Page Text
________________
અજેના
-
1} :
**
*
: '' ''
૧
કરી જઈનાબીની બકરી સંભાળવું પડે તે વાત જેમ સાચી છે તેમ વ્યકિતનું વ્યકિતા મરી
ર ન જાય અને સમષ્ટિના એકમ જેવી વ્યકિત દબાઈ ન જાય એટલી કાળજી એ અપાર ગરીબી, નિરાધાર જીવન અને વૃદ્ધાવસ્થાએ મમદુ કસ- ચીવટપૂર્વક રાખવી ઘટે તે વાત પણ તેટલા જ પ્રમાણમાં સાચી છે ઇની વિધવા જઈનાબીને છર્ષવામાં છે. મીઠાશ તે રાખી નહેતિ કાયદા ના ધાતર વખતે તો આ ખ્યાલ જરૂર હોય છે, પણ જયારે પણું અચાનક બનેલા એક બનાવે તેનું રૂક્ષ જીવન એકાએક પલટી વ્યક્તિગત જીવનને તેના પિતાના દષ્ટિથી જોવાને પ્રસંગ આવે નાખ્યું. તે એમ બન્યું કે બાજુની ખેલી વાળી મરિયમ ત્રણ કલાકમાં છે ત્યારે તેના દારૂણ દુઃખની કરૂણા ઉપજે છે, તેનું .દત્યે મૂકવે છે. કાલેરાન હાનિ થઇ ગઈ અને ઘરમાં છ માસનો ધાવણે નબી એકલે મનમાં તેના ઉકેલની ગડમથલ મચે છે, વળી બીજી જ ક્ષણે સમાન રહ્યો. આ બાળકની મૂંગી વાણીએ જઈનાબીને આકર્ષી. જ્યાં સુધી ષ્ટિને દૃષ્ટિકોણ કોઈ બીજાં જ તત્ત્વ દેખાડે છે અને વ્યકિતની મરિયમેં મેત સાથે ઝૂઝ કયાં ત્યાં સુધી તેણે નબીને કેડેમાં તેડીને સમસ્યાને ઉકેલ જ સમષ્ટિના દુઃખનું કારણ છે તેમ લાગે છે તેને ખુદાતાલની યાદ આપ્યા કરી, અને મૃત્યુ પછી જ્યારે ચાલીવાળાએ આવે વખતે જ ખરી ભૂલ થઈ જાય છે. અને તે કાં તો વ્યકિતના - મુડદાને, અવલમજલ પહોંચાડવા કબ્રસ્તાનમાં લઈ ગયા ત્યાંરે જઈના બીએ' એકમને ભૂલી જવાની અથવા તો ખુદ સમષ્ટિની ઉપેક્ષા કરવાની છે - જમિયલશા ફકીરની બકરી દઈ નબીને દૂધ ટયું અને રાત્રે પડખામાં આ વાંક કાયદાને નથી-કાયા કરનાર સમાજશા લઇને સૂતી. આજ દિવસ સુધી તેને પિતાના પડખામાં કોઈ બાળકને સ્ત્રીની ટૂંકી દષ્ટિને છે. સમાજની પક્ષપાતી વ્યવસ્થા તેમાં જ સુવાડવાનો પ્રસંગ આવ્યું નહોતે, તેને કંઈ સંતાન થયેલ વ્યક્તિવાદ જ તેને માટે ઉત્તરદાયી છે.
, નહિ, એટલે આ બાળકનું સાંનિધ્ય તેને મીઠું લાગ્યું, અને તેનામાં આ વ્યવહારુ સત્યનો જ્યારે વિચાર કરીએ છીએ ત્યારે સમજાય લાગણી અને જીવનનો રસ જાગ્યો. સવારે વહેલી ઊઠીને તે ' છે કે સમષ્ટિને નામે એક વ્યકિતને ખોટી રીતે મુશ્કેલીમાં મુકાવી - દૂધ લેવા દેડતી હતી ત્યાં જમિયલશાનું ધ્યાન ગયું. તેણે કહ્યું કે, પડે એવું કોઈપણ કાર્ય એ ન્યાય નથી. સમષ્ટિના પ્રશ્નના ઉત્તરમાં
અમ્મા, આપણી બકરી જ દેહી લ્યો કે, બઝારે શું કામ જાઓ. એકલ દૃષ્ટિએ નહિ, પણ બીજા અનેક માર્ગોની વિચારણા કર્યા છો?' અમ્માએ, ફરી વખત બકરી દેહીં. નબીએ દૂધ પીધું. જમિય- પછી આપ વધુ, ન્યાયસંપન્ન અને વાસ્તવિક ગણાય. આજના લશાએ આનંદમાં એક વધુ તસબી ફેરવી
આપણા કાયદામાં જે રીતે વર્તમાન ગુના માટે વિચારણા છે તેટલી - બપોરે ચાલીમાં બે-ચર માણસો ભેગા થયા ત્યારે એમ ગઢવણ ગુનાના ગુનાની અને તેના ભાવિની નથી, એટલે જ " સમષ્ટિને નામે ' થઈ કે સેકસ ગુલૈયાઓ.. ડોશીને બહાર કામ માટે જવું ન પડે એટલા વ્યકિતના વ્યક્તિત્વને કચરાઈ જવું પડે છે. અને વર્તમાન સાથે જ
• .. છે . આ માટે પિતાના કારખાનામાંથી સૂતરને દંડા કરવાનું કામ આપવું. કરી "
તેના ભવિષ્યનું ભવિષ્ય પણું થઈ જાય છે. ના ભાવ
જીવનની પિઠે જ દરેક ના '' ભાબીએ માલ લાવી દે અને તૈયાર દડા પહોંચાડવા. જમિયલશાએ
જિ .
