Prabuddha Jivan 1960 Year 21 Ank 17 to 24 and Year 22 Ank 01 to 16

SR No.: 525945
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1960
Total Pages: 254
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 174

આવી જ રીતે એક ખીન્ને પ્રસંગ પણ રાખવા પ્રયત્ન કરૂ છુ,
પ્રબુદ્ધ જીવન
હંમેશ યાદ
ઓપરેશનના દિવસ હતા. આપરેશન થીએટરમાં આજે સરજની પણ્ આધા—પાછા થવાની જગ્યા રહી ન હતી. કારણ જે તે તે આપરેશન જોવા ભેગા થયાં હતા. હ્રદયનું ઓપરેશન હતું. આવુ એપરેશન આ હાસ્પીટલમાં પહેલવહેલું જ થતું હતું. આખું થિયેટર દાકતર-નથિી ચિકાર હતું. છતાં વાતાવરણમાં ગજબની શાંતિ હતી. પાસે ઉભેલાના શ્વાસ પણ સાંભળી શકાતા પણ બધાના જીવ ઊંચે હતા. શું થશે? ટેબલ ઉપર જ, દરદીનું મૃત્યુ તે હાહાથી નહિ થાય ને? ઊંડે ઊંડે આ ડર બધાને હતા. આપરેશન ચાલતું ગયું તેમ તેમ વાતાવરણ વધુ અને વધુ ક્ષુબ્ધ થવા લાગ્યું. એક કલાક, એ કલાક, ત્રીજો કલાક પુરા થવા આવ્યે. વચ્ચે વચ્ચે નિયમિત અંતરે, દરદીની નાડી અને બ્લડપ્રેસરના સમાચાર અપાતા જતા હતા, તે સિવાય બીજો અવાજ ભાગ્યે જ સાંભળવા મળતા હતા. આખરે સરજનને “હાશ” “Thank God ને અવાજ આવ્યું. એપરેશન હેમખેમ પાર પડયુ હતું. દરદીની સ્થિતિ સારી હતી. થીએટરનું વાતાવરણ જે અત્યર સુધી તંગ હતું તેમાં એકક્રમ જીવ આવ્યા. શાંતિ તે બાજુએ રહી, લગભગ ઘોંધાટ મચી રહ્યા.
સરજન હુ હતા. એક અઘરૂ ઓપરેશન પાર પાડવાને યશ મને મળવાના હતા. એવે વખતે આનદ થાય એ સ્વાભાવિક છે. આનંદ સાથે આવુ આપરેશન આ વિભાગમાં મેં જ પહેલ વહેલુ કર્યું તેને ગવ પણ હતા. આનંદ સ ંતે ષ ગની સ્થિતિમાં હું બહાર નીકળ્યેો. ઓપરેશનમાં મેડું થઇ ગયુ હતું એટલે જ ખીજે પહોંચવાની ઉતાવળ હતી. લીફ્ટ દૂર હતી. રસ્તામાં કોઇ હેતે કંઇ પૂછ્યુ એવુ લાગ્યું; પરંતુ જવાબ આપવાની જરૂર નહિ લાગી. એવામાં થીએટરનાં પાસે પડેલા એક બાંકડા પાસે સખ્યાખૂંધ બીડીનાં ઠુંઠા વેરાયેલા જોયાં. પાસે જ કચરા નાંખવા ડખ્ખા હતા, છતાં તેમાં નહિ નાંખતાં રસ્તામાં ગમે તેમ હુંઠા ફેંકી, હાસ્પીટલ જેવી હેાસ્પીટલ ને ગંદી કરી મુકનાર ઉપર ક્રોધ આવ્યો અને મારી હોસ્પીટલના સુપરિન્ટેન્ડન્ટ તરીકેની ફરજ યાદ આવી. હું ભૂલી ગયા કે મારે બીજે જલ્દી જવાનું હતું. હું ઉભો રહ્યો, જેણે બીડી પીધી હતી તેને ખખડાવ્યા, તેની પાસે હૈડા ઉપડાવી ડબ્બામાં નખાવ્યાં અને હાસ્પીટલમાં સ્વચ્છતાની જરૂરિયાત ઉપર ભાષણ ઢાંકી, સુપરિન્ટેન્ડન્ટ તરીકે મારી ફરજ અદા કર્યા બદલ આત્મ-સતેષ અનુભબ્યા.
લીફ્ટમાં પહોંચતાં જ એક મિત્ર મળ્યા, એમણે આ બધું જોયુ–સાંભળ્યું હતું, મારી પાસેથી. એપરેશન કેવું અઘરૂ હતું, કેવુ' સસ પાર પડયું, કેટલાં બધાં જોવા આવ્યા હતા વગેરે સાંભળ્યા પછી, લીફ્ટની બહાર નીકળી મને ઉભા રાખી, કહેવા લાગ્યા.
“દાકતર, આવુ અઘરૂ આપરેશન આટલી સુંદર રીતે પાર પાડવા માટે અભિનંદન; ખૂબ ખૂબ અભિનદન, પણ તમે સરજન લેાકો ઇન્સાનને ભૂલી જાઓ છે એ સમજાતુ નથી.” આટલું કહી એ અવાક થઈ ગયા. એના મ્હોં ઉપરના ખેદ વાંચી શકાતા હતા.
