Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1946 Year 07 Ank 17 to 24 and Year 08 Ank 01 to 16

SR No.: 525931
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1946
Total Pages: 220
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 35 MB

Page 32

પ્રબુદ્ધ જૈન
તા. ૧-૨-૪૬
કયાં સુધી તેને ખ્યાલ પણ નહોતું કે બકરી રાખવી તે ગુને છે, પણ આખી જિંદગી કોઈની પાસે માગ્યું નથી. પણ મારી મહેનતમાંથી કખબર પડ્યા પછી પણ તેને એમાંથી એક ગુને તે કરવાનો હતો સાધુ-ફકીરને કંઈ આપ્યું છે, તેને બદલે ઊતરતી. અવસ્થાએ એક જિ -કાં તે બકરી રાખીને સુધરાઈને ગુને કરે કે બકરી કાઢીને નાને ખુદાના રાંક બંદાની બકરી મત લીધી તે બીજો ગુને ! પછી તેને
બબીને દૂધ વગર રાખી તેને ભૂખે મારવાનો ગુનો કરવો !', ' ઘરમાં રાખી તે, સરકારને ત્રીજો ગુનો ! મને માલુમ નહોતું કે મારે છે ' , આ સ્થિતિના તેડ કાઢવા કાયદે હતો. તેની આંખમાં તા આમ એક પછી એક ગુના કરવા પડશે, સા'બ !'' આ બધા ગુના નો થી ૪ઇનાબી, ફરિયાદી, નંબી. અને મકાનના ભાડ-પી' સરખાં હતાં, " કરે તો મારા માલિકને ગુ થઈ જાય. તેને મોકલેલે આ બાળક છે એટલે સોને ન્યાય થાય તે જોવાનું તેનું કામ હતું. જઈનાબી અને ... 'કમ ઉઝર- બીજા ગુના ભલે થાય પણ માલિકને ગુના કરવે નહિ ધિરધણી તે આ નાટકનાં ગોણ પાસે હતાં. મુખ્ય પાત્ર તે નબી અને પિસાય..
ભાડૂત હતા, કે જેને ગુનાના પરિણામની સીધી અસર પહોંચતી હતી. “બાઈ, સીધે જવાબ આપે. કેટ તમારા બીજા ગુનાનું નથી મિ પર્ણ કાયદે બહુ ઊંડાં જળ ડહોળવાને બદલે સહેલે માર્ગ જ સામાન્યતઃ પૂછતી.'
અંગીકાર કરે છે, એટલે બકરી રાખવાના કાર્યને આગલે-પાછલે '' કેટ" એટલી દયાળુ છે એટલે મારા બીજા ગુનાનું નથી પૂછતી, ( ઇતિહાસ અને તે સાથેના નબીના જીવનના સંબંધની સધૂમ વાતામાં પણ મારે તે જણાવવું જોઈએ ને ! ગુનાનાં માવતર અને છોરૂં " iી તરવા કરતાં બેકરી કાઢી નાખવાનું કામ વધુ સરળ અને શકય હતું. જાણ્યા વગર ન્યાય કેમ થશે? બાકી તે બકરી આ છોકરા માટે
તેથી જઈનાબીના આકસ્મિક' કુરેલા માતૃત્વને મૂંઝવી નાખે અને તે રાખી છે. ' નબીની જિંદગી ટુંકાવી નાખે એવું કાર્ય સુધરાઇએ કાયદાના આધારે કે તમારી ઉમર ધ્યાનમાં લઈ | રહેમ બતાવી માત્ર ત્રણ . કરવાનું હતું, અને એ રીતે વ્યકિતને ભેગે સમષ્ટિને સંતોષવાની હતી. ' રૂપિયા દંડ કરે છે. હવે તરત બકરી કાઢી નાખજો.. ' . એટલે જ્યાં માનવતા જિવાડવા માગતી હતી ત્યાં સમષ્ટિને નામે કાયદે ' . . “સા'બ દંડ ક્યાંથી ભરીશ? બકરી કાઢી નાખીશ તે છેકરાને ' દિનબીને ભૂખે મારવા તૈયારી કરતા હોય તેમ સુધરાઈને અમલદાર કાગળિયાં , ક્યાં નાખવા , ઈશ?' ' તૈયાર કરતે હતે. '
- કેટે આ વાત સાંભળી જ ન હોય તેમ બીજે કેસ પિકાર્યો. - “બાઈ, જઈનાબી તમારું નામ છે ?'
