Page Text
________________
-
શુષ જેન
બ્રીટીશ જાહેરાતમાં અશ્રદ્ધા રાખવી અને તેનું કોઈ પરિણામ ', બ્રેષને કેવી રીતે વાળી લે? આવે તે પહેલાં જ લડતની પરિસ્થિતિ એકાએક ઉભી કરી દેવી. તે
(તા. ૨૪--૧૬ ના હરિજનને અગ્રલેખ) તરીકે ખરેખર દીર્ધદષ્ટિને અભાવ સૂચવે છે. બ્રીટીશ પ્રધાનમંડળનું
' ' ષ વાતાવરણમાં, વ્યાખે છે અને અધીરા બનેલા દેશપ્રેમીઓ
.. સત્તાવાર પ્રતિનિધિ મંડળ શું એક મહાન પ્રજા સાથે છેતરપીંડી રમવા ' હિસા દ્વારા
ડા. રમવા , હિંસા દ્વારા સ્વાતંત્ર્યનું ધ્યેય આગળ ધપાવી શકે છે, એને સહેજ આવે છે? આમ વિચારવું એ એક પુરૂષને તેમજ એક સ્ત્રીને છાજે તેવું
લાભ લેશે. હું કહું છે કે, એમ કરવું એ કોઈ પણ કાળે અને કોઈ ' ' નથી. રાહ જોવામાં આપણું જાય છે શું? સત્તાવાર રીતે આવતા પ્રતિનિધિ
પણ સ્થળે બેઠું છે. પરંતુ, જે દેશમાં આઝાદીના લડવૈયાએ જગત મંડળના હાથે જ છેલ્લી વાર સાબીત થવા ઘો કે બ્રીટીશ જાહેરાત
આગળ જાહેર કર્યું છે કે, અમારી નીતિ સત્ય અને અહિંસાની છે બીલકુલ વિશ્વસનીય રહી નથી. વિશ્વાસ રાખવાથી પ્રજાને ફાયદા થવાના એવે ઠેકાણે તે એમ કરવું. એ વધારે ખાટું અઘટિત છે. તેમની છે. છેતરાનાર યોગ્ય વળણુ ધારણ કરી રાખે છે તે આખરે છેતરનાર જ. દલીલ એ છે કે, દેવને પ્રેમમાં ફેરવી શકાય નહીં. જેમાં હિંસામાં
ખત્રામાં પડે છે. હકીક્ત શું છે તે આપણે જોઈએ, સમજીએ. જે માનનારાઓ છે તે રવાભાવિક રીતે જ એમ કહીને તેને ઉપયોગ - પ્રતિનિધુિં મંડળ આવી રહ્યું છે તે ત્રિાચારીને દાવો કરતું આવે છે કરશે . તમારા મનને મારી નાખે. જ્યાં બની શકે ત્યાં. છોક
અને તેઓ આપણી રાજકારણી આઝાદીને લગતી સમસ્યાને બંધારણી કે છૂપી રીતે, જરૂર પ્રમાણે તેને તથા તેની માલમિલકતને નુકસાન પહો ઉકેલ લાવી શકશે એવી આશા ધરાવે છે. આ સમસ્યા પણ વિકટ ચાડે.’ પરિણામે દેવું અને પ્રતિદ્વેષ વધારે ઘેરા બનશે,. અને વરની
છે. રાજકારણી પુરૂષને આજ સુધી ઉકેલવી પડી હોય એવી સંવ દાવાનળ સર્વત્ર વ્યાપી જશે. તાજેતરનું યુદ્ધ દેશના આવા ઉપયોગનું તે સમસ્યાઓ કરતાં પણ સંભવ છે કે આ સમસ્યા વધારે વિકઈ હોય. દેવાળ' ગત આગળ ઉચે સાદે પાકારે છે. તેને અગ્નિ હજી ભાગ્યે જ
આ પ્રતિનિધિ મંડળ વળી બીજે જ કોઈ એડીએ ટંટા ઉભા કરે શપે છે. અને કહેવાતા વિજેતાઓને ખરેખર જીત મળી છે કે કેમ - એ પણ શકાય છે. એમ બને તે એની કેલી લીટી એના માથે. જે
