Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 163

તા. ૧૬૮-૬૨
પ્રભુ
હોય એમ તેમના ઉપર આપેલ ભાષણ ઉપરથી કોઈને પણ સ્પષ્ટ થાય તેમ છે.
આજે વિલીન થયેલા રજવાડાઓમાં કોઇ પણ રાજવીને ભાયાત જયારે કોઇ કારણે અત્યન્ત નારાજ થતા ત્યારે તે રાજ્ય સામે બહારવટે નીકળતા અને તે રાજયને ખતમ કરવાની મુરાદ સેવતા, આજે બે દેસાઈ બંધુઓ શ્રી ઠાકોરભાઈ દેસાઈ અને શ્રી મગનભાઈ દેસાઈ જે રીતે બાલી તેમ જ લખી રહ્યા છે તે જોતાં જાણે કે તેઓ ગુજરાતની કાગ્રેસ સરકાર સામે એક પ્રકારના બહારવટે નીકળ્યા હોય એમ લાગે છે. શ્રી મગનભાઈ સંચાલિત ‘સત્યાગ્રહ’માં વર્તમાન કૉંગ્રેસ સરકારને ઉતારી પાડવાની જે નીતિ અખત્યાર કરવામાં આવી છે અને ગુજરાત સરકાર અંગે જે તુચ્છકારથી ‘જીવરાજ સરકાર’, ‘જીવરાજ સરકાર' એવા . અવારનવાર ઉલ્લેખ કરવામાં આવેછે તેની પાછળ તે સરકાર સામે એક પ્રકારની જેહાદના ભાવ પ્રગટ થાય છે. આજની આવી વસ્તુસ્થિતિ માત્ર ગુજરાતની કૉંગ્રેસ સરકાર માટે નહિ, માત્ર ત્યાંની કોંગ્રેસ સંસ્થા માટે નહિ, પણ આખા ગુજરાત માટે અન્યન્ત ખતરનાક નીવડવા સંભવ છે.
! આ ઉપરથી કોઈ એમ ન સમજે કે આ નોંધના આશય ગુજરાત સરકારનો વહીવટ કશી પણ ભૂલભાલ વિનાને છે, સર્વ પ્રકારે સુયોગ્ય અને સુવ્યવસ્થિત છે એમ સૂચવવાના અને એ રીતે ત્યાંની સરકારને બીરદાવવાના છે. તે સરકાર કેવી છે તે અહિં પ્રસ્તુત નથી, અને તેમાં જે કાંઈ ખામી હોય તેનું સંસ્થાની કારોબારી દ્વારા અને છેવટે કૈાગ્રેસ કારોબારી દ્વારા નિવારણ થઇ શકે છે, પણ સરકાર સામે જાહેરમાં ઝૂંબેશ ચલાવવાથી એ સરકારને તેમ જ જેના પીઠબળ ઉપર એ સરકાર રચવામાં આવી છે એ કૉંગ્રેસ સંસ્થાને પારાવાર નુકસાન થઇ રહ્યું છે. શ્રી ઠાકોરભાઈ ‘ઘર ફુટયે ધર જાય.’ એ કહેવતને ફરી ફરીને યાદ કરીને આજની કોંગ્રેસ સરકાર સામે કટાક્ષ કરે છે, પણ વસ્તુત: તેમના પોતાના હાથે જ આ કામ થઈ રહ્યું છે. તેની તેમને કોણ સુઝ આપે?
આવી વધારે ને વધારે વિષમ બનતી જતી પરિસ્થિતિમાં સૌની નજર થી મારારજીભાઈ તરફ જાય છે, કારણકે તેઓ આજના ગુજરાતના સર્વોત્કૃષ્ટ નેતા છે. શ્રી ઠાકોરભાઈએ ઉપરનું ભાષણ આપ્યું. તેને લગભગ મહીના થવા આવ્યો છે એમ છતાં આ બાબતમાં શ્રી મોરારજીભાઈ તરફથી કશું હલનચલન થયું જાણવામાં આવ્યું નથી. આનો અર્થ શું સમજવા? શું ઠાકોરભાઈએ અખત્યાર કરેલી નીતિને તેઓ સંમત કરે છે? જો આમ ને આમ ચાલ્યા કરે તો જનતાને અન્યથા વિચારવાને વિકલ્પ રહે નહિ, એટલા માટે શ્રી મારારજીભાઈને નમ્ર અનુરોધ કે ગુજરાતની કથળતી જતી સ્થિતિ સરખી કરવા તેઓ સક્રિય બને અને જયાં જેના ઉપર નિયંત્રણ મૂકવાના જરૂર લાગે ત્યાં તેના ઉપર નિયંત્રણ મૂકે અને એ રીતે અરાજકતા તરફ ઘસડાઈ રહેલાં ગુજરાતને ઉગારી લે.