પોલીસ બુદ્દીનું કાંડું પકડી તેને બાજુ પર લઈ ગયે. , “હા, બેટા ! હુંજ જઇનાખી. ''
બાળપ્રજાનાં તકલાદી શરીર, મેટું મરણપ્રમાણ અને પ્રજાની છે. તમે તમારી ખેલીમાં બકરી રાખે છે તે ખરી વાત કે?' ' આયુમર્યાદા રાષ્ટને મૂંઝવતા પ્રશ્ન છે. એમ આ માટે પડકાર . .. છે . 'હા બેટા, જરૂર એક બકરી આ છોકરાના દૂધ માટે રાખી છે. રહ્યો છે. એવા સમયમાં ગરીબોના અનેક નબીએ ભૂખમરાથી મરી
એ બીમાર છે. એની મા મરી ગઈ છે. એટલે બકરીના દૂધ ઉપર જ છે.” રહ્યા છે. ગરીબને દૂધ, મળતું નથી, મળતું હેડય તો અનેકને છેબકરી શા માટે રાખી તે નથી પૂછો, પણ આમ બકરી, પરવડતું નથી. એ તો નાજુક સ્થિતિમાં બાળકના મેમા સંતું રાખવી તે ગમે છે તે તો જાણો છો ને?'
દૂધ આપતી એક બકરી પશુ રાખવી એ પણ જણાં ગુન ગણાય છે. , “ હશે બેટા, તું કાંઈ થોડું ખાટું કહેતે હદશ !'
ત્યાં પછી બાળક માંદલા રહે, મરી પણ જાય, કે રાષ્ટ્ર ઉજજડ થઈ * જે ઘરમાં બકરી રાખવાથી ઘાણ થાય છે તે તે જાણે છે ને ?'
ગ તા જાય તે પણ નવાઈ શું ? બાળકના પેજ ને અને જીવનની જરૂરિયાત કે કેમ તે જાણું, બેટા ! જરૂર વાણુ થાય. એક તે જોયતળિયાની
પણ ન મેળવી શકાય તેવી ગરીબીને પ્રશ્ન ઉકેલ્યા વગર રાષ્ટ્રીય
ઉત્થાનની પ્રવૃત્તિઓ કે સુધરાઈખાતાઓ ગઠવેલ આરેગ્યવિષયક પ્રદભેજવાળી ખેલી, અને તેમાં બકરી ગંદકી કરે, એટલે ઘાણ તે થાય
શનિનો અર્થ શું ? આમ વિચારતો વિચરતે હું કેટમાંથી ને ? શું કરું? લાચાર છું. પણ આ છોકરાની જિંદગી ખાતર બધું
૩.
.
બહાર જતા હતાં ત્યારે મેં જોયું કે મારી આગળ ચાલી જતી સહન કરું છું?”
' જઈનાબી કંઈ ગણગણતી હતી. તેનું મન ખાટું થઈ ગયું હતું. આથી “બકરી કાઢી નાખવી પડશે. આ ધાણ ન ચલાવી શકાય.'
૧- તે મનમાં ને મનમાં નેતાની જાત ઉપર, નબી ઉપર, તેની મરનાર દે છે. ' બકરી કાઢી નાખું તે, બેટા, આ છોકરાનું શું થાય ? તે ' મા ઉપર અને સરકાર ઉપર ચિડાતી હતી. માંદલે નબી સવારથી
: ' બપોર સુધીમાં કંઇ ખાવાનું પાપે નહેતા, એટલે ભૂખે રડતા હતે. દિ' તે હું શું જાણું? દૂધની બીજી વ્યવસ્થા કરે. બકરી નહિ શી તેને ધમકાવતી હતી તેમ તેમ તે વધુને વધુ રને હતે. એટલે છે રાખી શકાય. આઠ દિવસમાં કાઢી નાખજે, નહિતર કેસ થશે.' આખરે ખિજાઈને ડોશીએ તેને નીચે પછાડે. “મર મારા રેયા !