અથવા તેમના દુશ્મનને નીચે પાડવા જતાં તેઓ પોતે નીચે પડ્યા છે , 'ધ' તેમણે ઉભી કરી છે તેમાંથી પ્રમાણિક ભાગ કાઢવાને તને નહીં એ જોવાનું બાકી રહે છે. બહુ બહુ તે, તે એક ખેાટે ખેલ છે ' ખરેખર આતુર, હશે તે તેને માર્ગ નીકળી.’ આવેશે એ વિષે મને
કાર્યનીતિના કેટલાક વિચારો આ દેશમાં એમાં સુધારો સૂચવે છે. - જરા પણ શંકા નથી. પણ પ્રજાએ પણ પિતાને પાઠ બરાબર ભજ- '
કી નથી પણ પ્રજાએ પણ પાનાભજે તેઓ કહે છે કે, “અમે અમાર, દુશ્મનને કદીયે જાન નહીં લઈએ ': વો જોઈએ. જે. એમ કરવું હોય તે યુદ્ધ મરચાની વાતે થોડા
* પણ અમે તેની માલમિલકતને નાશ કરીશું.' એને “તેની મિલકત’ કહેવામાં વખત માટે તે ખાસ કરીને બાજુએ રાખવી જોઈએ. બહાદુરી અને આ
કદાચ હું તેમને અન્યાય કરી રહ્યો હોઉં એમ બને. કેમ કે, તાજું આત્મભાગ વડે જે વચ ૨' તેમણે પ્રાપ્ત કર્યું છે, તેના શાણપણ બીની વાત તે એ છે કે, કહેવાતા દુશ્મન પિતાની કશી મિલકત અલી ભર્યો ઉપાંગ કરવાની . અરૂણને અને તેનો મિત્રને હું વિનંત , લાવ્યા નથી અને જે પૈડું કંઇક તે લાવ્યું છે એને માટે તે આપણી
- ' પાસેથી દામ પડાવે છે. એટલે આપણે જેને નાશ કરીએ છીએ તે '..? સાગર સૈનિકોએ શરણાગતી સ્વીકારવાની સરદાર વલ્લભભાઈ. સાચુ જોતાં આપણું પિતાનું છે. એમાંનું ધણુ :ખરૂં તો માણસી | પટેલની સલાહ સ્વીકારી એ અત્યન્ત 'રાહત નિપજાવનારી ઘટના છે. કે વસ્તુએ---તે અહીં તૈયાર કરે છે. એટલે વસ્તુતાએ તેની પાસે - એથી સાગર સનિકોએ પિતાનું સ્વમાન ગુમાવ્યું નથી. જે કાંઇ મારા ' ' છે તે એને હવાલે છે. મિલકતના નાશને માટે પણ આપણુને ભારે , જોવા જાણવામાં મળ્યું છે તે જોતાં વિચારતાં મને લાગે છે કે બળ- કિમત ચૂકવવી પડે છે અને નિર્દોષ લેકૅ પાસે એ પરાણે ભરપતિ વાને આશ્રય લેવાની બાબતમાં તેમને બેટી દેરવણી આપવામાં
કરાવવામાં આવે છે. શિક્ષા તરીકે નાખવામાં આવેલા સામુદાયિક કર આવી છે કાલ્પનિક કે વાસ્તવિક-તેમની જે કાંઇ અગવરે હતી તથા તેની સાથે સંકળાયેલી બીજી વધી વસ્તુઓને મર્મ આ છે તેને ઉકેલ લાવવા માટે તેમને જેમના ઉપર વિશ્વાસ હોય એવા એથી કરીને, કેવળ , જાન ન લેવાના અર્થમાં. અહિંસા એ હિંસકી રાજકારણી આગેવાની દેરવણી અને દરમિયાનગીરી માટે તેમણે
કોયનીતિમાં કો સુધારો કરતી મને નથી લાગતી. એને અથ છે. સબુરી પકડવી જોઈતી હતી. જે તેમણે હિંદની આઝાદી માટે બળ .
