Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 169

તા. ૧-૯-૬૨
પ્રબુદ્ધ જીવન
ગુણને વ્યાપક કરીએ
આજે જેમણે જેમણે ભૂમિદાન કર્યું તેમને ધન્યવાદ ને દાન આપનારા સૌ કોઈ એ મંત્ર બીજાઓને આપે. જ્યારે આખા સમૂહમાં દાનની ભાવના વ્યાપક બનશે ત્યારે સામૂહિક આત્માના દર્શન થશે. એમ કરવું એ આપણું કામ છે.
સત્ય કે બીજા કોઈ પણ ગુણ પ્રથમ તો કોઈ વ્યકિતમાં પ્રગટે છે. જેમ વિજ્ઞાનના પ્રયોગ પહેલાં પ્રયોગશાળામાં થાય છે તેમ વ્યકિતનું જીવન પણ એક પ્રયોગશાળા છે. એમાં જે પ્રયોગ સફળ થાય તે સમાજમાં મોટા પાયા પર વ્યાપક કરવા જોઈએ. જે ગુણવિકાસના પ્રયોગ વ્યકિતના જીવનમાં સફળ થાય તેને પછી સમાવ્યાપી બનાવવા જોઈએ.
વ્યાપક સત્ય, વ્યાપક પ્રેમ, વ્યાપક કરુણા એ જ આપણુ કામ છે. એનો વિચાર આવે છે ત્યારે અંતરમાં ઉત્સાહ પેદા થાય છે. આટલું ઉદાત્ત કાર્ય ભગવાને જેમને આપ્યું છે તેઓ ધન્ય છે. સંતપુરુષોએ જે જે પ્રયોગ પોતાના જીવનમાં કર્યાં તે ગુણેને સમાજવ્યાપક કરવાનું આપણું કાર્ય છે.
ગાંધીજી આ કાર્યમાં જ લાગેલા તેથી તેઓ કહેતા કે હું અપૂર્ણ છું. માત્ર વ્યકિતગત પ્રયોગ કરીને જ સમાધાન પામવું હોત તો તે એમના એ પ્રયોગ કયારનો ય પૂરો થઈ ગયો હોત. પરંતુ જ્યાં સામાજિક પ્રયોગ કરવાનો હોય ત્યાં આપણા નસીબમાં અપૂર્ણતા રહેવાની. આપણા પછી આવનારાઓ એમાં વધુ પૂર્ણતા લાવશે: એમ થતાં થતાં આખરે કયારેક પૂર્ણ દર્શન થશે. કરેગે યા મરેંગે
મજલ લાંબી છે, પણ પગલે પગલે આનંદ છે અને તેથી આ માર્ગે થાક નથી. રોજ નિત્યનૂતન દશ્ય, નૂતન આનંદ મળે છે. અને હૃદયમાં ઉત્સાહ છે, પથ અનંત છે. આમ ચાલતા જ રહીશું. મારી નિરંતર યાત્રા રહેશે ચિરયાત્રી! અને એમાં મદદ કરવા સારું એ ચિરસારથિ ! કશી હરકત નહિ. અનેક જન્મ લેવા પડે તે ય પરવા નહિ. પણ કરીશું તો આ જ કામ. રૂક ્ મણીએ કૃષ્ણને કાગળ લખેલો કે, ‘આ જન્મમાં તું નહિ મળે તો અનેક જન્મ સાધના કરીને, વ્રત કરીને, શરીર ક્ષીણ કરીશ કૃશ કરીશ. તારી પ્રાપ્તિ માટે સા સા જન્મ લેવા પડે તે ય લઈશ, પણ તને પ્રાપ્ત કરીને જ રહીશ'.
લોકો મને પૂછે કે, “આમ ચાલતાં ચાલતાં દસ વરસ ત થઈ ગયાં. હજુ કયાં સુધી ચાલ્યા કરવું છે?” કહું છું કે, ૧૦ વરસ થયા તેમાં શું થયું? ભગવાન રામચંદ્રજી જેવા પણ ૧૪ વરસ ઘુમ્યા હતા. એટલે આપણે ૨૮ વરસ ઘુમવું પડે તો ય આનંદ જ છે. રાવણને માટે એમને ૧૪ વરસ ઘુમવું પડયું તે
આ મહામેાહરૂપી રાવણને દૂર કરવા ૨૮ વરસને બદલે ૨૮ જન્મ લેવા પડે તોય શું? એનાથી આનંદ જ છે અને એ આનંદની મસ્તીમાં જ આ યાત્રા ચાલી રહી છે.
