Page Text
________________
પ્રબુદ્ધ જૈન
તા. ૧૫-૭ ૪૯
આ સંસ્થાના સ્થાપકનું દયેય કદાચ જુનવાણી અને રૂઢી- તત્ત્વચિંતક અને સંસ્કારવિધાયક સર સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણચુસ્ત વગને ક્રાન્તિકારી જણાય એવો સંભવ છે; છતાં આજે નની નીમણુંક જરા આશ્ચર્ય ઉત્પન્ન કરે એવી છે. જ્યાંનું રાજ પરિવર્તનના જે યુગમાં આપણે જીવીએ છીએ તેમાં આ પ્રવૃત્તિ 'કારણ ખૂબ જ અટીઘુંટીવાળું છે, અને જ્યાં જુદા પ્રકારનું ક્રાન્તિકારી તે નહિ, પણ સુધારક પણ ગણી શકાય એવી નથી. અર્થકારણ પ્રવર્તી રહ્યું છે, ત્યાં સર, રાધાકૃષ્ણન જેવા સરળ અને આંતજાતીય અને આંતપ્રતીય લગ્નને યુગ હવે આવી પહોંચ્યા છે. ધર્માભિમુખ માનવીની નિમણુંક ન સમજાય એવી વિચિત્ર જણાય છે.
બીજું લગ્નને પ્રશ્ન હજુ પણ માબાપને જ પ્રશ્ન રહે, રશિયા જેવા કટ્ટર સામ્યવાદી અને નારિતક દેશમાં સર્વોદય એ કોઈ રીતે યોગ્ય નથી. પિતાના જીવનસાથીની પસંદગીને અને ધર્મભાવનાને પરિચય આપવા આ નિમણુક કરવામાં આવી . અધિકાર યુવક યુવતીઓને પોતાને જ છે. માબાપે સલાહ, સહાય હોય એમ માનવું વધુ પડતું છે. પરંતુ રશિયા સાથે ઘર્ષણમાં અને સહકાર આપી શકે.
ઉતરવું ન પડે, એટલા માટે બીનરાજદારી વ્યક્તિની પસંદગી આજનો યુવક કે યુવતી નાતજાતમાં માને છે ખરા ?
કરવામાં આવી હોય, એમ માનવું વધારે પડતું નથી. નાતજાતનાં બંધનથી કોઈ ફાયદે આજે રહ્યો નથી; અને હોય રશિયાની રાજનીતિ અને અર્થનીતિ અપનાવવા જેવી ન તે પણ કોઈ યુવક કે યુવતી એને સ્વીકારવા તૈયાર પણ નથી. હોય, તે પણ અભ્યાસ કરવા જેવી તો છે જ; અને એ દષ્ટિએ જે સંસ્થા રચાઈ રહી છે, તે લગભગ મુરબ્બીઓની સંસ્થા છે. ત્યના એલચી પદ માટે કોઈ રાજનૈતિક અને અર્થશાસ્ત્રીની નિમઆવી સંસ્થા યુવક-યુવતીઓન–અવિવાહિત યુવક-યુવતીઓનીહેવી ણુક થઈ હેત, તે કદાચ વધુ ઉગી નીવડત, જોઈએ. મુરબ્બીઓએ એ પરથી હાથ ઉઠાવી લેવું જોઈએ. સર રાધાકૃષ્ણને યુનેસ્કોની આગેવાની લઇને હિંદની સંસ્કાપછી તેઓ પોતે શું ઇચ્છે છે એને ખ્યાલ આપણને આવી શકશે. રિતાને જગતને સારો પરિચય કરાવ્યો છે. એના જેવા તત્વચિંતકને
લગ્નમાં સમાન ભાષા, સમાન આચાર વિચાર અને સમાન રશિયા મોકલીને આપણે તેમ જ જગતે પણ ભારે કિંમતી લાભ રહેણીકરણી હોય તે સગવડભર્યું થઈ પડે. એથી વિશેષ કેળવણી, ગુમાવ્યું છે. સંસ્કાર અને રસની સમાનતા હોવી જરૂરી છે. આ સિવાય કોઈ આમ છતાં સર રાધાકૃષ્ણન રશિયાની ધર્મવિધી પ્રજાને વાડે કે બંધન જરૂરી નથી, ઈષ્ટ પણ નથી.
ધમને કંઈક મહિમા સમજાવવામાં ફળિભુત થાય, તે પણ હિંદી વિશ્વાસ બેસતો નથી.
સાથે તેમની મારફત એક મહાન કાર્ય કર્યું ગણાશે. જો કે એમ દેશની જાણીતી કોમવાદી સંસ્થા રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ બને, તે એ ચમત્કાર જ થશે. (આર. એસ. એસ.) પરનો પ્રતિબંધ ઉઠાવી લઇને હિંદી સંઘે છેલ્લે એટલી આશા રાખીએ કે તેઓ આપણુથી દૂર છતાં તેના નેતા ગુરૂજી ગોલવલકર અને બીજા સંધીઓને જેલમુકત આપણને તેમના લેખો અને સંદેશાઓ દ્વારા તત્ત્વજ્ઞાન અને કર્યા છે. આ જ રીતે મુંબઈ સરકારે પ્રતિબંધ ઉઠાવી લીધો છે, સંસ્કૃતિના પરિચયમાં રાખ્યા કરશે. અને બીજા પ્રાંતે પણ પ્રતિબંધ ઉઠાવી લેશે.
