Prabuddha Jivan 1957 Year 18 Ank 17 to 24 and Year 19 Ank 01 to 16

SR No.: 525942
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1957
Total Pages: 250
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 27 MB

Page 26

૧૮
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧-ર-૧૭ લય થાય એમ એ વારંવાર કહે છે. પણ વંદનીય ગણાતી વ્યક્તિઓને કે પ્રમાણભૂત ગણાતા ગ્રંથને બાજુએ મૂકી પ્રશ્નનું યથાર્થ રીતે તા 23 પાક ળ
પ્રકીર્ણ નોંધ
= ળ શ્રવણ કરવું કપરું કામ છે, જેથી આપણે પ્રશ્નને સમજતા નથી અને આવી અધીરાઈથી ભૂમિવિતરણની સમસ્યાને ઉકેલ પરિણામે પ્રશ્નમુક્ત થતા નથી. મન જે કાંઈ કહે છે તે ભૂતકાળનું જ નહિ આવે. સાતત્ય છે અને એવા સાતત્યમાં કઈ નવીનતા નથી, પણ સત્ય યા , તા. ૧-૧૨–૫૬ ના ભૂમિપુત્રમાં પ્રગટ થયેલ કહિકનાં ડાબલાં - સમજ, પ્રેમ યા પ્રભુ, હરપળે નવીન છે. એ સુલભ થાય તે પૂર્વે ગાજે છે !” એ મથાળાના વિનોબાજીના પ્રવચનમાંની નીચેની કંડિકા. મનની સઘળી રચનાઓ, મનનાં સધળાં અવલંબન જવાં જોઈએ, આપણું એકાએક ધ્યાન ખેંચે છેમનની સઘળી સલામતીઓ નહિવત્ થવી જોઈએ. એમ થાય તે જ “આ બાજુ મેં બિહારવાળાઓને કહ્યું છે કે તમારામાં જે Direct Experience-સીધે અનુભવ–થાય અને રસીધો અનુભવ શક્તિ છે, તેથી મટી શક્તિ હિંદુસ્તાનમાં મેં બીજે ક્યાંય જોઈ નથી. થાય ત્યારે જ મનહૃદયની સમય સમજ જન્મે.
પરંતુ કંઈક એવું છે જેને લઈને ત્યાં અવ્યવસ્થા છે. મેં એમને કહ્યું આવી સમગ્ર સમજ પ્રાપ્ત કરવા માટે સ્વજ્ઞાન Self_knowledge કે તમે ખૂબ જોર અજમાવો અને બધી જમીન વહેંચી કાઢે. એમાં જરૂરી છે. પિતાના ચિત્તની બાહ્ય તેમજ આંતર મનની ક્રિયા સમજવી શી અધરી વાત છે? તે કહે છે કે કાયદાની મુશ્કેલીઓ છે, જમીનના તથા એની પાછળ રહેલા છૂપા ભાવ જાણવા એ સ્વજ્ઞાન છે. સગુણને નંબર વગેરે નથી મળતા. ત્યારે મેં એમને કહ્યું કે બધી જમીન છેવટે આદર્શ નક્કી કરી એનું પરિશીલન કરવું એ મનની જ ક્રિયા છે અને આપણા દેશની જ છે. જેટલું કાયદાથી થઈ શકતું હોય તેટલું કાયદાથી તેથી જ એ જૂનાનું-ગુણનું–બીજુ સ્વરૂપ છે, પણ એ સદ્ગુણ કરે અને જેટલું વગર કાયદે થતું હોય તેટલું વગર કાયદે કરી. પણ નથી. કેળવેલા સદ્દગુણ સગુણ નથી. જે છે એની સમગ્ર સમજ પ્રાપ્ત એકવાર કામ કરી જ નાંખો. પછી ગૂંચવાડા ઊભા થતા હોય તે થાય તે જે છે એને અંત આવે અને એ જ સગુણ, આ રીતે થવા દે. ફરિયાદો ઊભી થશે તે શું થશે? વકીલોને કામ મળશે. જે છે એને વખોડયા વિના કે એને બચાવ કર્યા વિના કે એની સાથે આજે વકીલે મને કહે છે કે બાબા, ભૂદાન આંદોલનને કારણે અમારો એકરૂપ થયા વિના એનું શાંત રીતે અવલોકન કરવું તથા એમાંથી ધધો સમેસારો ચાલતું નથી. ધારી લે કે આપણે ખોટા માણસને છટકી જવા પ્રયત્ન ન કરે એ જ સ્વજ્ઞાનમાંથી નીપજતી સભાનતા- ' જમીન આપી, તે શું થશે? વકીલને ધક્કે ચાલશે. આપણે જાણી ' જાગૃતિ-Awareness-છે અને એ જાગૃતિ જ પ્રશ્નને અંત લાવે જોઈને બેટી વહેંચણી કરીશું તો તે ખોટું થશે. પરંતુ આપણે છે તથા સદ્દગુણની સહજ અવસ્થા પ્રગટાવે છે,
