Prabuddha Jivan 1959 Year 20 Ank 17 to 24 and Year 21 Ank 01 to 16

SR No.: 525944
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1959
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 26 MB

Page 43

: -
સર્વોદય વિશેષાંક .
રજીસ્ટર્ડ નં B ૪ર૬૬. : વાર્ષિક લવાજમ રૂ.૪.
CIબુદ્ધ જીવન
પ્રબુદ્ધ જૈન’નું નવસંસ્કરણ - વર્ષ ૨૦: અંક ૨૨
મુંબઈ, માર્ચ ૧, ૧૯૫૯, રવિવાર
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર આફ્રિકા માટે શીલિંગ ૮.
છુટક નકલ : નયા પૈસા ૧૯ હાલ આ જાજ ક્યા seat at તંત્રી પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા જાણકાર શાકા જ આ આશા શાહ માગ
| , |
*
!
1
. વિનો બાજીની સર્વોદય વિચારધારા આ
સર્વોદ્ધાં તીર્થમિદં પ્રવૃત્ત . ન (આજે જ્યારે અજમેર ખાતે ભરાઈ રહેલા સર્વોદય સંમેલનમાં થયેલાં પ્રવચને, ચર્ચાઓ અને પ્રસ્તા છાપાઓ મારફત પ્રજાજનના જાણવામાં આવશે ત્યારે વિનોબાજીના પ્રમુખ વિચારોની આ સર્વાગીણ આલેચના આ વિષયના ચિન્તકેના ચિન્તનમાં કાંઈક મદદરૂપ બનશે એવી અપેક્ષાથી પ્રબુદ્ધ જીવનના આ અંકમાં એક સાથે સળગ આપવાનું ઊંચિત ધાયું છે.
તંત્રી) પ્રાસ્તાવિક છે.
સ્પર્શતી આલોચના એછી વધતી જરૂર મદદરૂપ બનશે એ - વિનોબાજી વિષે ઘણું વાંચ્યું, સાંભળ્યું અને છેલ્લાં છેલ્લાં મને વિશ્વાસ છે. આવા ખ્યાલ અને હેતુપૂર્વક ઓ નિરૂપણની નવેમ્બર માસ દરમિયાન તેમની પદયાત્રામાં થેડા- દિવસ સાથે હવે શરૂઆત કરું છું.. રહેવાનું બન્યું અને તે દરમિયાન વિનોબાજીના વિચારો જાણવા,
| વિનોબાજી એક મહાન ચેકીદાર, સમજવાની મને કેટલીક તક સાંપડી. આ સર્વ ઉપરથી મારા મન આપણા દેશમાં અસહકાર અને ખાદી તથા ફેટીઆનું ઉપર તેમનાં વિચારોનું અને વ્યક્તિત્વનું જે ચિત્ર આલેખાયું છે ૧૯૧૮-૨૦ની સાલ દરમિયાન જ્યારે જોસભેર આન્દોલન ચાલતું તે અહિં હું રજુ કરવા પ્રવૃત્ત થયે છું. તે રજુઆત અંગે હતું ત્યારે ગુરૂદેવ ટાગોરે અસહકાર તથા ખાદી અને રેટીયાની મારી પિતાની કેટલીક મર્યાદાઓ છે તેને પ્રારંભમાં જ ઉલ્લેખ સખત, ટીકા કરતો એક લેખ એ દિવસોમાં મોડર્ન રિવ્યુમાં કરે વધારે ઉચિત લાગે છે.
પ્રગટ કરેલે. તેને જવાબ એ દિવસોના યંગ ઇન્ડિયા'માં આપતાં વિનોબાજીની વિચારણા એક સતત વિકસતી વિચારણું છે. ગાંધીજીએ “The Great Sentinel> તે મોટા ચેકીદાર” તેમાં ચાલુ નવા રંગે પુરાતા જાય છે અને તેની નવી નવી એ શબ્દો વડે ગુરૂદેવ ટાગોરને પરિચય આપીને સૂચવેલું કે, કલાઓ પ્રગટતી જાય છે. આવી વ્યકિતની વિચારણાનું આજે જ્યારે પણ દેશમાં કાંઈ અઘટિત થતું લાગે ત્યારે સ્પષ્ટપણે દોરેલું ચિત્ર આવતી કાલે કેટલું પ્રમાણભૂત લેખાય તે એક સવાલ કહેવાને અને પ્રજાના આગેવાનું ધ્યાન ખેંચવાને ગુરૂદેવને છે. બીજુ મારે તેમની સાથે પરિચય પ્રમાણમાં બહુ અલ્પ સંપૂર્ણ અંબાધિત અધિકાર છે, અને તેઓ જે કહે તે ગંભીરપણે ગણાય, પ્રત્યક્ષ પરિચય માત્ર દસ બાર દિવસને. તે દરમિયાન તેમને સાંભળવાને, સમજવાનો અને તે પ્રક્રિયા દ્વારા જે સારું લાગે તે અન્ય મિત્રો કે મંડળો સાથે ચર્ચા કરતાં સાંભળવા ઉપરાંત તેમની સ્વીકારવાને ભારતવાસીઓનો ધર્મ છે. સાંપ્રતકાળમાં વિભાજી સાથે પ્રત્યક્ષ વાર્તાલાપ કરવાના છુટા છવાયા થડા પ્રસંગે મને પ્રાપ્ત આવા જ આપણા એક મેટા ચોકીદાર છે; ભારતની સમગ્ર પ્રજા થયેલા. પણ જેવી રીતે કોઈ વિશિષ્ટ વ્યકિત સાથે એકાન્તમાં સાથે તેમના દિલનું તાદાઓ છે. તેઓ એક ભારે સંવેદનશીલ ઠીક ઠીક સમય સુધી મુક્ત મને ચર્ચા કરવાનું બને તેવી આ ચર્ચા આત્મા છે અને દેશમાં કાંઈ પણ અઘટિત બને, કઈ મેટો કે વાર્તાલાપ નહોતા. વિનોબાજી સાથીઓથી ઘેરાયેલા હોય, આગળ અન્યાય કે અધમ થાય કે તરત જ તેમની અન્તરવીણું ઝણપાછળ તેમની સાથે ચર્ચા કરવાને ઉસુક ભાઈ બહેનો માથા ઉપર ઝણી ઉઠે છે. તે કેઇ એક યા અન્ય પક્ષના નથી અને તેમના ભાર હેય, પરિચય નો નવો હેય, વળી છૂટથી સવાલ જવાબ જીવનમાં સત્ય અને લેકશ્રેય સિવાય બીજી કોઈ નિષ્ઠા નથી.. થાય એવું હંમેશાં હળવું અથવા તે પ્રોત્સાહક વાતાવરણ ન હોય, આપણુ દેશના પ્રશ્નને વિષે, આપણી સરકારની નીતિ વિષે, જવાબો પૂરા પ્રતીતિકર ન લાગે છર્તા ચર્ચા–પ્રતિચર્ચા કરવા કરતાં રોજબરોજના સરકારી વહીવટ વિષે, એક યા બીજા રાજનૈતિક તેઓ જે કહે તે સાંભળી લેવું, મનમાં ભરી લેવું અને પછી તે પક્ષોના આચારવિચાર-વર્તનવ્યવહાર વિષે જ્યારે પણું કાંઈ નિરાંતે વાગોળવું-આવી જ્યાં ભનની વૃત્તિ હાયઆવી મર્યાદિત અનુચિત લાગે ત્યારે તે વિષે પિકાર ઉઠાવવાના તેઓ સૌથી પરિસ્થિતિમાં વિનેબાજીને હું સંપૂર્ણતયા સમજી શકે છું એમ વધારે અધિકારી છે અને એક સત્યનિષ્ટ આત્માની ભીતરમાંથી', મારાથી ન કહી શકાય કે વિચારી શકાય. આવી મર્યાદા વચ્ચે હું આ પિકાર ઉઠયે તે તેમાં જરૂર કાંઇક વિચારવા જેવું, ધ્યાનમાં તેમના વિચારો અને વ્યકિતત્વ અંગે જે રજુઆત કરીશ તે લેવા જેવું હશે એવી શ્રદ્ધા અને આદરપૂર્વક તેમને આપણું સર્વેએ અપૂર્ણ હોવાની તે સંબંધે. હું પૂરે સભાન છું. આમ છતાં આ સાંભળવા અને સમજવા રહ્યા. આપણને આ એક ચેકિયાત લેખનકાર્યમાં હું એટલા માટે પ્રવૃત્ત થાઉં છું કે તેમના વિષે પ્રાપ્ત થયું છે એ નિઃસંશય આપણું પરમ ભાગ્ય છે. મારા મન ઉપર પડેલા અસ્પષ્ટ સંસ્કારોને નિશ્ચિત રૂ૫ આપવાને
વિનેબાજી અને લેકશાહી આ એક જ માર્ગ છે એમ મને લાગે છે. વળી આ વિષયમાં અનેક ૧૯૪૭માં આપણે આઝાદ થયા અને આજની લેકશાહી ભાઈ બહેને આજે ખૂબંચિન્તન મનન કરી રહ્યા છે અને તકવિ કે પ્રવર્તમાન થઈ, આ લેકશાહીની રચના મેટા ભાગે ગ્રેટશ્રીટનમાં સેવી રહ્યા છે. તેમના ચિન્તનકાર્યમાં મારી આ અનેક વિષયને વર્ષોથી અમલી બનેલ લેકશાહીની પ્રતિકૃતિ છે. આ લેકશાહીના