ધીમી રિબામણ, અને ધીમાશ જ્યારે અસરકારક ન નીવડે ત્યારે તરત જ કયો હતો તે તેમની બમણી ભુલ હતી. સુસજજત ક્રાંતિકારી પક્ષની , આપણે જાન લેવા ઉપર અને એણુબોમ્બ ઉપર આવીશું, કે હાકલ સિવાય તેમનાથી આ માગે. જઈ શકાય જ નહિ, જે પિતાના ' હિંસક કાર્ય પધ્ધતિમાં આજે છેવટનું હથિયાર છે. એથી કરીને દેષત બળથી તેઓ હિંદને પરદેશીઓની ધુંસરીથી મુક્ત કરી શકશે એમ યોગ્ય માર્ગે વાળવા માટે ૧૯૨૦ની સાલમાં મેં અહિંસા અને તેના તેમણે માન્ય હોય તે તેઓ કેવળ, અવિચારી અને અનાન જ હતા અનિવાર્ય જોડિયા એવા સત્યને ઉપગ સૂચવ્યા હતા. દેશીલે દેવને Phએમ કહેવું પડે. પહેલાં કદિ નહિ દાખવેલી એવી તાકાત આ વખતે ખાતર દેશ કરતા નથી, પણ પિતાવા દેશમાંથી દેશપાત્ર માણસ અથવા
આં " સાગર સૈનિકોએ દાખવી હતી એમ કહેવામાં અરૂણ સાચી છે, માણસને હાંકી ક્રાઢવા માગે છે એથી દેષ કરે છે. એટલે અહિંસક
' પણ જેવું આ વખતે બન્યું તેવું તાકાતનું કવખતનું પ્રદર્શન મુખ સાધનો દ્વારા હિંસક સાધને જેટલી જે સહેલાઈથી તે પિતાને પહેલાં • ભરેલું બને છે અને આપઘાત સમાન નિવડે છે. * ,
પાર પાડી શકે. આપણે ગુમાવેલી સ્વતંત્રતા ફરીથી પ્રાપ્ત કરવો
માટે મહાસભા છેલ્લાં ૨૫ વરસથી મને કે કમને જનતા આગળ : " . પ્રજાને હિંસા-અહિંસાની નૈતિક ચર્ચામાં રસ રહ્યો નથી એમ કહે- હિંસાને બદલે અહિંસાની હિમાયત કરતી આવી છે. આપણે
વાને અરૂણાને, પૂણે અધિકાર છે, પર્ણ હિસાયા કે અહિ સાથી- કરેલી પ્રગતિ દ્વારા આપણને એ પણ માલૂમ પડયું છે કે ' યા માર્ગે આઝાદી સિદ્ધ થશે એ જાણવામાં સમજવામાં પ્રજાને ખુબ અરિસાના અમલ કરીને આપણે પહેલાંના કરતાં વધારે વરાથી એની - સ છે. પ્રજા આજ સુધી જે કે અપૂર્ણ રીતે પણ અહિંસાના માર્ગે ' વિશાળ પાયા ઉપર જનતાના માનસ સુધી પહોંચી શકયા છીએ. અને - " ચાલતી આવી છે. આ અહિંસાના માર્ગે ચાલવાથી હિંદ કંઈ કાળની સાચું કહીએ તે, અને તે કહેવું જ જોઈએ-આપણુ અહિંસક
. નિદ્રામાંથી જાગૃત થયું છે કે નહિ અને સ્વરાજ્ય માટે કદાચ અતિ કાર્ય પૂરેપૂરી નિષ્ઠાપૂર્વકનું નહોતું. હૈયામાં હિંસા સેવીને ઘણાઓએ - અસ્પષ્ટ એમ છતાં ૫ણ ખરા દિલની ઉંડી ઝંખના અનુભવતું થયું તે માત્ર હાથી અહિંસાને ઉપદેશ કર્યો છે. પરંતુ આપણા હૈયામાં
એ છે કે નહિ આ પ્રશ્ન અરૂણ. અને તેના સાથીઓએ હરહમેશ પિતાની છુપાઈ રહેલો ગુપ્ત અર્થ, સીધું સાદું પ્રજામાનસ કળી ગયું છે. અને જાતને પૂછતા રહેવાનું છે. મારો અભિપ્રાય પ્રમાણે આ પ્રશ્નને એક જ તેની સહજ પ્રતિક્રિયા થઈ શકતી હતી એટલી હદે થઈ. નથી. દિને જવાબ હોઈ શકે છે.'
સગુણને બુરખો ઓઢીને તેની પ્રશસ્તિ કરી ખરી, પણ તે કદી સદ્ગોનું સ્થાન ન લઈ શકે. અને તેથી હું વધુ ને વધુ
A
: "
| SR No. | 525931 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1946 Year 07 Ank 17 to 24 and Year 08 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1946 |
| Total Pages | 220 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 35 MB |