Prabuddha Jivan 1955 Year 16 Ank 17 to 24 and Year 17 Ank 01 to 16

SR No.: 525940
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1955
Total Pages: 248
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 28 MB

Page 33

.'
'
:::
:
,
, , ,
:
-
*
* .
.
છે અહિંસા અને પોલીસના ગોળીબાર
. ( પ્રજા સમાજવાદી પક્ષના નેતા અને માજી મંત્રી છે. રામમનોહર લેહીઓએ આ પ્રશ્ન ઉપર પિતાના પક્ષના મંત્રીપલું , એક રાજીનામું આપીને હિંની જાહેર જનતાનું ચિત્ત તે વિષે સારી રીતે કેન્દ્રિત કર્યું છે. તાજેતરમાં વાલોડમાં થયેલા ગોળીબારથી આ પ્રશ્ન
' ઉપર આપણું ધ્યાન વધારે ખેંચાયું છે. આપણા દેશના રાજ્યવહીવટમાં અવારનવાર બનતી આ ઘટનાઓને યથાસ્વરૂપે સમજવામાં નીચેની, તે ચર્ચા ઉપયોગી નીવડવાં. સંભવ છે." ત્રી) : .
- તા. ૧૫-૧૧-૫૪ના પ્રબુધ્ધ જીવનમાં. -અહિંસાની અધુરી આ આ પ્રશ્ન એક બાજુ સમાજમાં સુલેહશાન્તિ જાળવવાની સમજણ એ મથાળા નીચે તેરાપથી સંપ્રદાયના મન્તની સમા- જવાબદારી ધરાવતી રાજયસત્તા અને તેના બે હુકમ અનુસાર તવાને લોચના કરતાં લેખને અનુલક્ષીને એક મિત્ર પત્ર દ્વારા જણાવે છે કે – બંધાયેલી પોલીસ તથા બીજી બાજુએ કઈ પણ અમુક બાબત
દ' t “આજે મેં “અહિંસાની અધુરી સમજણ” એ લેખ એક જ વિષે ઉશ્કેરાયેલા અને તોફાને ચઢેલા લોકોનું ટોળું. એ બે વચ્ચે આ ' બેઠકે વાંચો. મન પ્રસન્ન થઈ ગયું. કોઈ વર્ષોનું અવાવરૂ ઘર હોય છે. આ ટાળાને શાન્ત પાડવા અને શાન્ત ન પડે તે વિખેરી નાંખવ
અને તેનાં બારી બારણું ખેલતાં હવાની લહેર આવે અને જે સ્થાનિક જવાબદાર સત્તાધીશે અને તેની નીચે કામ કરતી પોલીસે
માનદ આવે એવો આનંદ આવ્યો. મને લાગે છે કે તેરાપંથી' શું કરવું જોઈએ અને તેના હાથમાં રહેલી દંડ સત્તાને કઈ હદ સુધી આ માન્યતાઓએ ઉભી કરેલી અહિંસાતત્વને લગતી ગેરસમજીતિઓ ઉપયોગ કરવો જોઈએ આ સમસ્યા આપણે વિચારવાની છે. પ્રજને દૂર કરવા તમે જે પુરૂષાર્થ કર્યો છે તે સુક્ષ્મ રીતે સારાયે જૈન
રાવે છે. સમાજવાદી પક્ષના માજી મંત્રી શ્રી રામમનહર લોહીઓએ આખી સમાજને ઉપકારક થઈ પડશે. એટલું જ નહિ, આ લેખ non
