Prabuddha Jivan 1961 Year 22 Ank 17 to 24 and Year 23 Ank 01 to 16

SR No.: 525946
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1961
Total Pages: 250
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 20 MB

Page 6

:પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧-૧-૨૨
પ્રાણમયતાને અનુભવ થાય છે. મુંબઈમાં રહેતા આપણુ જેવાને - પ્રમુખ ઘડવૈયા સર ગૌરીશંકર વિજયશંકર ઓઝા તથા પ્રભાશંકર મુંબઈ બહાર કઇ , ગામ કે શહેરમાં જવાનું અને તે બહુ પટ્ટણીને તે ઉપર યથોચિત ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે, તેના મેટા શહેરને બાદ કરતાં જ્યાં જઈએ ત્યાં એક પ્રકારની અનુસંધાનમાં ત્રીજું નામ યાદ આવે છે સર લલ્લુભાઈ સામળdillness, જડતા, સ્થગિતતા, શૂન્યતાને આપણને અનુભવ દાસનું, જેમણે મુંબઈમાં વસીને એક બાહોશ અર્થનિષ્ણાત થાય છે. આવો અનુભવ ભાવનગર ખાતે જવાનું બનતાં થતો જ ઉદ્યોગપતિ તરીકે સારી નામના પ્રાપ્ત કરી હતી. સ્વ. અનંતરાય નથી. જાણે કે ભાવનગર મુંબઈના વિવિધરંગી જીવનની એક પટ્ટણીએ પણ રાજ્યના દિવાન તરીકે ભાવનગરને આજનું નાનીસરખી આવૃત્તિ ન હોય!
ભાવનગર બનાવવામાં ઘણો મહત્વનો ફાળો આપ્યો હતો. સ્વ. એક કાળે ભાવનગર સૈારાષ્ટ્રમાં વ્યાપારઉદ્યોગનું ગુલાબરાય ગોવિંદરામ દેસાઈ એ સમયના બાહોશ વકીલ હતા, સૌથી મોટું મથક હતું. આજે રાજકોટ તથા જામનગર, પ્રખર વક્તા હતા અને ભાવનગરના જાહેર જીવનના વર્ષો સુધી ભાવનગરની આ બાબતમાં સારી હરીફાઈ કરી રહ્યા છે. એમ સુત્રધાર અને ઘડવૈયા રહ્યા હતા. જૈન સમાજના તેમ જ ભાવનગર છતાં ભાવનગર હજુ મોખરે રહ્યું છે અને બંદરની સગવડ અને મહાજનના એક અગ્રણી તરીકે શેઠ કુંવરજી આણંદજીની વિશિષ્ટ પ્રજાની સાહસિક્તાના કારણે આગામી દશ વીશ વર્ષમાં ઘો- કેટિ દાખવતી ધર્મપરાયણ જીવનપ્રતિભા હતી, સાહિત્યક્ષેત્રે સ્વ. ગિક ક્ષેત્રે ભાવનગર અસાધારણ પ્રગતિ સાધવાનું છે એવી મણિશંકર રત્નજી ભટ્ટ કાન્ત)ના કાવ્યોનું કોઈ જુદું જ લાલિત્ય આશા તથા પ્રતીતિ ત્યાંના આજના ધમધમતા વાતાવરણ ઉપરથી હતું. સુપ્રસિદ્ધ સાહિત્યવિવેચક સ્વ. રણજીતરામ વાવાભાઈ જે સહેજે બંધાય છે.
