________________
તા. ૧૫-૩-૪૬
પ્રણ. જેન
દિવસે ચઢતા જતા હતા, તેઓ ક્ષીણુ થતા જતા હતા, અને ચેતનામય વાતાવરણ નીચે એવા જાહેર કાર્યકર્તાઓ પેદા થવા માં ગાંધીજી ઉપર જનરલ અવારીની માંગણીઓ મંજુર કરીને તેમને જોઈએ કે જેઓ જાહેર જનતામાં આદર્શ દ્રષ્ટાંતો પુરા પાડે એવી બચાવવા માટે તરફથી અત્યન્ત દબાણ થઈ રહ્યું હતું તે વખતે એ રીતે બેલવું, લખવું અને વર્તવું એને જ પોતાને મુખ્ય ગાંધીજીએ એક ભારે લાક્ષણિક નિવેદન પ્રગટ કર્યું હતું. આ નિવે-- ધર્મ સમાજે
, ' , " . " દિન નીચે મુજબ હતું.
' ' આ બધું દયાનમાં લઈને જનરલ અવારીના મિત્રે મારું આ ' “જનરલ અવારીની જીંદગી જે આજે ડુબતી સ્થિતિમાં છે કહેવું બેબર સમજશે કે જે બે ભુલાવામાં પડેલા પિતાના મિત્રની તેને બચાવવા માટે મારી મદદની માંગણી કરતાં તારો અને કાગે- ' જીદગી બચાવવા ખાતર પણ ન્યાયના સારી રીતે સ્વીકૃત થયેલા બેને મારી ઉપર વરસાદ વરસી રહ્યો છે. હું જનરલ અવારીને સિધ્ધાંત ઉપરથી ચલાયમાન નહિ થાય તેઓ નહિ, પણું જેઓ જાણું છું. તેમના ઉપર આપણુંને સહેજે ભાવ આવે એવા તેઓ એક જનરલ. અવારીને અને તેમના ઉપવાસને ખેટી રીતે અનુમોદન આપશે
કાર્યકર્તા છે. પણું હું એ પણ જાણું છું કે તેઓ કેટલીક વાર તેઓ જ જનરલ અવારીના મૃત્યુને વધારે નજીક લાવશે. આસમાન '' અગ્ય રીતે હઠ પકડી બેસે છે. અાજતે અવસર આ જ એક તુટી પડે તે પણ સત્યને જ સદા જય થાઓ !'” - : : પ્રસંગ છે. કોઈ પણ માણસ પછી તે ગમે તેટલે મેટા અને આવું કડવું ઓસડ ગાંધીજી સિવાય બીજું કૈણ પાઈ શકે? તો
કપ્રિય હોય તે ૫ણું જો તે કઈ બેટી બાબતની હઠ પકડી આવી કઠોર વાણી ગાંધીજી સિવાય બીજું કશું ઉચ્ચારી શકે છે - બેસે અને એવી ખોટી બાબત સિદ્ધ કરસ્વા માટે ઉપવાસ ઉપર કસમથી પણ મુ દિલના ગાંધીજી પ્રસંગ આવ્યે વજથી ૫ણું, કઠોર 1ો.