દેશનું ધ્યાને આ પ્રશ્ન ઉપર આજે કેન્દ્રિત કર્યું છે. અંગ્રેજી હકુમત | violenge reaffirmed ષનઃ પ્રતિંષ્ટિત અહિંસાઈના દરમિયાન આ પ્રશ્ન ઉપર અંગ્રેજ સરકારે કે પ્રજાનાવાને એક - manifesto (જાહેરનામું) થઈ ગયા છે. આમ છતાં તમારી પુરી ઝીણવટથી કદિ વિચાર કર્યો નહોતે. ટોળું તાકાને ચાય છે જેવા તટસ્થ અને હાડોહાડ માનવતાવાદી વિચારક “હિંસાપ્રમત્ત
હા માનવતાવાદી વિચાર, ડિસાપ્રમત્ત અને લાઠીચાર્જથી ૫ણું પાછું હતું. નથી તો ફાયરીંગ કરવું છે ટોળાંને અટકાવવા માટે ઉપરી અધિકારીને અનિવાર્ય ગોળીબાર ગોળીઓ ચલાવવી–આ અંગ્રેજ સરકારની દઢ. નીતિ હતી. કરવાની ફરજ પડે” એ ક્રિયાને (જે ગાંધીવાદી હિંદની લોકશાહીની હુલ્લડમાં જરૂર પડયે આવું ફાયરીંગ કરવામાં આવતું ત્યારે રા પરદેશમાં સારી રીતે વગોવાયલી ક્ષતિ ) અતિરિક સ્વરૂપે અહિંસા આગેવાને મેટા ભાગે તે વિષે મૌન સેવતા અથવા અનુમતિ આપનારા કરે તે જરા અસ્વસ્થ કરી દે તેવી વાત છે. છેલ્લાં પચાસ વર્ષમાં . હતા; ઓઝાદીની લડતને સામને કરવા અંગ્રેજ સરકાર જ્યારે બીટનમાં ઘણું હુલ્લડે-કામદારોના ખાસ કરીને થયા છે પણ
આવું ફાયરીંગ કરતી ત્યારે આપણે અને આપણા આગેવાને ભારે પિલીસે એક વાર ગોળીબાર કર્યો નથી; કેમકે ટોળાને દૂર કરવા
' શોરબકેર મચાવી મૂકતા. અને તેવા ફાયરીંગને સપ્તમ સખ્ત અશ્રુવાયુ જેવા least violent (અલ્પતમ હિંસા) નાં સાધને હવે રીલ ઉપલબ્ધ છે; ખરી વાત એ છે કે બ્રીટીશ અમલ દરમિયાનના પોલીસ ",
' આજે હવે આપણા દેશમાં આપણું રાજ્ય સ્થપાય મેન્યુઅલને આપણે એમને એમ વળગી રહ્યા છીએ, જ્યારે ચીને - તેમાં સૌથી પ્રથમ ફેરફાર કર્યો છે. તમારી
ઉશ્કેરાયલું ટોળું એ પણ આપણે છીએ અને ગોળી ચલાવન
જેવા વિચારનું તે આવી રાજ્ય ચલાવવાની crude (અસપૂત) માન્યતા સામે. - મૂળમાંથી અલાઈ ગયું છે. જવાબદાર સત્તાધીશને પૂવ કાળમાં
પોલીસ પણ આપણે છીએ. આમ આખી પરિસ્થિતિનું સ્વરૂપ અહિંસક સમજુતી અને ધીરજને માર્ગ બતાવવાનું કાર્ય છે એમ
ઉપરથી આંધળું રક્ષણ મળતું; આજે આવું રક્ષણ ને જ અપ એ મારું માનવું છે.”
