________________
તા. ૧-૫-૪૬
' પિતાને અનુયાયી લેખાવતા ત્યાંના પ્રજાજનેએ. એક ગાંધીભંદિરની સેંધાઈ ખાતેની પોતાની પેઢીને વહીવટ સંભાળવા ગયા હતા.
સ્થાપના કરી છે, હિંદુવિધિ પ્રમાણે એ મંદિરમાં ગાંધીજીની મૂર્તિની લડાઈ દરમિયાન તેઓ જાપાનમાં હતા અને જ્યારે રાષ્ટ્રનેતા શ્રી
સ્થાપના કરવામાં આવી છે અને વિધિપુર સર ગધીજીની પુજા શરૂ " સુભાષચંદ્ર બેઝ જર્મનીથી જાપાન, અવ્યા ત્યારે તેમને તેઓ • ' થઈ છે. કાંતવું અને ગાંધીજીએ લખેલી ગીતાના હિd અનવાદમાંના ' મળેલા અને તેમની સાથે તેઓ, સીંગાપુર અને ત્યાંથી રંગુન ' નું પારાયણ એ ત્યાં દેનિક વિધિ છે. આ સમાચાર સાંભ- આવેલા અને આઝાદ હિંદ ફોજમાં જોડાયલા, શરૂઆતમાં તેમની , ળતાં ગાંધીજીના મન ઉપર થયેલા પ્રત્યાઘાત ગાંધીજી નીચેની. નોંધમાં મીનીસ્ટર, એફ " મેનપાવર–લશ્કરી - ભરતી–કાયને લગતા પ્રધાન રજુ કરે છે. -
: નિમાયેલા અને પાછળથી સામગ્રી ખાતાનું કામ તેમને સોંપવામાં r “એક ભાઈએ મને છાપાનું કર્તન માં કહ્યું છે. તેમાં ખબર આવેલું. બમ અંગ્રેજોના હાથ પાછું આવ્યું ત્યાર બાદ તેમણે છે કે મારા નામનું મંદિર ચણાવી તેમાં મારી મૂર્તિની પૂજા થાય છે. રંગુનમાં બમ ટાઈમ્સ નામનું છાપુ શરૂ કર્યું હતું. આ પત્રમાં - આને હું મૂર્તિપૂજાનું, કઢંગુ સ્વરૂપ માનું છું. જેણે આવું મંદિર આઝાદ હિંદ ફોજની નીતિને , બચાવ કરવામાં આવતા ચણાવ્યું તેણે પિતાનાં પૈસા બગાડયા, ગામડાના ભેળા લોકોને ઉધે તે, આઝાદ હિંદ ફોજના અમલદારો ઉપર ચલાવવામાં આવતા
રસ્તે દેર્યા અને મારા જીવનને અવળું ચીતરી મારું અપમાન કર્યું' કેસેને વિરોધ કરવામાં આવતું હતું અને હિંદની આઝાદીની, ' છે. આથી પૂજા અર્થ સરતો નથી, ઉલટ અનર્થ થાય છે. જે રેશરથી હિમાયત કરવામાં આવતી હતી. આ બધું બર્માના સાથી - નિર્વાહને સારૂ અથવા સ્વરાજ્ય સારું ય રૂપે કાંતવું એજ મારે સત્તાધિકારીએથી સહન થઈ ન શકયું. પરિણામે ભાઈશ્રી મણિલાલને - મન ખરૂં ચરખા પૂજન, પિપટિઆ નહિ પણ ગીતાના ઉપદેશનું '. અટકમાં લેવામાં આવ્યા અને તેમનું પત્ર અને પ્રેસ જપ્ત કરવામાં • પાલન એજ ખરૂં ગીતા પૂજન, ગીતાના ઉપદેશ પ્રમાણે આચરણું કરવામાં આવ્યું. ત્યાર બાદ બર્મામાં સીવીલ ગવર્મેન્ટ સ્થપાઈ અને તે કરવામાં મદદરૂ૫ થાય એટલી હદ સુધી ગીતે પાઠ થાય તે યંગ્ય બર્માને જુના ગવર્નર. પિતાના સ્થાન ઉપર આવ્યું. આ નવી ગણુય. મનુષ્યની નબળ.ઈનું નહિ પણ તેના ગુણેનું અનુકરણ એજ સરકાર તરફથી બર્મા સંરક્ષણે ધારા નીચે ભાઈશ્રી મણુિલાલ દોશી
