝા હાથ રળિયામણાંનું બીજું એક આનંદજનક પ્રમાણ - વર્ષોથી અમને મળતું રહ્યું છે. દર મંગળવારે અમે સ્વેચ્છાથી નાનકડો ફાળો ઉઘરાવી અમારાંમાના ઘણાં ગરીબ એવાં ચાલીસ ભાઈબહેનોને બપોરનો નાસ્તો આપતા હતા. હવે અમે એ પ્રવૃત્તિને વેગ આપી દર મંગળવારે સ્વેચ્છાપૂર્વક યુદ્ધફાળે ઉઘરાવવાનું ઠરાવ્યું છે. એમાં અમારી એક મહત્વકાંક્ષા એ છે કે અમે આવી જે કંઈ મદદ કરી શકીએ તે અમારી સાચી કમાણીની હોય તો વધુ સાર એમાં અમને અમારા ગુરુજનો ને વડીલેની દોરવણી જોઈએ છે.
અમારા ફાળાને પહેલો હતો અંતમાં દેશમાં જે ત્યાગનું મહાપર્વ ઊજવાઈ રહ્યું છે તેમાં અમે પણ અમારા નમ્ર અર્બ તરીકે રૂ. ૧૨,૧૬૦–૧ર નયા પૈસા જેવી રકમ કેવળ અમારી સંસ્થાના વિદ્યાર્થીઓ અને કાર્યકર્તાઓ પાસેથી એકઠી કરી શક્યા છીએ. એમાં ખાસ નોંધપાત્ર એ છે કે, ૨મારા છાત્રાલયમાં રહેતા ગામડાના ને માટે ભાગે અત્યંત ગરીબ રિસ્થતિના એવા વિદ્યાર્થીઓએ આપેલા ફાળાની સરેરાશ અમારા વ્યકિતગત ફાળામાં સૌથી મોટી છે. અમારા એ ૧૪૦ વિદ્યાર્થીઓએ લગભગ ૮૦૦ રૂા. જેવડી મેટી રકમ માથા દીઠ લગભગ રૂા. ૬ ની. સરેરાશે આપી છે. એમાં રૂ. ૧૦૦ જેટલી રકમ એક દિવસનું મિષ્ટાન. જતું કરી તેમણે એકઠી કરી હતી. આ જ પ્રમાણે કલાવિદ્યાલય, તાલીમ વિદ્યાલય, પોલીટેકનિક, વ્યાયામ વિદ્યાભવન, બાલવિઘાલય આદિ અમારી બધી સંસ્થાનાં વિદ્યાર્થી-વિદ્યાર્થિનીઓએ બહુ ઉમળકાથી આ ફાળામાં પોતાને હિસ્સે નોંધાવ્યો છે. વિદ્યાવિહારના બધા કાર્યકર્તાઓએ દર મહિને પિતાના પગારમાંથી એક દિવસનો મોંઘવારી વગેરે ભથ્થા સહિતનો પગાર આપવાનું નક્કી કરી શરૂ આતના ફાળા તરીકે પહેલા ત્રણ મહિનાના ત્રણ દિવસને સામટો ફાળો આપ્યો છે. અને પટાવાળાઓએ પણ પૂરા, ઉમળકાથી પોતાને ફાળે આપે છે.
સ્વાવલંબી તાલીમ અંતમાં એક અભિલાષા વ્યકત કરવાની રજા લઉં. યુદ્ધ આપણામાં જે કંઈ ઉત્તમ છે, જે સત્ત્વશીલ છે તેને પડકાર કર્યો, છે, ત્યારે આપણી પ્રત્યેક શિક્ષણસંસ્થા, સ્વાવલંબન શીખવાની એક મોટી પ્રયોગશાળા બની જાય ને એમાં તૈયાર થતા વિદ્યાર્થીઓ ભાર તનાં લાખ ગામડાંઓની સ્વાવલંબી બનવાની લડતમાં આદર્શ સ્વયંસેવકો બની દેશની રક્ષાની સાચી ઢાલ બની જાય એવી પ્રેરણા આપણને આપણા રાષ્ટ્રનેતાઓ પાસેથી સતત મળતી રહો ને આપણી આઝાદી યાવચંદ્રદિવાકરૌ એની પૂર્ણકળાએ ઝળહળતી રહો ! જ્યહિદ