Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 171

તા. ૧-૯-૨
પ્રબુદ્ધ જીવન
' '
.
*
* *
* * * * * * * * * *
*
* *
લૂગડાં ખેંચવાનું બંધ રાખશે અને વધુ નહીં તો સાદીકઅલીની તપાસના ચુકાદા સુધી તે જરૂર ખામોશ રહેશે.
પણ આ તો કશી ઠાકોરભાઈ દેસાઈ! સર્વથા મુકત આત્મા! એ કોઈનાથી બંધાય શા માટે? કે પોતે પોતાની જાતે જ બંધન સ્વીકારે શા માટે? શિસ્ત હોય કે પક્ષની નીતિ હોય, એવાં બંધન સ્વીકારે એ બીજા ! એમણે તો અમુક વૈર્ડના રાભ્યો સમકા બોલવાનો અવસર મળવાથી અત્યાર સુધી એમના મનમાં કે અતિ નિકટના મિત્ર વર્તુળમાં જ ધુંધવાઈ રહેલ આતશ પ્રગટ કર્યો. બીજે દિવસે લેકમાન્યની જયંતી નિમિત્તો બાકીનો ઊભરો ઠાલવ્યો! શ્રી ઠાકોરભાઈને માટે આમ કરવું ભલે નવાઈ ભર્યું ન હોય, પણ લોકોને તે એમાં જરૂર નવાઈ લાગી કે જે વાત ગેસના વરિષ્ઠ મંડળની તપાસ નીચે છે એના ચુકાદા આવ્યા પહેલાં આ રીતે બેફામ બેલવું તે ન્યાયની રીતની અને કોંગ્રેસ વરિષ્ઠ મંડળની અવહેલના કરવા જેવું નથી શું? ન્યાયકચેરીને એ નિયમ છે કે કેસ ચાલ્યા પછી એને ચુકાદો આવતાં અધીમાં કોઈ કઈ ટીકા ટીપ્પણ કરે છે એ ગુને બની જાય છે. આમાં પણ એવા જ ગુને થયો છે. કેંગ્રેસના પ્રમુખ શ્રી સંજીવૈયાએ બીજે જ દિવસે શ્રી ઠાકોરભાઈના આ વલણની ટીકા કરી હતી. પણ એની કોઈ સારી અસર શ્રી ઠાકોરભાઈ ઉપર પડી હોય એવું દર્શાવે એવી કોઈ જાહેરાત એમના તરફથી અત્યાર સુધી થઈ નથી !
જેણે એક વેળા પ્રદેશ સમિતિના પ્રમુખ તરીકે જવાબદારી ભિગવી હોય તે વ્યકિત જો આવી રીતે વર્તી શકે તે એ તંત્ર
અંદરખાનેથી કેટલું શિથિલ બની ગયું છે એ સહેલાઈથી રામજી શકાય એમ છે. શ્રી ઠાકોરભાઈનું આ પગલું કેંગ્રેસ પક્ષની શિસ્તના પાયામાં તે સત્યાનાશની સુરંગે ચાંપે છે જ, ઉપરાંત,
સ્વરાજ્યમાં રાત્યાગ્રહને સ્થાન હોઈ ન શકે એવી શિખામણ આપતા આગેવાનોના પગ નબળી બનાવીને સામાન્ય જનતાને પિતાના પ્રશ્નને હલ કરવા માટે અસહકાર અને સત્યાગ્રહને માર્ગ અપનાવવાની આડકતરી છૂટ આપે છે. પણ શ્રી ઠાકોરભાઈ પોતાના આ પગલાની આવી નુકસાનકારક અસર સમજશે ખરા ?
આ તે સમજવા અને વિચારવાની જરૂર છે શ્રી ઠાકોરભાઈએ; અને માથાકૂટ કરીએ છીએ આપણે! પણ એમાં બીજો શો ઉપાય?
રતિલાલ દીપચંદ દેસાઈ મન મુજ જ્યોતિસંઘ પત્રિકા' માંથી સાભાર ઉધૂત) મન ભુજ નિત નવલું કંઈ માંગે સમદરતટ પર ગગનચુમ્બિનાં સ્વપ્નમહિ એ રાચે. ગિરિ મળે તો જલધિ ખેલવા ઉરે ઝંખના નાચે સ્વરાવલિ લખલખ રમતી પણ વિરમે ના કો રાગે ... મન કંકરમાં કંચનની કાજે વૃથા પ્રયત્નો સાલે, તેય ક્ષિતિજને વટાવવાને દોટ અવિરત ચાલે; ' નૃણાથી વૃદ્ધિની રેખા ધપતી આગે આગે.. મન
ગીતા પરીખ
, મારા જીવનનાં કેટલાંક અરણે-૪
સમાજ અને સરકાર સાથે અથડામણ (તા. ૧૬-૭-૮૨ ના પ્રબુદ્ધ જીવનથી અનુસંધાન)
ક્રાંતિકાર કે સમાજસુધારક યુગબળને ઓળખી આજના વર્તમાનમાંથી ઉજજવળ ભાવિ ઘડવાની આશા રાખે છે અને તેથી ‘શું હતું? એ નહીં પણ “શું કરવું જોઈએ’ એ દ્રષ્ટિ રાખીને હંમેશા વિચારે છે, જ્યારે જુનવાણી રૂઢિચુસ્ત વર્ગની દ્રષ્ટિ હંમેશા ભૂતકાળ પાર જ મંડાયેલી હોઈ નવયુગને એ ઓળખી કે પિછાની શકતો થિી. આમ પાયાના વિચારભેદને કારણે નવા વિચારો રજૂ થાય છે. ત્યારે જનાં મૂલ્યાંકને ખળભળી ઊઠે છે ને એથી જનવાણી "ર્ગ સુધારક સામે આધિના વંટોળ ચડાવે છે.