એની સાચી પૂજા છે. જીવતા માણસની મૂર્તિ બનાવી તેની ઉપર કામ ચલાવવાનું નક્કી કરવામાં આવ્યું. તેમના ઉપર લુંટના, " પૂજન કરવાથી હિંદુ ધર્મને છેલ્લે પગથીએ ઉતારીએ છીએ. સશસ્ત્ર ધાડ પાડવાના અને બીજા અનેક આંરે, મૂકવામાં આવ્યા
મૃત્યુ પહેલાં કોઈ માણસને પૂર્ણપણે સારે ન કહી શકાય છે અને મે માસની બીજી તારીખથી રંગુનથી સે માઈલ દૂરઃ • અને મૃત્યુ પછી પણ જેને એનામાં આપેલા ગુણેમાં આવેલ પેપનની ડીસ્ટ્રીકટ કોર્ટમાં તેમના ઉપર મુકદમે શરૂ " વિશ્વાસ હશે એ જે તેને સારા કહેશે. સાચી વાત એ છે કે ઈશ્વરેજ થવાનો છે. તેમને અટકમાં લીધા બાદ તેમની ઉપર અનેક પ્રકારના
માણસના હૃદયને જાણે છે. માટે કોઈ જીવંત અથવા મૃત માણસને જુલ્મો કરવામાં આવ્યા છે અને તેમની તબિયત લથડી જવાથી * પૂજેવાને બદલે જે પૂર્ણ છે અને સત્યનું રૂપ છે એવા ઈશ્વરને તેમને કેટલાક દિવસથી હોસ્પીટલમાં ખસેડવામાં આવ્યા છે અને ,
પૂજવામાં ને ભજવાંમાં જ સુરક્ષિતપણું છે. હવે એ પ્રશ્ન જરૂર. અહિં. પણ તેમને હાથકડીએથી જકડાયેલા રાખવામાં આવે છે.' ઉઠી શકે કે ફેટી રાખવા એ પણ પૂજાનો પ્રકાર છે કે નહિ? જ્યારે આઝાદ હિંદ ફોજના બીજા અમલદારોને અહિં લાવીને તેમના હું એ વિષે અગાઉ લખી ચુકયાં છું. એ પ્રથા ખર્ચાળ તે છે. ઉપર મુકદમા ચલાવવામાં આવે છે ત્યારે ભાઈ મણિલાલ દેશી
છતાં નિર્દોષ ગણું આજ લગી મેં તે સહન કરી છે. એથી ઉપરને મુકદમો હિંદમાં નહિ, રંગુનમાં નહિ પણ ત્યાંથી પણ સે. * * મૂર્તિપૂજાને પ્રત્યક્ષ અથવા અપ્રત્યક્ષ રીતે પણ હું ઉત્તેજન આપતે માઈલ દૂર બર્માના અન્તર્ભાગમાં ચલાવવામાં આવે છે–આ પાછળ " હાઉં” તો એ પણ હાસ્યાસ્પદ અને હાનીકારક ગણું. મંદિરને બર્મા સરકાર અને સરકારી પોલીસની કેવળ કીનારીજ રહેલી છે. ' 'માલિક જે મૂર્તિને ખસેડી એ મકાનમાંજ ખાદીનું કેન્દ્ર ખેલે તે આટલે દૂર ચાલતા મુકદમાં તેમને કાયદાની મદદ પહોંચાડવાનું .” એ આવકારદાયક થશે, ને, હાલ પાપ કરે છે તેમાંથી બચશે. ત્યાં , કામ અત્યન્ત વિકટ બન્યું છે. એમ છતાં તેમને બચાવ કરવા " ગરીબ મજુરીને સારૂં પીંજે ને કાંતે, બધાય ખાદી પહેરતા થાય માટે જાણીતા ધારાશાસ્ત્રી કે. એફ. નરીમાન તેમજ રંગુનના એક,
આજે ગીતા, કમંગ છે. તે જીવનમાં ઉતારવાથી તેની અને એક વખતના મેયર અને બેરીસ્ટર જે. કે. મુનશી તેમજ અન્ય ' ' ' મારી સાચી પૂજા કરી. ગણાય. બીજી પૂજા હાનિકારક ને તજવા ધારાશાસ્ત્રીએ પપેન પહોંચી ગયા છે અને તેમને બચાવ કરવા