કે હતા સુરત કે ભરૂચના, પણ વર્ષો સુધી સર પ્રભાશંકર એક કાળે ભાવનગર ચાર દરવાજાની અંદરના ક્ષેત્રફળમાં
પટ્ટણીના અંગત મંત્રી તરીકે ભાવનગરમાં જ વસેલા હોઈને તેમને સીમિત હતું. આજે આ ક્ષેત્રફળની તરફ ભાવનગર સારા
ભાવનગરના જ ગણવા ઘટે છે. ભાવનગરના સ્ટેશન માસ્તર પ્રમાણમાં વિસ્તરી રહ્યું છે. સૌરાષ્ટ્રના ઘણાં શહેરે એવાં છે કે
તરીકે જીવનનો મોટો ભાગ વ્યતીત કરનાર સ્વ. હરગોવિંદ દિવસના કોઈ પણ સમયે ત્યાં જાઓ તે જાણે કે અડધું શહેર
અજરામર પંડ્યા ભાવનગરની એક યોગનિષ્ટ વિરલ વિભૂતિ ઉંઘતું હોય એવી નિશ્રેતનતાને તમને અનુભવ થાય. ભાવનગરમાં
હતા. બાલશિક્ષણના પ્રચલિત ખ્યાલોમાં પાયાની ક્રાન્તિ કરનાર દિવસના કોઈ પણ સમયે જાઓ તે ઉભરાતી વસ્તીને અને
મોન્ટેસરી પદ્ધતિને સૈારાષ્ટ્ર-ગુજરાતમાં વહેતી કરનાર સ્વ. વ્યાપારઉદ્યોગની ધમાલને જ તમને અનુભવ થવાનો. જીવનના
ગિજુભાઈ બધેકા મૂળ વળાના, પણ તેમનું કાર્યક્ષેત્ર ભાવનગરજ હતું, સર્વક્ષેત્રે ભાવનગર એક જીવતું જાગતું શહેર છે. ત્યાં સંખ્યાબંધ
વર્તમાનકાળ ઉપર આવતાં ભાવનગરના રાજવી નામદાર વ્યાપારીઓ અને ઉદ્યોગપતિઓ વસે છે; અધ્યાપકો અને
કૃષ્ણકુમારસિંહજીના ઐચ્છિક સત્તાત્યાગનો અને જીવનના વણીકારો વસે છે; સાક્ષરોનું, સમાજસેવકોનું પણું ભાવનગર એક
અન્તિમ આરે બેઠેલા આચાર્ય નાનાભાઈ ભટ્ટના શિક્ષણ-પુરુમથક છે. વિદ્યાથીંઓનાં ઝુંડ તે જ્યાં ત્યાં દષ્ટિગોચર થાય જ છે.
પાર્થનો ઉલ્લેખ થઈ ચૂકી છે. શિક્ષણપ્રવૃત્તિમાં શ્રી ' ભાવનગરમાંનાં જોવાલાયક સ્થળોને છેડે ઉલ્લેખ અહીં
નાનાભાઈના એક વારના સાથી શ્રી હરભાઈ ત્રિવેદી આજે અસ્થાને નહિ ગણાય. ભાવનગર શહેરને પાણી પૂરું પાડતું
ઘરશાળાનું સંચાલન કરી રહ્યા છે. ગુજરાતના કળાગુરૂ અને ગૌરીશંકર સરોવર એક દર્શનીય સ્થળ છે. શહેરની એક બાજુએ
“કુમાર”ના નિર્માતા શ્રી રવિશંકર મહાશકર રાવળ ભાવનગરનું આવેલી નાની સરખી ટેકરી ઉપર તત્તેશ્વર મહાદેવનું સંપૂર્ણ
પાણી પીને મોટા થયા છે. ભાવનગર નજીક ઝીંથરી પાસે આરસનું મંદિર નાજુકતાનો નમૂનો છે. દાદાસાહેબનું જૈન
આવેલા નિવારણ હોસ્પિટલના મુખ્ય સંચાલક અને મંદિર અને જોનાથનું મહાદેવ મંદિર પણ રમણીય સ્થાપત્યના
સ્થાપત્યનિષ્ણાત શ્રી મસ્તરામ હ. પંડ્યા ભાવનગરની એક નમૂના છે. “ગાંધી સ્મૃતિ” બહારથી આવતા લોકો માટે
અસામાન્ય સંસ્કારમૂતિ છે. મુંબઈ પ્રદેશની સહકારી પ્રવૃત્તિ અત્યન્ત મહત્વનું આકર્ષણ બની રહ્યું છે. અહિં ગાંધીજીની
સાથે ગાઢપણે જોડાયેલા અને અખિલ હિંદ ખાદી કમિશનના જીવનચરિત્રની જન્મથી માંડીને અવસાન સુધાની અનક, ચેરમેન શ્રી વૈકુંઠભાઈ લલભાઈ મહેતા ભાવનગરના જ છે. છબીઓનો અદભુત સંગ્રહ ક્રમસર ગોઠવવામાં આવ્યો છે અને
અને તેમના લઘુબંધુ શ્રી ગગનવિહારી મહેતાએ યુનાઈટેડ તે જોતાં ગાંધીજીના જીવનને આપણને પ્રત્યક્ષ બોધ મળે છે.