. જવાબદાર સત્તાધી એ વખતમાં પ્રજાજનેથી એક અલરા વ્યક્તિ - આ લખાણુ લિસના ગોળીબારને લગતા પ્રશ્ન વિષે મારું ' હતી અને પ્રજા ઉપર સત્તાને ઘેર ચલાવવામાં તેને મળેલા અધિક મન્તવ્ય સ્પષ્ટ કરવાની તક આપે છે. “અહિંસાની અધુરી સમજણ. કારની ચારિતાર્થતા માનવામાં આવતી હતી. આંજને સત્તાધીશો. માં અનેક મુદાઓ ચર્ચવાના હોઇને આવા એક મુદા ઉપર વધારે પ્રજાજનેમાં એક છે અને પ્રજાને બને તેટલે સંતોષ આપવામાં સ્પષ્ટતા કરવાને અવકાશ નહતા. જ્યારે હું હિંસાપ્રમત્ત ટોળાને પિતાને મળેલા અધિંકારની ચરિતાર્થતા છે એમ તેણે સમજવાનું અટકાવવા માટે ઉપરી અધિકારીને કરવા પડતા અનિવાર્ય ગોળીબારને છે. આ કારણે પ્રજાને તેણે પૂરો વિશ્વાસ મેળવવાનો છે અને
ભાવઅહિંસાની કક્ષામાં મુકું છું ત્યારે આજે જે અવારનવાર પ્રજામાં શું શું ચાલી રહ્યું છે તે વિષે તેણે પૂરા વાકેફગાર રહેવાની ' . સરકારી પોલીસના હાથે કોઈ પણ તેફાનને અટકાવવા માટે ગોળી- ઘટે છે. આ બદલાયેલા સંગેમાં પ્રજાની સુલેહશાંતિમાં ભંગ થાય છે.
બાર કરવામાં આવે છે તે બધા ગોળીબારે વ્યાજબી, અનિવાર્ય એ હદ સુધીનું કોઈપણ પ્રશ્ન ઉગ્ર સ્વરૂપ ધારણ ન કરે એવી તેણે છે અને અહિંસાની ભાવનાથી પ્રેરાયલા છે એમ સૂચવવાની . મને તકેદારી રાખવી જોઈએ. લેકેનું ઉશ્કેરાયેલું ટોળું એટલે કેઈ, પરાયું કોઈ કલ્પના છે એમ કઈ ન માને. અલબત્ત આજેના પલીસી પ્રાણી જુથ છે અને તે સરખાઈથી વર્તે તો તેની ઉપર ગમે તેટલી
મેન્યુઅલની વિગતે હું જાણુ નથી; ચીને તેમાં શું ફેરફાર કર્યા સખ્તાઈથી વર્તી શકાય આવું આપણને અંગ્રેજી હકુમતના વારસામાં Sછે તેની મને ખબર નથી; બ્રીટને છેલ્લાં પચ્ચાસ વર્ષમાં થયેલા મળેલું માનસ હવે મૂળમાંથી બદલવું જ રહ્યું. લોકોનું ટોળું હા, દલડેમાં એક વાર ગોળીબાર કર્યો નથી એ વિધાન હકીકત રૂપે “ એટલે પિતાનાં જ ભાઈભાડું છે, તે વિકરે, તોફાને ચઢે તે પણ સી.
બરાબર છે કે કેમ એ મારે મને પ્રશ્ન છે, કારણ કે અશ્રુવાયુને કાઈના રક્ષણની જવાબદારી ધરાવતી પોલીસથી મગજ ને ગુમાવાયા તો ઉપયોગ તે છેલ્લાં પંદર વીસ વર્ષથી શરૂ થયેલ છે. આ બધું કે પિતાને મળેલી દંડશક્તિને જેમ તેમ ઉપયોગ ન જ થાય બિછતાં વાતાવરણમાં કાંઈક તોફાનની ગંધ આવે અને ગોળીબાર પોલીસને આ માનસપલટ થી અત્યન્ત જરૂરી છે અને હ, જ્યાર કરનામાં આવે-આવા ગોળીબારને કોઈ પણ રીતે વ્યાજબી એ માનસપલટ થશે ત્યારે નરમાશથી કામ લેવાના અનેક
અનિવાર્યું કે અહિંચક કહી શકાય જ નહિ. આવા બેફામ ગોળીબાર રસ્તા પોલીસને તેમ જ સત્તાધીશોને સુઝી રહેશે અને ગોળીબરિ કરનાર પોલીસ અને તે હુકમ આપનાર સત્તાધીશ અને ગંભીર કરવાની અમિત હદ સુધી જવાનો પ્રસંગે પિલીસ માટે પણ સજાને પાત્ર લેખાવી જોઈએ.
. વિરલ બની જશે. રીતે કરવી પર
. .
-
ની
સરકાર
ti