" પછીની કથા તે ટૂંકી છે. આઠ દિવસમાં બકી ન કહી કોણ જાણે કેવાંયે નસીબ લઈને જન્મે છે કે કયાંય સુખ નથી ! ' ' એટલે કેસ થયે. જઈનાબી માંદલા નબીને લઈને લાકડીને ટેકે ટેકે , જન્મે કે તુરત માબાપ મરી ગયાં, જમિયલશા બાપુએ બકરી આપી છે. સવારના પહોરમાં ભૂખી-તરસી બહાર નીકળી અને દેઢ-બે કલાકે કોર્ટમાં તે કાયદે વેરી થશે. કેવા પાપ કર્યા હશે આમ બોલતી બેસતી હાજર થઈ. સુધરાઈના અમલદારે અંગ્રેજીમાં જઈનાખીની બકરી, તેનાથી નબીને છેડીને ઘણે દૂર ચાલી ગઈ. વળી હીબકતી હીબકા પછી થતી ગંદકી, માણસોની બગડી જતી તંદુરસ્તી, આવેલ ફરિયાદ અને વળી. છોકરા પાસે ગઇ અને પિતાના સદરોથી આંખનાં આંસુ લૂછતાં ખાતાએ કરેલ કાર્યવાહી વગેરે વાતે ટેકાણમાં સમજાવી. એટલે કાટ લૂછતાં તેણે નબીન ખેાળામાં લીધું અને કાગળના પડીકામાંથી પાંઉને સાધે પ્રશ્ન પૂછી નાખે કે, “બાઈ, તમે ઘરમાં બકરી રાખે છે તે કટકે કાઢી તેને ગાભે હાથે મસળી નબીતા મેમાં ધીમે ધીમે કાયદા વિરૂધ્ધ છે. બેલે, ગુને કબૂલ છે કે.?”
. મૂકેવા માંડી. ફરી વખત સ્મશાનવત્ સંસારમાં ચિત્રકારને ચીતરવાનું BE જઈનાખી થાકી ગઈ હતી અને હાંફતી હતી, એટલે કંટાળીને અને કવિને ગાવાનું મન થાય તેવુ મૂક નેત્ર-સંગીત, મચી ગયું. * તેણે બેપરવાઈથી કહી નાખ્યું કે, 'હા સાબ. આ માંદલા છોકરા , ....બીજા ઇન્સ્પેકશન પ્રસંગે નબી કે બકરી કોઈ નહોતું. ' ખાતર આવા તે ઘણુય ગુના કરવા પડયા છે. ' ' એકને ભૂખમરો ભરખી ગયું હતું અને બીજીને કઈ ભૂખે ભરખી ! .: ‘હું તે મારા એકલ માગે જતી ત્યાં આ બાળકે મારે દામન. ગયે હતે. જઇનાખી હજી ત્યાં બહાવરી જેવી ફર્યા કરે છે. પકડ્યો. મેં તેને ખુદાને નામે ગોદમાં લીધે તે મારે પહેલો ગુને ! .
. વ્રજલાલ ધ મેધાણી શ્રી મુંબઇ જેન યુવક સંધ માટે તંત્રી મુદ્રક પ્રકાશક: શ્રી. મણિલાલ મેકમચંદ શાહ, ૪૫-૪૭ ધનજી સ્ટ્રીટ, મુંબઈ.
' મુદ્રણસ્થાન: સૂર્યકાન્ત પ્રિ. પ્રેસ, ૫૧, કાલબાદેવી રોડ, મુંબઈ. ૨.:
-
૪
-