તા. કે: અહીં જણાવવું અત્યંત પ્રસ્તુત છે કે ઉપર જણાવેલ, અમદાવાદના કાળુપુર વિભાગમાં મળેલી જે જાહેર સભામાં શ્રી ઠાકોરભાઈ દેસાઈએ ભાષણ આપ્યું હતું તે સભા દરમિયાન શ્રી ઠાકોરભાઈ જે કંઈ બોલી રહ્યા હતા તે સામે વિરોધ દર્શાવવાના હેતુથી અમદાવાદ શહેર સમિતિના પ્રમુખ શ્રી વિમલભાઈ શાહ સભા છોડીને ચાલી ગયા હતા. બે દુ:ખદ અવસાન
હજુ ગયા ‘પ્રબુદ્ધ જીવન'ના અંકમાં વડોદરાના એક પ્રમુખનાગરિક શ્રી નાગકુમાર, મકાતીના દુ:ખદ અવસાનની લેવામાં આવેલી નોંધની શાહી સુકાઈ નથી, એટલામાં પ્રસ્તુત પખવાડિયા દરમિયાન નીપજેલાં એ જ કોટિની બીજી બે વ્યકિતઓના અવસાનની નોંધ લેવાનું દુર્ભાગ્ય એક પત્રના તંત્રી તરીકે મને પ્રાપ્ત થાય છે; એક શ્રી પ્રસન્નમુખ સુરચંદ બદામી, જેમનું તા. ૫-૮-૬૨ રવિવારના રોજ ૫૮ વર્ષની ઉમ્મરે એકાએક અવસાન નીપજયું; બીજા શ્રી ચંદુલાલ સારાભાઈ મોદી જેઓ લગભગ બે મહિનાની માંદગી
જીવન
ભાગવીને ૬૬ વર્ષની ઉમ્મરે આપણી વચ્ચેથી વિદાય થયા, જેસમાજમાં સુશીલ, સુચરિત અને સેવાલક્ષી વ્યકિતઓની હંમેશા અછત રહી છે તેવા આપણા સમાજને આ બન્ને વ્યકિતઓના પરલોકગમનથી નોંધપાત્ર ખોટ પડી છે. આ બન્ને વ્યકિતઓના અવસાનની જયારે એક સાથે નોંધ લેવાના યોગ ઊભા થયા છે. ત્યારે આ બન્નેના વ્યકિતત્વની જે અલગ અલગ ભાત હતી તેના પણ સાથે સાથે ઉલ્લેખ કરવાનું સહજપણે પ્રાપ્ત થાય છે.
७७
ભાઈ પ્રસન્નમુખને ઊંડી ધર્મ શ્રાદ્ધાના અથવા તો ચોકકસ પ્રકારના ધાર્મિક વલણનો તેમના પિતાશ્રી તરફથી વારસા મળેલા હતો, તેમના પિતા સ્વ. સુરચંદભાઈ ધર્મશાસ્ત્રના સારા જાણકાર હતા, અને તેમનું જીવન ઊંડી ધર્મપરાયણતા વડે સુઅંકિત હતું. વળી તેઓ ધારાશાસ્ત્રી હતા. અને સરકારી ન્યાયખાતામાં બહુ ઊંચો હોદ્દો ભાગવીને નિવૃત થયા હતા. તેમના પુત્ર ભાઈ પ્રસન્નમુખ બદામીએ શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયમાં રહીને કોલેજના અભ્યાસ કર્યો હતો અને બી. એ તથા એલ એલ. બી.ની ઉપાધિઓ પ્રાપ્ત કરીને તેઓ ઈ"ગ્લાંડ ગયા હતા અને ત્યાં બેરિસ્ટરની પદવી પ્રાપ્ત કરીને ૧૯૩૧ માં મુંબઈ ખાતે પાછા ફર્યા હતા અને મુંબઈની હાઇ કોર્ટમાં તેમણે વકીલાત શરૂ કરી હતી. ૧૯૪૭ માં તેઓ સમાઁ લ કાઝીઝ કોર્ટના જજ નિમાયા હતા અને ૧૯૬૦ ના ઑગસ્ટમાં ચીફ જજ—મુખ્ય ન્યાયાધીશ તરીકે—નિમાયા હતા.
