________________
પ્રબુથ જેન
તા. ૧-૯-૪૯
પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા આ વખતની પયુંષણ વ્યાખ્યાનમાળાને કાર્યક્રમ તા. સાંભળે અને ઝીલે–આ વરતુસ્થિતિ આજે જયારે વિશાળ બનેલાં ૨૦-૮-૪૮ શનીવારથી તા. ૨૮-૮-૪૮ રવિવાર સુધી એમ નવ મન પાછી સાંકડી થતાં હોય અને રાષ્ટ્રીયતા અને અન્તરરાષ્ટ્રીદિવસને ગોઠવવામાં આવ્યું હતું. તા. ર૭-૮-૪૯ ના દિવસનીયતાની ભાવનાનું સ્થાન કેમી તેમજ પ્રાન્તીય સંકીર્ણતા લઈ સાંવત્સરિક પર્વને લગતી વ્યાખ્યાનસભા રોકસી' થીએટરમાં રાખ- રહેલ છે એ તરફ અનુભવ થઈ રહ્યો હોય ત્યારે સવિશેષ વામાં આવી હતી. બાકીની સભાઓ વિઠ્ઠલભાઈ પટેલ રેડ ઉપર પ્રશંસા માંગી લે છે. અને જેનું બહ્ય નામભિધાન કમી છે એવા આવેલ આનંદભુવનમાં જવામાં આવી હતી. પ્રજ્ઞાચક્ષુ પંડિત મુંબઈ જૈન યુવક સંધને માટે પણ આ ઘટના એછી પ્રતિષ્ટાપદ સુખલાલજીએ નવે દિવસની સભાઓનું અધ્યક્ષસ્થાન શોભાવ્યું નથી. આ વ્યાખ્યાનમાળામાં ચાર મહારાષ્ટ્રીય બંધુએ વ્યાખ્યાન હતું. વ્યાખ્યાનમાળાનો કાર્યક્રમ પ્રબુધ્ધ જૈનના ગયા અંકમાં પ્રગટ જવામાં આવ્યા હતા. જૈન દર્શનના અંગમાં ચાર વ્યાખ્યાને કરવામાં આવ્યું છે તેમાં ત્રીજા દિવસે શ્રી, વીઠ્ઠલદાસ જેરાણીનું રાખવામાં આવ્યા હતાં. શ્રી. ચંદ્રશંકર પ્રાણશંકર શુકલનું સ્વાદ્વાદ વ્યાખ્યાન રાખવામાં આવ્યું હતું તેના બદલે શ્રી. રવિશંકર મહે.. અને તેને વ્યવહારૂ ઉપગ, શ્રી. પુરૂષોત્તમ મંગેરા લાડનું રાજનું વ્યાખ્યાન યોજવામાં આવ્યું હતું. આ સિવાય પ્રગટ કરે અપરિગ્રહ, શ્રી. પરમાનંદ કુંવરજી કાપડીઆનું સિદ્ધચક્ર અને વામાં આવેલ કાર્યક્રમમાં કશો મહત્વનો ફેરફાર કરવામાં આવ્યું પંડીત સુખલાલનું ભગવાન મહાવીરને મંગળ વારસ, કાકા નહે. હંમેશની સભા નિયમિત રીતે સવારના ૮ વાગે શરૂ થતી " સાહેબ કાલેલકરે સર્વોદય એ વિષય ઉપર વ્યાખ્યાન આપ્યું હતી અને ૧૧ વાગ્યા લગભગ પુરી કરવામાં આવતી હતી. નિયત હતું. આ વ્યાખ્યાનમાળાને અનેક વિદ્વાને, સમાજસેવક તેમ જ ક્રમ મુજબ હંમેશાં બે વ્યાખ્યાન થતાં હતાં. સભાજને વ્યવસ્થા કાર્યકર્તાઓને બહુ સારો સાથ છે પણ તેમાંય તે પંડીત સુખજાળવવામાં પુરો સાથ આપતા હતા, અને અપેક્ષિત શિસ્તને સૌ લાલજી અને કાકાસાહેબ કાલેલકર આ વ્યાખ્યાનમાળાની કોઈ માન્ય રાખતા હતા. આનંદભવનની વ્યાખ્યાનશાળા શ્રોતા- પ્રેરણું મૂર્તિઓ છે. આ પ્રવૃત્તિની સફળતા અને ઉત્તરોત્તર વધતી એથી ભરચક ભરાયેલી રહેતી. કેટલીક વાર જગ્યાના અભાવે જતી લોકપ્રિયતામાં તેમને