આજે મને તાવ અને ખાંસી છે, પણ અત્યારે નથી જણાતાં. બોલું છું ત્યારે એક વિશિષ્ટ પ્રકારના આવેશના સંચાર થાય છે. બાલી રહ્યા પછી ભલેને ખાંસી શરૂ થાય છે! કહેવાનું તાત્પર્ય એ કે એક જાતની મસ્તી અનુભવી રહ્યો છું ને ચાલી રહ્યો છું.
ગાંધીજી જાણે આગળ ને આગળ ધકેલી રહ્યા છે ને જાણે કે કહી રહ્યા છે કે ‘આગળ ચાલો, હજુ આગળ ચાલા,’ ‘ કરેંગે યા મરેગે !' એ ત્રણ શબ્દોમાં સંદેશ આપતા ગયા. એના અમલ કેવી રીતે કરવા તેનું ઉદાહરણ પણ મૂકતા ગયા. પછી થાક કેમ લાગે ? હું ઈચ્છું છું કે આ મસ્તી રાદિયના કાર્યકર્તાઓ પણ અનુભવે. ત્યારે તેમને લાગશે કે દુનિયામાં રામરાજ્ય થવાનું જ છે.
વિનોબાજી
૮૩
શ્રી રવિશંકર રાવળ સપ્તતિ સમાર ભ
જાહેર વિનતિ
(શ્રી રવિશંકર રાવળ કલાપ્રચાર ટ્રસ્ટ (કલા-રવિટ્રસ્ટ) તરફથી ગુજરાતના રાજ્યપાલ શ્રી મહેદી નવાઝ જંગ, કાકાસાહેબ કાલેલકર, પંડિત સુખલાલજી, પુજય રવિશંકર મહારાજ, શ્રી કનૈયાલાલ મુનશી, ડા. જીવરાજ મહેતા, શ્રીમતી સરલાદેવી સારાભાઈ, શેઠ કસ્તુરભાઈ લાલભાઈ, શ્રી હરસિદ્ધભાઈ દિવેટિયા, શ્રી વૈકુંઠભાઈ મહેતા, શ્રી ગગનવિહારી મહેતા, શ્રી શાંતિલાલ હ. શાહ, પં. ઓમકારનાથ ઠાકુર, શ્રી ઉમાશંકર જોષી, વગેરે અનેક વિશિષ્ટ વ્યકિતઓ, કવિઓ, સાક્ષરો અને કલાકારોની સહીવાળા નીચે મુજબનો પરિપત્ર મળ્યો છે જે ધ્યાનમાં લઇને ગુજરાતના ‘કલાગુરુ' શ્રી રવિશંકર મહાશંકર રાવળની સપ્તતિ સમારંભ (૭૦ મા વર્ષને લગતા સમારંભ ) ને લગતી પ્રસ્તુત યોજનામાં પોતાનો ઉદાર ફાળો ‘કુમાર કાર્યાલય લિમિટેડ અમદાવાદ ૧’ એ ઠેકાણે મોકલી આપવા વિનંતિ છે. તંત્રી. )
ગુજરાતના સાંસ્કૃતિક સમુત્થાનના એક અગ્રણી, આપણી કાત્મક જાગૃતિના પુરોધા, અને શિષ્યો-પ્રશિષ્યોની પ્રાણવાન પરંપરા ગુજરાતમાં સરજાવનાર, ગુજરાતના કલાગુરુ શ્રી રવિશંકર રાળના સંસ્કારપૂત જીવનનું આ સિત્તેરમું વર્ષ ચાલે છે.
પોતાની અવિરત કલાસાધના અને પ્રતિભાના બળે કલાનાં વિવિધ ક્ષેત્રાને એમણે ચેતનવંતાં કરી વિકસાવ્યાં છે; અને ‘ કુમાર ’ માસિકની સ્થાપના તથા પ્રવર્તન દ્વારા એમણે સાહિત્ય, કલા અને સંસ્કાર, તથા સુરુચિશીલ અને લોકશિક્ષણનાં ક્ષેત્રોમાં નવી ભાવનાઓ સીંચીને તથા નવી ભૂમિકા સરજાવીને ગુજરાતની કલાપ્રિયતા અને કલાદ્રષ્ટિને સજીવ રાખ્યાં છે, પ્રેરણા આપી છે અને ગુજરાતના તારુણ્યને અવનવી દિશા સૂઝાડી છે.