પોતાના આ વ્યવસાય સાથે ધર્મશાસ્ત્રનું તેમનું અધ્યયન ચાલુ હતું અને સંસ્કૃત ભાષા તેમ જ સાહિત્યમાં તેઓ ખૂબ રસ ધરાવતા હતા. સાથે સાથે જૈન સમાજની—વિશેષત: જૈન શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજક સમાજની--અનેક સંસ્થાઓની કાર્યવાહીમાં તેઓ રસપૂર્વક ભાગ લઇ રહ્યા હતા. અને શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયની વ્યવસ્થાપક સમિતિના વર્ષો જૂના રાભ્ય હતા. તેમના સ્વભાવ અત્યન્ત મિલનસાર હતા અને તેમની પ્રકૃતિને તેમના નામ પ્રમાણે સ્વાભાવિક પ્રસન્નતા વરેલી હતી. તેમનું જીવન વિશુદ્ધ, સાદું અને ધર્મપરાયણ હતું. હિંદુ સંસ્કૃતિના પેટાળમાં રહેલી જૈન સંસ્કૃતિનો જો આપણું તેને અલગ તારવીને વિચાર કરીએ તો જરૂર કહી શકીએ કે ભાઈ પ્રસન્મુખનું સમગ્ર જીવન એ જૈન સંસ્કૃતિના વિશિષ્ટ ગ વડે સારા પ્રમાણમાં ૨ ગાયેલું હતું. તેમની કારકીર્દી ઉત્તરોત્તર વિકસી રહી હતી એવામાં તા. ૫ મીની સવારે બીરલા માતુશ્રી સભાગૃહમાં તેઓ પોતાનાં પત્ની સાથે અમુક નૃત્યનાટિકા જોવા ગયેલા અને એ નાટિકા શરૂ થાય તે પહેલાં તેમનું હૃદય એકાએક બંધ પડી જતાં જે ખુરશી ઉપર તેઓ બેઠા હતા ત્યાં જ ઢળી પડયા અને આ રીતે એક આશાસ્પદ કીતિનો અણધાર્યો અન્ય આવ્યો. કશી પણ વ્યથા વિનાનું મૃત્યુ મરનાર માટે એક રીતે આવકારદાયક લાગે છે, પણ તેમના સ્વજનો માટે આવા મૃત્યનો આઘાત અસહ્ય બની જાય છે. આંખના પલકારામાં પતિને જીવનસાથીને—ગુમાવી બેઠેલાં તેમનાં પત્ની તારાબહેનની અને તેમનાં બાળકોની માવ્યથા કોઇ રીતે કલ્પનામાં ઉતરી શકે તેમ નથી. ગાતરફ સુવાસ ફેલાવતું એક કુલ એકાએક ખરી પડે, નિર્મળ જળને વહેવડાવી રહેલ એક વહેતું ઝરણું એકાએક લુપ્ત થઈ જાય,
આજુબાજુ મંદમધુર પ્રકાશ ફેલાવતા દીવા પવનનો કોઈ ઝપાટો આવે અને જોતજોતામાં ઓલવાઇ જાય—આમ બને છે ત્યારે મૃત્યુની વાસ્તવિક ઘટના કરતાં તેનું એકાએક નિપજવાપણુ વધારે વ્યથાજનક—વધારે આઘાતક લાગે છે.
ભાઈ ચંદુલાલ સારાભાઈ મોદીના પિતા એક કુશળ વ્યાપારી હતા અને જૈન સમાજની જાણીતી શિક્ષણસંસ્થા શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયની કાર્યવાહીમાં ખૂબ રસ લેતા હતા. તેમના પુત્ર ભાઈ ચંદુલાલે પણ શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયમાં રહીને કૅલેજનું ઉચ્ચ શિક્ષણ પ્રાપ્ત કર્યું હતું અને પછી પિતાના વ્યાપારવ્યવસાયમાં જોડાયા હતા. તેમના પિતા માફક તેઓ પણ પ્રારંભથી સામાજિક પ્રવૃત્તિઓમાં તેમ જ કોંગ્રેસની પ્રવૃત્તિમાં રસ ધરાવતા થયા હતા અને