ઘણું મટે ફાળે છે. સંવત્સરિને અનેક ભાઈબહેનને પાછા જવું પડતું હતું. રોકસી થીએટરમાં | લગતી રેસી થીએટરની વિરાટ સભામાં જાણીતા સંગીતશાસ્ત્રી યોજવામાં આવેલી સભામાં પણ વ્યવસ્થા તેમજ શાન્તિ અદ્ભુત શ્રી. માધુભાઈ તથા અધ્યાપક ઉમેદભાઇ મણિયારે સુન્દર રીતે જળવાઈ રહ્યાં હતાં. એ સભામાં લગભગ ૧૫૦૦ ભાઈ બહેન પદે મધુર કંઠથી ગાઈ સંભળાવ્યા હતા, તેમને પણ આ નેએ ભાગ લીધે હતો. આખું થીએટર ખીચખીચ ભરાયેલું હતું. સવિસ્તર નેધમાં ઉલ્લેખ કરે જ જોઈએ. આ વ્યાખ્યાનમાળામાં અંદર તેમજ બહારના ભાગમાં ધવનીવર્ધક યંત્રની વ્યવસ્થિત જૈન ભાઈઓ તેમજ બહેને તે સારા પ્રમાણમાં ભાગ લે જ છે પણ ગેઠિવણ કરવામાં આવી હતી. બહારના ભાગમાં પણ ઠીક સંખ્યામાં જૈનેતર શ્રોતાઓની સંખ્યા પણ ઉત્તરોત્તર વધતી જ જાય શ્રોતાજને એકઠા થયા હતા. રોકસી થીએટર કશું મૂલ્ય લીધાં છે. અને જાણે કે બાર મહીનાનું ભાતું બાંધી લેવાનું હોય એવા સિવાય વાપરવા દેવા માટે મેસસ કપુરચંદ કંપનીને શ્રી. ઉત્સાહ અને આતુરતાથી ગૃહ, ગૃહિણીઓ, વિદ્યાથીઓ, વિદ્યાર્થી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ અત્યન્ત ઋણી ગણાય. ગયે વર્ષે તેમણે નીઓને પ્રવાહ આ સભાઓ તરફ વહેતા જોવા માં આવે છે. પિતાના થીએટરને એ જ રીતે ઉપયોગ કરવા દીધો હતો. આ પરિણામે આજની વ્યવસ્થા સાંકડી પડે છે અને આ વ્યાખ્યાનમાળા વર્ષે પણ એટલા જ સદભાવ અને ઉમળકાથી તેમણે પોતાનું કોઈ વધારે વિશાળ સ્થળમાં ગોઠવાય તે આથી પણ ઘણી વધારે થીએટર વાપરવા દેવાની સંમતિ આપી હતી. આ મેટી સભામાં સંખ્યામાં આ સવદેશીય, સર્વસ્પશી" અને સન્નિતિને ચિન્તવતા વ્યવસ્થા જાળવવાની જવાબદારી, શ્રી. ૨. સ્થા. જૈન યુવક મંડળ અને તરૂપતા વ્યાખ્યાને લેકે લાભ લે એવી ઈચ્છા અનેક તથા શ્રી. ઝાલાવાડ જૈન સ્થાનકવાસી સ્વયંસેવક મંડળ આ બે ' દિશાએથી વ્યકત થઈ રહી છે. આવતા વર્ષની વ્યાખ્યાનમાળામાં સ્વયંસેવક મંડળાએ માથે લીધી હતી અને તે કાર્ય તેમણે સફળતા * આ ઇચ્છાને અમલી સ્વરૂપ આપવા માટે જે કાંઇ શકય હશે તે પૂર્વક પાર પાડયું હતું. બાકીના આઠ દિવસની વ્યવસ્થા શ્રી. વિચારવામાં આવશે અને જો પુરતો આર્થિક ટેકો મળી રહેશે તે ઝાલાવાડ જૈન સ્થાનકવાસી સ્વયં સેવક મંડળે જાળવી હતી. અને આ વ્યાખ્યાનમાળા વધારે વિસ્તૃત આકારમાં રજુ કરવામાં આવશે. તે કાર્ય પાછળ તેમણે પુરી જહેમત ઉઠાવી હતી. આ માટે
મંત્રીઓ, મુંબઈ જૈન યુવક સંધ બને સ્વયંસેવક મંડળને શ્રી. મુંબઈ જૈન યુવક સંધ તરફથી - આભાર માનવામાં આવે છે.