પત્રકારનું સ્વમાન ' સરકારે આ પગલું ખૂબ વિચારીને જ ભર્યું હશે, એમાં અખિલ ભારત પ્રિન્ટર્સ લી. ના મરાઠી દૈનિક “નવભારત’ના શંકા નથી. એ પગલું ભરતાં પહેલાં સંધનું નવું બંધારણ તંત્રીપદેથી છૂટા થતા શ્રી. બી. આર. ધુરંધરે મુંબઈના પત્રકારો તપાસવામાં આવ્યું હતું, અને સરસંધસંચાલકે હિંદી સંધના સમક્ષ જે હકીકત રજુ કરી છે, તે ખાસ વિચારણા માગી લ્ય છે. ત્રિરંગીધ્વજ પ્રત્યેની પોતાની વફાદારી જાહેર કરી છે, એ વાતની
આ સમારંભના વ્યાખ્યાનમાં તેમણે ‘નવભારત'ના તંત્રીપદનું પણ નેંધ લેવામાં આવી છે.
: રાજીનામું આપવાનાં કારણે રજુ કરતાં જણાવ્યું હતું કે અખિલ પરંતુ આ સંસ્થાને ભૂતકાળ જે તપાસીએ તે જણાશે કે ભારત કીન્ટર્સ લી. ના મેનેજીંગ ડિરેકટર શ્રી ડાહ્યાભાઈ પટેલ એ હડહડતી કેમી સંસ્થા છે, અને હિંદુ રાજ્ય સ્થાપવાના એના તરફથી એમના અધિપતિ તરીકેના કાર્યમાં સતત દખલગીરી રહ્યાં મનોરથ છે. એ મનોરથ બદલાયા હોવાની કોઈ ખાત્રી હજુ સુધી કરતી હતી એટલું જ નહિ પણ તેમના અધિકાર પર તરાપ પડતી આપણને થઈ નથી. તેમ જ સંધની પ્રવૃત્તિઓ આજ સુધી જે ભેદી હતી. પત્ર માટે ઉપતંત્રીઓની ભરતી કરવા બાબત તેમજ પત્રમાં અને ગુપ્ત રીતે ચાલી છે એ જોતાં ગમે તે થેય અને કાર્યક્રમ અમુક બાબતે પ્રસિધ્ધ કરવા-ન કરવા બાબત તેઓ પર દબાણું જાહેર કરવામાં આવે તે છતાં ગુપ્ત રીતે એ ક ભાગ રyખત્યાર કરવામાં આવતું હતું. વળી જેમને મરાઠી ભાષાનું જ્ઞાન નથી કરશે તે આજે કહી શકાય એમ નથી. હિંદી સંઘે જાહેર કર્યું છે એવા મદ્રાસી પત્રકાર શ્રી. ગોપાલસ્વામીને મરાઠી પત્રના છે તેમ જે તે બીનમજહબી રાજય બનવા માગતું હોય તે કેમી- મુખ્યમંત્રી તરીકે મૂકી દેવામાં આવ્યા હતા. આ બધું એક વેશવાળી કઈ પણ સંસ્થાનું અસ્તિત્વ તેને માટે જોખમી ગણવું પત્રકારના અધિકારોને લેપ કરનારૂ અને તેના સ્વમાનને ભંગ જોઈએ. સરધસંચાલકે હિંદી સંઘને આપેલ વચનમાં સંધની કરનારું હોઈને શ્રી. ધુરંધર નવભારતના તંત્રીપદેથી છૂટા થયા છે, આજસુધીની નીતિ જોતાં વિશ્વાસ બેસવો મુશ્કેલ છે.
સંગીતકારને તેની પસંદગીને જ રાગ ગાવા દેવામાં આવે સંધના આગેવાન અને સ્વયંસેવને જેલમુક્ત કરવા બાબ- તે જ તે ખીલી શકે. કળાકારને તેના ચિત્રમાં યોગ્ય લાગે તે જ તમાં અમારે કંઈ કહેવાપણું નથી. તેમને પોતાની માન્યતા ફરી રંગે પૂરવા દેવામાં આવે તે જ ચિત્ર શોભી શકે. કળાકાર છે તપાસવાની અને ફેરફાર કરવાની તક આપવામાં પણ વાંધો નથી. ચિત્રકારને બાંધી શકાય નહિ, તેમ તંત્રીને પણું બાંધી શકાય નહિ, પરંતુ આવી કમી સંસ્થાનું પુનજીવન થવા દેવું જોઈતું નહોતું.
આમ છતાં કેટલાયે તંત્રીઓને પેટ ખાતર માલીકાએ નક્કી સંઘ પરના પ્રતિબંધ ઉઠાવી લઈને સરકારે એક મોટું જોખમ ખેડયું
કરેલા એક ચોકઠામાં ગોઠવાઈ જવુ પડે છે. પિતાના અંગત છે. આપણે ઇચ્છીએ કે સરકાર જાગૃત રહે, અને દગાને ભોગ વિચારને બળપૂર્વક દબાવીને માલીકના વિચારને જોર શોરથી રજુ
કરવાનું તેને ફરમાન થાય છે, અને તેણે ઉપાડવું પડે છે. આ ફિલસુફ એલચી
ખરેખર દુઃખદ ઘટના છે. રાજકારણ અને અર્થકારણમાં ભૌતિક પદ્ધતિ અનુસાર પ્રગતિ * એવી જ બીજી દુ:ખદ ઘટના સીનેમાના પ્લેબેક પેઠે ૫ છી કરી રહેલ રશિયામાં હિંદના એલચી તરીકે જાણીતા ફિલસુક, રહીને લખનારા લેખકની હેય છે. કેટલાંક પત્રોમાં તંત્રી તરીકે
ન બને.
| SR No. | 525934 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1949 Year 10 Ank 17 to 24 and Year 11 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1949 |
| Total Pages | 212 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 19 MB |