આ કારણે જ્યારથી મેં કલમ પકડી અને મારાં લખાણો પ્રસિદ્ધ થવા લાગ્યાં ત્યારથી મારી સામે પણ એવા જ વંટોળ ડિતાં રહ્યા છે. એ વર્ષોમાં જનવાણીની દ્રષ્ટિ એ ધર્મવિરોધી મણાતાઓની નામાવલિમાં પંડિત સુખલાલજી, પંડિત બેચરદારા, શ્રી પરમાનંદ કાપડિયાની પાછળ અવારનવાર મારું નામ 'મુંબઈ સમાચારમાં મિક્યા કરતું. પણ જ્યારે મારું ‘ત્રિશલાનંદન મહાવીર’ બહાર પડયું ત્યારે ગામમાં અને બહાર એ વિરોધને પવન જોરદાર ફકાવા લાગ્યો. કેટલાંક જૈન પત્રએ તે મારી વિરૂદ્ધ અગ્રલેખો પર અગ્રલેખે. લખવા માંડયા. એમાં વળી મુનિશ્રી ધર્મસાગરજી મહારાજે ઉપરિઆવા તીર્થમાં જૈન સંસ્કૃતિ રક્ષક સભાની મીટીંગ બોલાવીને મારી વિરુદ્ધ ઠરાવ કર્યા અને એ રીતે મારી વિરુદ્ધ એક આંદોલન ઊભું
ઈ. ઉપરથી કરેલા લખાણ અંગે જવાબ આપવા મને વિરમગામ મુકામે હાજર થવા ફરમાન મોકલવામાં આવ્યું. ગામમાં તો મારી સામે આંધિ હતી જ. એમાં વળી આ નવો વંટોળ ભળે. શરૂશરૂમાં હું મૂંઝાઈ ગયો. ન કોઈની ઓથ, ન કોઈની સહાનુભૂતિ. આર્થિક સ્થિતિમાં વળી હું ત્યારે એવી સંકડામણમાં હતો કે, મારા શિક્ષક મિત્ર સંપ્રીતલાલ પાસેથી રૂ. ૧ ઉછીને લેવો પડેલો. આથી મદારીની ડુગડુગીએ નાચવા લાગી જાય એ પરંપરાચુસ્ત આપણે સમાજ હોઈ હું વિરમગામ ન ગયો. અમારી માંડલ અંગ્રેજી શાળાના જૂના હેડમાસ્તર અને પાછળથી ધરમપુર રાજ્યના બનેલા દિવાન શ્રી યંબકલાલભાઈ મને બોલાવવા માંડલ આવ્યા. મેં જણાવ્યું કે, “સાહેબ, આપ મારા વડીલ છો, અને ધર્મસાગરજી મહારાજ મુનિદા વંદનીય છે, પણ એમ છતાં એ કંઈ મારા શહેનશાહ નથી કે એમના ફરમાનને હું તાબે થાઉં. જવાબ માંગવા હોય તે તેઓશ્રી અત્રે પધારી શકે છે. ” પણ છેવટે એમની માગણી ને સમજાવટથી હું વિરમગામ ગયો. સાથે કરેલા લખાણ અંગે મારી પારો જે આધારો હતા તે લતે ગયો હતો. પંડિત પ્રભુદાસ બેચરદાસ મુનિશ્રીની પડખે જ બેઠા હતા. મહારાજશ્રીએ એમની ઓળખાણ કરાવી તે એમણે વળી પોતાની જ ગુલબાંગ હાંકવા માંડી કે ‘દુનિયાના કોઇ પણ વિદ્વાનને મારી સામે ઊભે કર ને હું સિદ્ધ કરી દઉં કે, જૈન ધર્મને ખતમ કરવાની યોજના વર્ષો પહેલાં યુરોપ-અમેરિકામાં ઘડાઈ હતી અને એના જ તમે રાષ્ટ્રભકિત અને ખાદીના નામે ભોગ બન્યા છે.’ જે મહાશયે પંચ પ્રતિક્રમણની ટીકામાં ‘ખાદી એટલે ડબલ વિલાયતી’ એવી વ્યાખ્યા કરી છે એ પુરુષને નજરે ઓળખી એમના ‘ડહાપણ કે ગાંડપણ 'માટે હસવું આવ્યું ને મનમાં થયું કે એમની સામે તો સમ તાર્કિક સત્યભકતજીને જ બથડાવી મારવા જોઈએ. એમણે મને ચેલેન્જ આપી કે, “જો તું ૧૫ દિવસ મારી પાસે રહે તે તને પલટી નાખું.' પણ એમને શી ખબર કે આ બુટ્ટી કોઈ જુદી જ માટીની બનેલી છે. એમણે આમ બે ક્લાક સુધી લાંબું ભાષણ કર્યે રાખ્યું.
મેં કહ્યું કે, “મહારાજ જી, સમય બગડે છે તે આપશ્રીને
૮૨.
વિષયસૂચિ ગુણદર્શન, ગુણગ્રહણ, ગુણવર્ધન
વિનોબાજી ૮૧ શ્રી રવિશંકર રાવળ સપ્તતિ સમારંભ ગુજરાતની કોંગ્રેસમાં વધતી જતી અરાજકતા
રતિલાલ દીપચંદ દેસાઈ ૮૪ મન મુજ”
ગીતા પરીખ ૮૫ મારા જીવનનાં કેટલાંક સ્મરણ ૪ રતિલાલ મફાભાઈ શાહ ૮૫ સંથાર, આત્મહત્યા અને કાયદો કેશવલાલ મ. શાહ ૮૯
*