હેવાલ મોકલશે નહિ આ સમયની વ્યાખ્યાનમાળામાં મુંબઈ પ્રાન્તના ગૃહસચિવ
કેટલીક સંસ્થાએ કે કિતઓ તરફથી પ્રબુધ્ધ જમાં શ્રી મોરારજી દેસાઈ, શ્રી. રવિશંકર મહારાજ, શ્રી એસ. એસ.
પ્રગટ કરવા માટે સંસ્થાઓના હેવાલ અને એવા બીજા સમાચાર દેશનવી, રેવરન્ડ જ પ્રેક્ષ, એમ. એમ. કે. શેહાબ, શ્રી.
અમને મળ્યા કરે છે. આ સંબંધમાં ખુલાસે કરવો જરૂરી છે કે પુરૂષોત્તમ મંગેશ લાડ, શ્રી શેષ નામલે-આટલાં વ્યાખ્યાતાઓ તે
પ્રબુધ્ધ જૈન’ વર્તમાનપત્ર નથી, પરંતુ વિચારપત્ર છે; એટલે એમાં સૌથી પહેલી જ વાર વ્યાખ્યાન આપવા માટે આવ્યા હતા. ઘાટ
આવા હેવાલે અને સમાચારને પ્રગટ કરવા માટે સ્થાન આપવું કોપરની ગુરૂકુળ હાઈસ્કૂલના પ્રિન્સીપાલ શ્રી. મનુભાઇ વૈદ્ય તેમજ
મુશ્કેલ છે, જેના પર કંઈ વિચારો રજુ કરી શકાય એવા કોઈ શ્રી. રામનારાયણ પાઠક પણ લાંબા ગાળે ઉપસ્થિત થયા હતા. આ
પ્રસંગે હાય, તે તે અમારી જાણ માટે મેકલવામાં આવશે, તે • વખતની વ્યાખ્યાન શ્રેણિમાં વૈવિધ્ય પણ અપૂર્વ હતું. એક
તેને અમે સહર્ષ સ્વીકાર કરીશું અને તે ઉપર નેધ પણ પ્રગટ કરીશું. મુસ્લીમ પ્રીન્સીપાલ હજરત મહંમદ પયંગબર ઉપર બેલે, બીજા એક ખ્રીસ્તી સાધુ ઇશુખ્રિીસ્ત ઉપર વ્યાખ્યાન આપે, વળી બીજા પ્રબુધ જન માટે કોઈપણ લેખક કે વિચારક જો એમના એક મુસ્લીમ શિક્ષક ધમ ઇસ્લામની દૃષ્ટિએ' એ વિષય ઉપર તો વિચારો મુંબઈ જન યુવક સંધની નીતિને અનુરૂપ એટલે સુધ રક અન્ય એક પારસી વિદ્વાન “માનવતાની મુકિત જરથોસ્તની દૃષ્ટિએ, અને પ્રગતિશીલ હશે તે અમને જરૂર મોકલી શકશે. એવા લેખોને
એ વિષય પર સંકોચપણે પોતાના વિચારો રજુ કરે અને શ્રોતા- અમે અવિકારીએ છીએ, અને તે મોકલવા દરેક પ્રગતિશીલ - સમુદય પુરા સદ્ભાવ, જિજ્ઞાસા અને પ્રસન્નતાપૂર્વક આ બધું લેખકને હાર્દિક નિમંત્રણ આપીએ છીએ,
જૈવ તેમજ
મનની વ્ય પાઠક પણ પીન્સીપાલન માટે આ એક પીન્સીપાલ માં વૈવિધ્ય અને ઉપસ્થિત