જાય તે તેના મિત્રે(જેમાં હું પણ મારી જાતને સમાવેશ થઈ શકે છે. કવિ ભવભૂતિએ યથાર્થ કહ્યું છે કે 18૨ *, સહકાય કતાઓ અને સગા સંબધીઓની તજીને અને ' ' લગ્નવિ કોરા, અતિ સુકુમાર , કોઈ પણ ખેટું કાર્ય સધાય તેને બદલે તેને મરવા દેવાને ધર્મ
: જોજોતરાશ હિ તાંતિ, શો વિજ્ઞાાતિ છે થઈ પડે છે. જે સાધ્ય-અયોગ્ય હોય તે સાધને ગમે તેટલાં યોગ્ય હોય તે પણ પિતાની પથગ્યતા ગુમાવે છે. જનરલ અવારીને હેતુ
: આવા લેકોત્તર પુરૂષ પૂર્વકાળમાં એક રામચંદ્રજી થઈ ગયા. “અગ્ય છે, અણુધટતે છે. એ બાબત એક વાર ફરીને મારે
• અર્વાચીન કાળમાં એ જ લેકોત્તર પુરૂષનું પદ ગાંધીજી ભાવી , જણાવવી જોઈએ. કોંગ્રેસના પાર્લામેન્ટરી બેડે એક મહા અન્યાય
રહ્યા છે. એવા યુગમાં જન્મવું અને જીવવું એ ખરેખર આપણું ' કર્યો છે એમ કહેવામાં તેઓ તદન સાચા હોઈ શકે છે. પણ આ
૬ -અહેભાગ્ય છે ! અન્યાય કેણુ સુધારી શકે? જનરલ' અવારી કહે છે તેમ સરદાર . નામદાર આગાખાન હીરે તાળાયા! - વલ્લભભાઈના હાથની આ વાત નથી. જો કે તેઓ સરદાર છે એમ . તા. ૧-૩-૪૬ રવિવારના રોજ મુંબઈ ખાતે ક્રીકેટ કલબ
છતાં પણ તેઓ આખરે એક વ્યક્તિ છે. એમણે એને ચુકાદો, એફ ઇન્ડીઆના મેદાનમાં આશરે ૩૫ થી ૪૦ હજારના ખર્ચે
* જાહેર કર્યો છે. ન્યાયાધીશ પિતાના ચુકાદા ઉપર કરી તપાસ ચલાવી તયાર કરવામાં આવેલ ભવ્ય તુલા ઉપર ઈસ્માઈલી ખેજા કામના ' , ''ને 'શકે. મધ્યવર્તીબે પણ આ કરી ન શકે તેમજ આવી પુનઃ ધર્મગુરૂં નામદાર આગાખાન પોતાની સીત્તેરમી જન્મજ્યન્તી પ્રસંગ છે, ' ', 'તપાસ તેણે કરવી પણ ન જોઈએ. તેને કઈ આવી સત્તા નથી. હીરે તળાયા. તેમનું વજન ૨૪૩ રતલ થયું. અને ઓ સામે
- વ્યવસ્થિત લોકશાસિત તંત્રમાં કોઈ પણ સંસ્થા પિતાને ફાવે તેમ વર્તી : જે હીરા મૂકાયા તેની કીંમત ૬,૪૦,૦૦૦ પાઉન્ડ એટલે કે આશરે રે * શકતી નથી. જનરલ અવારીઆ બાબતમાં પુનઃ તપાસ માટે ૮૫૦૦,૦૦૦ રૂપીઆની થઈ. આ બનાવ એક ઘટના તરીકે દુનિ-' કેસની કારોબારીને અપીલ કરી શકે છે. તેથી, સંતોષ ન થાય . યાની તવારીખમાં અદ્વિતીય બની ગયે, કારણ કે આજ સુધી તેને તે અખિલ હિંદુ મહાસભા સમિતિને અને છેવટે ગ્રેસ સુધી પણ રૂપે રાજા, મહારાજ તળાયાના કોઈ કોઈ બનાવો બન્યા સાંભળ્યા,
તેઓ જઈ શકે છે. આ ક્રમ તેમને બહુ લાંબે લાગવા સંભવ છે. પણ છે, પણ કોઈ હીરે તેાળામું હજુ સુધી જોયું કે જાણ્યું કે ' '. જો તેઓ કેઈ ! અમુક વ્યક્તિ કે વ્યકિતઓ માટે નહિ પણ સાંભળ્યું નથી. આ અસાધારણ અવસર ઉપર દેશદેશાવરથી