જાણતા જ નથી કે હાલત શી છે. કેઈ માણસ આપણને કહે છે કે છે આ પરથી સમજાશે કે આજસુધીના સઘળા ધર્મપ્રચારકોએ હું માલિક છું અને આપણે એની જમીન વહેંચીએ છીએ. પછી અને તત્વચિંતકોએ આપણી સમક્ષ કેવળ પ્રેમના માનસિક વિચારોની જ ખબર પડે છે કે એ તે માલિક નથી તો કોર્ટનું કામ વધશે. એમાં વાત કરી છે અને મનરચિત પ્રેમના એ આદર્શો સાથે, શબ્દો અને આપણે ચિંતા કરવાનું કારણ નથી. મેં વિનોદમાં કહ્યું કે બિહારમાં સંકેતે તેમજ મૂતિઓ અને કલ્પનાઓ સાથે એકરૂપ થવાની શીખ એટલું સુંદર રાજ્ય ચાલી રહ્યું છે કે એથી વધારે શાસનમુક્ત સમાજ આપી છે. પણ મને પ્રેમની જે કલ્પના કરે છે તે પ્રેમ નથી, પ્રેમની બીજે ક્યાંય નહીં હોય! ત્યાં રાજ્યકર્તાઓને ખબર જ નથી કે કઈ કલ્પના થઈ શકે નહિ; પ્રેમનો અનુભવ જ કરવો રહ્યો. જગતના જમીન કયાં છે? આવી દશામાં કાયદાથી વહેંચણી કરવી અઘરી હોય અવતારી પુએ એ પરમ પ્રેમની વાત કરી છે તેમ આજના તે જલ્દી વહેંચણી કરી જ નાંખો. તમારી પાસે ઘણી જમીન પડી યુગમાં મનતત્વમાં આવનારા માનવીઓ સમક્ષ કૃષ્ણમૂર્તિ પણ એ જ છે, છતાંયે એ વહેંચાતી નથી, અર્થાત્ તમારી બધી જમીન નકામી પરમ પ્રેમની ગાથા સંબંધે છે. એમનું શિક્ષણ ભલે બૌધ્ધિક લેખાતું છે, વહેંચવા લાયક નથી, આખું છે જ ઢમઢોલને મંહી લિપિલ, એવી હોય, છતાં એ શિક્ષણ આપણને એ પરમ પ્રેમ પ્રતિ જ વાળે છે. જન–માનસ પર અસર પડશે. માટે વહેંચવા લાયક જમીન તરત મનની સઘળી રચનાઓ જાય, મનને સઘળે અહંકાર ઓસરે અને વહેંચી દે. જે કમજોર જમીન હોય એની વ્યવસ્થા કરે. એનાથી મન અકિંચન થાય ત્યારે જ એ પરમ પ્રેમને આપણે સ્વાનુભવ કરી બિહારની શકિત ખૂબ વધશે. આપણે બિહારને ૩૨ લાખ એકરને શકીએ અને જીવનમાં એ પ્રેમ પ્રગટે ત્યારે જ માનવીના અને આંકડે જરૂર પૂરે થઈ શકે તેમ છે, એની મને ખાતરી છે. જ્યારે સમાજના સધળા પ્રશ્નો અંત આવે. કૃષ્ણમૂર્તિની આ પરમ પ્રેમ- મને ખાતરી પડી કે બાકીની ૧૨ લાખ એકર જમીન મળે તેમ છે, ગાથા છે. પ્રેમ મનથી કેળવાતું નથી, વિચાર કે સંવેદન એ પ્રેમ પણ પહેલાં વહેંચણી થવી જોઈએ, ત્યારે જ મેં બિહાર છોડયું. એવી
નથી. મનનું માળખું તૂટે, જ્ઞાન અને અધિકાર, પ્રમાણ અને પદ્ધતિ, ખાતરી ન થઈ હોત તો હું બિહાર ન છોડત. બિહારમાં આજ સુધી [, જાય તે જ મન હળવું થાય–શાંત થાય અને એવા શાંત મનમાં જ મળેલી જમીન વહેંચાય તે ૧૨ લાખ એકર જમીન નિઃસંશય મળશે.”