તા. ૧૯ હતું. મેં ખુલાસા કરવા વિનંતી કરી. એમની વાત એમના જ શબ્દોમાં કહું.
“હું કામે આવ્યે હતા. આપરેશન થીએટર બહાર આંકડા પાસે ઉભા હતા. બાંકડા ઉપર એક ભાઇ અને એક બહેન બેઠાં હતાં. આધેડ વયના હશે. ગામડાના લાગતા હતા. થોડીવાર થાય એટલે અંદર અંદર ઘૂસપ્રેમ કરે અને પાછાં શાંત થઇ જાય. મ્હોં ઉપર ગભરાટ દેખાતા હતા એટલે મેં પૂછપરછ કરી. તેમણે જણાવ્યું કે અત્યારે એમના એકના એક દીકરાનુ આપરેશન ચાલે છે અને ઘણા વખત થઇ ગયે! પણ કંઇ સમજાતુ નથી એટલે અધીરાં થયાં છે. મે કહ્યું હાસ્પીટલ સારી છે, દાકતર ઢાંશિયાર છે, બધાં સારાં વાન થશે કહી આશ્વાસન આપવા પ્રયત્ન કર્યાં, ત્યાં તે ખાઇએ રડવા માંડયું. ભાઇ પણ રડવા જેવા થઇ રહ્યા પણ આંસુ છુપાવવા, ગજવામાંથી ખડી કાઢી, સળગાવી. હું ખબર કાઢી લાવવા–ઓપરેશન ચાલતું હતું ત્યાં ગયા. એપરેશન લાંબુ ચાલશે એવા સમાચાર મળ્યા એટલે એટલા સમાચાર પેલાં મા-બાપને આપી, ધીરજ રાખવા કહી, હું મારે કામે ગયા.
મને એનુ કારણ નહિ સમજાયું. એ મિત્ર હતા, મારા હિતેચ્છુ હતા, વિશેષમાં ખુઝગ હતા. એને માટે મતે માન
અહીં તેા એક કલાક, દોઢ કલાક, ખે કલાક વીત્યા. અંદર શુ' ચાલે છે તેની ખબર નહિ પડે; દીકરા મરે છે કે જીવે છે તેની પણ શકા પડવા લાગી. ખાઇએ, પતિને પરાણે ખખર કાઢવા મેકક્લ્યા તે દરવાજા પાસેથી નની ગાળે અને નાક રોના ધકકા ખાઇ પાદે આવ્યેા. કાઇએ એમ પણ નહિ કર્યું કે ‘તારા દીકરા જીવે છે.' ખાપે તે! આંટા મારીને અને બીડી ઝુકીને વખત કાઢો, પણ માના જીવ અને તેમાં પાછો એક એક દીકરો. ત્રણ કલાક થવા આવ્યા એટલે એનાથી નડે રહેવાયું. એ થીએટર તરફ દોડી. એજ વખતે તમે બહાર નીકળ્યા, તમને, એના લાડકવાયાના સમાચાર પૂછ્યા. પણ તમને કયાં એના તરફ નજર નાંખવાની પણ પુરસદ હતી? ઉલટું તમે તે, એના બાપને ખીડીના ઠુંઠા માટે ધમકાવવા લાગ્યા, એ બિચારા પાસે એ હુંમાં ઉચકાવ્યાં અને ચાલી નીકહ્યા,
જે માબાપ તમને પરમેધર તુલ્ય ગણી એકના એક દીકરા શ્રદ્ધાપૂર્ણાંક મારવા કે જીવાડવા સોંપી દે તેની પાસે એક મે આશ્વ સનતા શબ્દોની પશુ આશા નહિ રખાય, એ તંત્ર કેવું ? તમે ફક્ત બે જ શબ્દો ચલનાં ચાલતાં પણ બાલ્યા હાત કે “ બહેન, તમારા દીકરા સારા છે, તું ગભરાઇશ નહિ”, તે મને ખાત્રી છે એ બન્ને મા ને બાપ તમારા પગમાં પાય હોત! ખેર, જેવું તમારૂં ભણુતર તમે આથી કેમેટાં ઓપરેશન કરતા રહે। અને યશ કમાતા રહે. મારાથી નહિ રડવાયુ એટલે ખેલાઇ ગયું. મા કરજો.” કડી એ મિત્ર ચાલી નીકડ્યા.
આજે પણ જ્યારે હું એ દિવસના વિચાર કરૂ છું ત્યારે પસ્તાવા થાય છે. લેાકેા અમારા ભણતરને દોષ દે છે, પણ નવુ કે જૂનું કયું ભણતર એવુ શીખવે છે કે દાક્તરે વ્યા, પ્રેત, હમદી, માણુસાઇને પાસે નહિ આવવાં દેવાં?
આ પ્રસંગ પછી, હું નથી ભૂતી જઇ શકતા કે આપ રેશન થિયેટરમાં દરદી ઉપર જેમ એપરેશન ચાલી રહ્યું તેમ બહાર પણ સગાંવ્હાલાં ઉપર ખીજું ઓપરેશન થઇ રહ્યું છે. ખતેને કાળજીતી જરૂર છે.ખતેને સહાનુભૂતિ જોઇએ છે, એમાંયે બહારનાંને વિશેષ જરૂર છે કારણ કે તેમને દરદીની ભાક બેભાન બનાવવામાં નથી આવતાં!
ૉ. એમ. ડી. દેસાઇ