* કોઈ એક સિધ્ધાંતતી ખાતર લડતા હોય તે આ મલાંબે નથી. અને ખાસ કરીને ગુજરાત કાઠિયાવાડમાંથી ૫૦ થી ૬૦ હજાર - સિદ્ધાન્ત ખાતર લડતા માણસ માટે તે સમયને વિલંબે લાભની આગાખાની સ્ત્રી પુરૂષે મુંબઈ ઉતરી આવ્યા હતા. આ માટે - વસ્તુ છે. ન્યાય મેળવવા માટે જે સૌથી મેથીઃ અદાલત ગણાય .. સરકારે ખાસ ટ્રેની' તેમજ મુંબઈમાં ખેરાક વગેરેની ખાસ કારણકે ' તે કોંગ્રેસનું અધિવેશન જે, જનરલ આવારીની વિરૂદ્ધ ચુકાદે સગવડ આપી હતી. ગેવાળીયા ટેક ઉપર એક વિશાળ મંડપ ડેકો આપે તે તે ચુકાદાને જનરલ અવારીએ આંધીન થવું રહ્યું. કોંગ્રેસ ' બાંધવામાં આવ્યું હતું અને ત્યાં આ ઉત્સવ સમારંભ અવાડીઆર
એ આપણી પંચાયત છે. રાજા માફક તેનાં હાથે કદિ અન્યાય સુધી ચાલ્યું હતું. આગાખાની અનુયાયી એના ઘેર ઘેર વીજળીની ' થવાનું સંભવિત નથી. આપણું કર્તવ્યપાલનના માર્ગદર્શન માટે રોશની કરવામાં આવી હતી અને નવમી માર્ચના રોજ ચોપાટી ) . ' આ એક જરૂરી છે અને વ્યાજબી કલ્પના છે. ખરી રીતે તે ઉપર મેટા પાયા ઉપર દારૂખાનું ફેડવામાં આવ્યું હતું. ' ', - "સર્વ ગુન્હાઓની તપાસમાં માનવનિર્મિતે સંસ્થાએાના નિર્ણય કેટ' , ' એક બાજુએ હિંદમાં ભુખમરે ફેલાઈ રહ્યો છે અને લોકે - , લીક વખતં- ભૂલભરેલા માલુમ પડયા છે, તેમ પ્રસ્તુત ચર્ચાસ્પદ માટે અનાજ મેળવવા માટે હિંદી સરકારનું એક પ્રતિનિધિ મંડળ
- ' બાબતમાં પણ બને. ત્યારે અને ત્યાં સુધી તે નહિ જ, જે જનરલ | અમેરિકાના સત્તાધીશોની કદમશી કરી રહ્યું છે. હિંદની પાયમાલી ' ''અવારીને ઠીક લાગે તે જાહેર જનતાની ચેતના જાગૃત કરવા માટે * ' અને દરિદ્રતાની ચારે તરફથી બુમરાણ ચાલી રહી છે. બીજી બાજુ' 'છેવટના ઉપવાસ ઉપર તેઓ જઈ શકે છે એમ તાત્વિક દષ્ટિએ એ- એક સંપ્રદાયને મુખ્ય માણસ હીરે.. તળાવામાં અને તેના
કહી શકાય. પણું વ્યવહારમાં તે એ હાસ્યપાત્ર બનવાનું છે. કારણ • અનુયાયીઓ તેને હીરાવડે તળવામાં કોઈ ન સમજી શકાય, એવું - ' . કે આવી બાબતમાં સિદ્ધાંતને માત્ર નામ ખાતર જ આગળ ધરી ; ગૌરવ માની રહેલ છે. જે પ્રજાને કે. એક નાનું સરખે વિભાગ 1) શકાય છે. તેથી વિશેષ કોઈ અર્થ સરતો નથી. ' ' . પિતાનાં એક ધર્મવડાને હીરે તેળી. શકે છે. અને એ માટે એક જ છે ,
.' '' લેકશાસિત તંત્રમાં પવિત્ર અને પ્રમાણિક માણસે પણ અજાણુ- સ્થળમાં અરધાથી પણ લાખ આદમી એકઠા થઈ શકે છે, અને તેની . ' . પણે કદિ પેટા નિણ આપે એમ બને. આને ઉપાય એ છે કે. . આઠવાડીઓ સુધી મીજબાની માણી શકે છે. એ પ્રામાં-એ દેશમાં જ ' લોકોને વધારે ને વધારે પવિત્ર અને નિર્દોષ કેળવણી અપાવી જ ભુખમરે છે એવી વાત કોણ શ્રદ્ધાપૂર્વક સ્વીકારશે ?:હીરે તળાયા છે. . જોષએ, જાહેર જનતા વધારે જાગ્રત થવીજોએ અને આવે એવી અશ્રુતપૂર્વ ઘટના ઉભી કરવા માટે કેવી રીતે આકાશપુતાળ
ફ કરો
:
-
રર :