પ્રેમ પ્રગટ થાય. માટે જ કૃષ્ણમૂર્તિ ચિત્તની પ્રક્રિયાને સમજવા પર, વિનોબાજીની આ સલાહ કે “જેટલુ કાયદાથી થઈ શકતું હોય સ્વજ્ઞાન પર, ભાર મૂકી રહ્યા છે. એમની વાણી યથાર્થરૂપમાં સમજાય તેટલું કાયદાથી કરો અને જેટલું વગર કાયદે થતું હોય તેટલું વગર તે એને અનર્થ થવાનો સંભવ રહે નહિ, એટલું જ નહિ પણ, કાયદે કો!” જલ્દિ સમજાતી નથી. ભૂદાન પ્રવૃત્તિને આશય શાન્તિજીવનમાં એ કોઈ અનેરે સૂર પૂરે અને જીવનને સુવાસિત બનાવે. પૂર્ણ માર્ગે અને કાયદાની મર્યાદામાં રહીને અને સાથે સાથે કાનુની કૃષ્ણ અને ક્રાઈસ્ટ પ્રેમની જે બંસરી બજાવી છે તે જ બંસરી મદદ બને તેટલી ઓછી લઇને જનતાને સ્વયં પ્રેરિત વિવિધ પ્રકારનાં આજ નવા સ્વરૂપે કૃષ્ણમૂર્તિ બનાવી રહ્યા છે. પૂર્વગ્રહોના દુર્ગ તૂટે, ઐચ્છિક દાન વડે દેશની આર્થિક ક્રાન્તિ કરવી અને આર્થિક સમપ્રમાણેની એાથ છૂટેતે એ ગાનની મધુરતા આપેઆપ પ્રગટ થાય તાના પાયા ઉપર નવી સમાજરચના ઉભી કરવી એ છે. આ જે
હીરાલાલ બક્ષી બરાબર હોય તે તે આશય. સાથે ઉપરની સલાહ કોઈપણ રીતે બંધઅનન્યતા
બેસતી લાગતી નથી. અને આખી કંડિકામાં રજુ કરવામાં આવેલી મુગો બનું હું તુજ સંગવિહેણ વાતે
વિચારસરણિ કઈ રીતે ગળે ઉતરતી નથી. હેરે બની જઉં પ્રપંચવિષે નિરાંતે,
ઉપર આપેલા અવતરણ ઉપરથી એમ લાગે છે કે બિહારમાં
અપાયેલાં દાનમાં કેટલાંક દાને વાંધા પડતાં છે એટલે કે પિતાની ને અંધ થાઉં તુજ રૂપ-વિહીન દૃશ્ય
નહિ એવી જમીને અથવા તે પિતાને જેના ઉપર કાયદેસરને ગૂંથી દઉં પ્રિય! તને મુજ આત્મસંગે.
ચોખ્ખા હક્ક ન હોય એવી જમીન દાનમાં આપવામાં આવી છે. વિવિલ્સ સાથે સાથે એમ પણ લાગે છે કે સરકારી દાતરનું પણ પરં કાણું