આવા આપણા શ્રદ્ધેય સંસ્કારસેવક અને આરૂઢ કલાકારની સાધના અને સેવા પ્રત્યે આપણી કૃતજ્ઞતા વ્યકત કરવા માટે તેમને ‘રામિતિ-સમારંભ ’ ઊજવવાનું વિચારવામાં આવ્યું છે. તે પ્રસંગે – (૧) દેશના કોઈ અગ્રમાન્ય મહાનુભાવની નિશ્રામાં તેમનું જાહેર સન્માન કરવામાં આવશે;
(૨) આ પ્રસંગને સ્મરણાંકિત કરતું, સંખ્યાબંધ પૂર્ણરંગી તથા વિવિધરંગી ચિત્રાથી મંડિત, કલાસમૃદ્ધ દળદાર ને રોચક પ્રકાશન પ્રકટ થશે;
(૩) આ શુભ અવસરની સ્મૃતિને સ્થાયી રૂપ આપવા માટે, ગુજરાતની કલાપ્રવૃત્તિ સતત ચાલુ રહે એ ઉદ્દેશથી એક કાયમી ‘કલાપ્રચાર ટ્રસ્ટ' રચવામાં આવ્યું છે, જેના તરફ્થી શ્રી રાવળની કલાકૃષિઓનાં તથા અભ્યાસલેખોનાં પ્રકાશનો ઉપરાંત અન્યકારોનાં પણ લેાકસુલભ પ્રકાશનો, પ્રદર્શન, વ્યાખ્યાન વગેરેનું આયોજન થયા કરશે.
ઉપર્યુકત યોજનાઓ પરિપૂર્ણ કરવા માટે આ ‘શ્રી રવિશંકર રાવળ કલાપ્રચાર ટ્રસ્ટ' (‘કલા-રવિ ’) માટે એક સારુ એવું ભંડોળ એકઠું કરવાની આવશ્યકતા છે. આવા આપણા સંમાન્ય સંસ્કારસેવક અને લાગુરુ, તથા અનેકાનેક મિત્રો, સ્નેહીઓ, પ્રશંસકો અને શિષ્યોના પ્રેમભાજન ‘રવિભાઈ’ પ્રત્યે સ્નેહ અને સમાદર ધરાવનારો જે વિશાળ રામુદાય ગુજરાત અને ગુજરાત બહાર વિસ્તરેલા છે એ સર્વ પોતાના તરફથી તેમ જ પોતાના સ્નેહીએ તેમ જ સંબંધીઓ પાસેથી ઉદાર ફાળો આપી---અપાવી શ્રી રાવળ પ્રત્યેનાં પોતાનાં સંમાન, કાઠ્ઠા અને આદરને મૂર્ત રૂપ આપશે તે કલાપ્રચારના કાયમી કાર્ય મારું સમૃદ્ધ ભંડોળ એકત્રિત કરવામાં મુશ્કેલી નહિ આવે એવી અમને શ્રાદ્ધા છે.
શ્રી રાવળના નાનામાં નાના શિષ્ય પણ પોતાના યથાશકિત ફાળા આપી શકે એ ઉર્દૂ શથી ફાળાની ઓછામાં ઓછી રકમ રૂા. ૨૫) ની રાખવામાં આવી છે. વળી આ માટેની દેણગી એક જાહેર ટ્રસ્ટમાં જતી હોવાથી તેમાં અપાતા ફાળો ઈન્કમ ટૅકસ (આવકવેરા ) થી મુકત ગણાશે.
આવા લોકશિક્ષણ અને સંસ્કારરોવાના કાર્યમાં આપ ઊલટથી સહકાર આપશો એવી અમારી વિનંતી છે.
વિશેષ વિજ્ઞપ્તિ કે : * લા-રવિ ’ટ્રસ્ટમાં રૂા. ૧૦૦) અગર તેથી ઉપરાંતની રકમનો ફાળો આપનાર સજ્જનને આ સમતિ પ્રસંગે બહાર પડનાર ગુજરાતની કલાનું કાલક્રમિક નિદર્શન કરાવતો, સંખ્યાબંધ પૂર્ણરંગી તથા વિવિધરંગી ચિત્રોથી મંડિત, કલાસમૃદ્ધ, દળદાર સ્મૃતિ-ગ્રન્થ ભેટ મળશે.