સ્ટેટ્સમાં ભારતના એલચી તરીકે સફળ કામગીરી બજાવીને અને ગાંધીજીની સ્મૃતિ આપણું દિલમાં જીવતી થાય છે. રક્ત
ભારતની પ્રતિષ્ઠા વધારી છે અને ભાવનગરના નામને શોભાવ્યું પીત્તના ઉપચારને લગતું એક આશ્રયસ્થાન તાજેતરમાં ભાવ
છે. અને શ્રી બળવંતરાય ગોપાળજી મહેતા એ રાષ્ટ્રીય મહાનગર ખાતે શરૂ કરવામાં આવ્યું છે, જે તે વિષયમાં રસ
સભાને ભાવનગરની જ બક્ષીસ છે. તેમણે ભાવનગરની સેવા ધરાવતા ભાઈ બહેનોએ ખાસ જોવા જેવું છે. ભાવનગરથી
કરતાં કરતાં આગળ વધીને ભારતના અગ્રગણ્ય રાજપુમાં વીસ માઈલ દૂર આવેલ જૈનોનું શત્રુંજયે ભારતનાં તીર્થસ્થાનોમાં
મહત્ત્વનું સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું છે અને ભાવનગરમાં કેંગ્રેસ અધિઅજોડ એવું તીર્થસ્થળ છે. સમુદ્રસપાટીથી ૨,૦૦૦ ફીટ ઊંચે
વેશન ભરાય છે તે તેમની હિંમત અને ઉત્સાહને આભારી છે. આવેલા પર્વત ઉપર એક ભવ્ય અને અનુપમ એવી મંદિર નગરી વસાવવામાં આવી છે. એ જ પ્રદેશમાં આવેલા સેનગઢ
આમ ભાવનગરના ભૂતકાળને અને વર્તમાનકાળને વિચાર નજીકમાં ક્ષયનિવારણાર્થે એક મોટા પાયા ઉપર ચાલતી કરતાં અનેક વિશિષ્ટ વ્યક્તિઓ સ્મરણપટ ઉપર ઉપસી આવે હૈસ્પિટલ છે. ‘લોકભારતી પણ ભાવનગરથી વીસ-પચીસ છે અને ભાવનગરની ભવ્યતાનું અનેરું દર્શન કરાવે છે. માઈલ દૂર છે. ત્રીશેક માઈલ દૂર આવેલું તળાજા પણ જૈનોનું ભાવનગર ગ્રેસનું એક મોટું મથક છે. કેંગ્રેસ ભાવએક તીર્થ છે. શહેરની અંદર તેમ નજીક-દૂર બીજા પણ અનેક
નગરના પ્રજાજને ઉપર સારું વર્ચસ ધરાવે છે. કાંગ્રેસે સેવાનિષ્ટ દર્શનીય સ્થળો અને સંસ્થાઓ છે.
કાર્યકરનું એક પ્રાણવાન જૂથ પેદા કર્યું છે અને આ જૂથના જ્યારે આપણે એક વિશાળ ફલક ઉપર ભાવનગરનું ચિત્ર આલેખી રહ્યા છીએ ત્યારે ભાવનગરના વિવિધરંગી ઘડતરમાં
અગ્રણી શ્રી દેવેન્દ્ર દેસાઈની એકધારી કેંગ્રેસનિષ્ટા સે કોઈનું ફાળો આપનાર તેમજ ભાવનગરને દેશવિદેશમાં સુખ્યાત બનાવ
ધ્યાન ખેંચી રહેલ છે. નાર એવા ભાવનગરના ભૂતપૂર્વ તથા વર્તમાન કેટલાક મહા
આવી અનેક વિશિષ્ટતાઓ ધરાવતા ભાવનગર શહેરને જનને ઉલ્લેખ કર્યા સિવાય ચાલે તેમ નથી. ભાવનગર રાજ્યના એવું જ મહત્વ ધરાવતા રાજકોટ શહેર સાથે મુકાબલો
-
--
----- - - - -
- * *
*
*
*
* * *