' , ' આ માટે તેનોડ મહેનત કરી રહ્યા છે. આટલે દુર ચાલતે આ મુકદમ આ નોધના શબ્દે શબ્દ જૈન સમાજે ખાસ ધ્યાનમાં ઉતારવા પણ આજે આખા હિંદનું ધ્યાન ખેંચી રહ્યો છે અને એમના , જેવા છે. આંધળી - ગુરૂપૂજા અને અનેક અતિશયતાઓથી ભરેલી કેસમાં પંડિત જવાહરલાલ નહેરૂ, સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ તથા
મૂર્તિપૂજા–એ આજના જનોની એક મોટામાં મોટી ત્રુટિ છે. આ છો. શરતચંદ્ર બેઝ ખુબ રસ લઈ રહ્યા છે. ભાઈ શ્રી. મણિલાલ બન્નેમાંથી જ્યાં સુધી જૈન સમાજ ઉંચ નહિ આવે અને એ એક અત્યન્ત આશાસ્પદ યુવાન છે, તેઓ જાપાનીઝ, અમીઝ
બન્ને બાબતોમાં જ્યાં સુધી ઉચિત વિવેક દાખવતે નહિ થાય ત્યાં તેમજ બીજી અનેક ભાષાઓ જાણે છે. આઝાદ હિંદ સરકારે જેના - સુધી જત સમાજ, આજના યુગ સાથે અને આજની વિચાર કાન્તિ ઉપર અનેક પહેલો પાડી છે એવું આપણા દેશનું એક આ સાથે કદિ પણું પગલાં માંડી શકવાના નથી.
' અણુસેલું રત્ન છે. તેઓ આજે તેમની ઉપર ચાલતા મુકદમામાંથી 15 શ્રી ર્માણલાલ સુંદરછ દોશીને પરિચય.
જલ્દિ છુટા થાય અને આપણી વચ્ચે આવીને વસે અને સ્વરાજ્ય , ' આઝાદ હિંદ ફોજના અમલદાર શ્રી મણિલાલ સુંદરજી દેશી
સાધનાના કાર્યમાં જોડાઇ જાય એમ આપણે સૌ ઈચ્છીએ અને - '...જેઓ આજે બમની એક જેલમાં કારાવાસ ભોગવી રહ્યા છે અને
અંતરથી પરમાત્માને પ્રાર્થના કરીએ.. કે જેના ઉપર આજે અનેક રાજદારી ગુન્હાઓના આરોપસર બર્માની ભાઈ ભંવરલ સિંધીને શુભેચ્છા અને અભિનંદન ; , | સરકાર કેસ ચલાવી રહી છે અને જેમના વિષે હિંદની વડી ધારા- શ્રી. ભંવરમલ સિધી કલકત્તાની જૈન સમાજનાં એક બહુ
સભામાં અવારનવાર સવાલ પુછાઈ રહ્યા છે તેમને અહિં પરિચય જાણીતા આગેવાન છે અને કેંગ્રેસના કાર્યકર્તા છે. પ્રબુદ્ધ જૈનનાં - ' આપવામાં આવે તે અસ્થાને નહિ ગણાય; તેઓ જૈન છે; તેમના ધોરણે ચલાવવામાં આવતું ‘તરૂણ જૈન’ નામનું હિંદી માસિક જે * મોટા ભાઈ ચત્રભુજ સુન્દર દેશી ઘાટકોપરમાં રહે છે અને ૧૯૪૨ ની લડત બાદ સંપાદકૅના કારાવાસના કારણે બંધ થયું
મુંબઈના એક મેટા વેપારી છે. આજે ભાઈશ્રી મણીલાલની ઉમ્મર હતું અને જે પાછું બહુ થોડા સમયમાં શરૂ થનાર છે તે ભાઈ: ( ૨ વર્ષની છે. આજથી છ એક વર્ષ પહેલાં તેઓ ટોકીઓ અને તે ભંવરમલ એક સંપાદક હતા. ૧૯૪૨ ની લડતમાં લગભગ બે વર્ષ