જીવન નું "
ગુનાને તેનું ભૂત અને ભાવિ હોય છે. વ્યકિતગત દુઃખે અને ભૂલેથી ' ' . અંતેથી કહી દીધું કે, અમ્મા આજથી આ બકરી નબીની ! હું
બીની " સમષ્ટિ આખાની ભૂલ અને દુઃખદ સ્થિતિ થાય છે કે સમષ્ટિનમ
સ - રાજ દરગાહથી ઝાડપા લેતો આવીશ. તમે આવી જઇક અવસ્થાએ દુઃખે કે ભૂલેથી વ્યકિતગત દુઃખે જન્મે છે, એટલે કે વ્યકિત તેમજ " કયાં દૂધ કે પાલે લેવાડે જશે?' ,
. . '' સમષ્ટિના દુઃખનું ઉદ્દભવસ્થાન કર્યું છે. તે એક અટપટે કોયડે છે. .
1 - વડ અને બીજનાં ન્યાય જેવી તે સમસ્યા છે. કાયાના ઉકેલની આ નાના નબીને આમ તે જે કે પિતાનું કોઈ નહોતું, છતાં પણ
કક દૃષ્ટિએ થયેલ ઉપાય ખરો ઉપાય છે.
આ રીતે { મમતાએ અને દયાએ, અને ખરૂં કહીએ તે જઇનબાનામાતૃત્વ : *
અમારી પાસે ઘરધણી તરફથી ફરિયાદ આવી કે કામાઠીપુરાની જ ભૂખ્યા મને, તેને પોતાનો કર્યો હતો. તેનું કોઈ નહોતું. એટલે જ તે
છે. પાંચમી ગલીમાં આવેલી એક લાંબી ચાલીમાં ભેયળિયે સંડાસ ( સ્વેચ્છાએ તેની અમમા બની ગઈ હતી. બાકી તે આવી પારકી મમતા .
• પાસેની ખાલીમાં જઈનાબી નામની એક બાઈ બકરી રાખે છે, તેથી - પાછળ તે તેના નસીબમાં વૈતરું હતું. છતાં તેણે આનંદથી મળ્યું કે ,
- બીજા ભાડૂતેને ત્રાસ થાય છે. આમાં વ્યકિત અને સમષ્ટિ બને તો તેના પણ દિલની એકલતા હરવા તેના ખાલી ઘરમાં ખુદાએ જ આ.. - - બાળફિરસ્તે મોકલ્યો છે. મતને કાંઠે બેઠેલી ડેટશી હસતાં બાળક
તા હતાં. ઘાણ કરવાનું કારણ ઘરમાં રાખવું. એ મ્યુબ્રિસિંપલ કાયદાનેદાર * સાથે મેએ હસતી અને રહતા સાથે છાનાં આંસુ પાડતી, પિતાના છે
આ દેખીતે ભંગ હતો. આ ભંગ ચાલુ રહે તે અન્ય અનેક વ્યકિતઓને
" એટલે કે સમષ્ટિને, નુકસાન-તકલીફથવાને, સંભવ હતો. મેને કળિયે તેના મેંમાં આપી દેવામાં તેને આનંદ થતો. આ ભાવ:
બી. એટલે માતૃવ. આ માતૃત્વને જાણવું અને પ્રમાણવું એટલે
બાજુએ કાયદા પ્રમાણે વર્તવા 'જતાં એક વ્યકિતને ભારે નુકસાન - માતૃપૂજા, અને
ચવાને પણ એટલે જ સંભવ હતા. આ અસંગતતાને નિકાલ કે ગુજરાતી
- ન કરે? આટલા જ માટે કાયદે ગાંડે જોડે છે. (-Law is a ની જ શાને પિતાના પેટતી. ચિંતા અને તેના માટેનું વૈતરું કેમ mad horse) એમ કહેવામાં આવે છે. . . . જાણે સિત્તેર વરસની કાયાએ કમતી ન હોય એમ તેમાં પુરવણી કરવા
.
. ફરિયાદ કરનાર વાજબી હતા, કારણ કે સુધરાઈના કાનુન પ્રમાણે : - નબીનું નાનકડું ભૂખાળવું પેટ અને ગ્રેવીસે કલાક ચાલે તેવું કામ- ' રહેવાની ખાલીમાં જાનવર ન રાખી શકાય. એથી તેમાં રહેનારની તેમજ " એવી બન્યા. તે બાળકની જેમાં પોતાનો રંજ ભૂલી નબીને ઉછેરતી , મકાનના બીજા ભાડૂતોની તંદુરસ્તીને નુકસાન થાય. દરેક વ્યકિત રાષ્ટ્રની
હતી. નબીને ઉકેર એ તે ઠીક કામ હતું. પણ ખરી મુશ્કેલી એ સંપત્તિ છે એટલે તેને નુકસાન કરનાર હરકોઈ વ્યકિત પછી તે બહારની
હતી કે તેને માટે ઘરમાં બકરી રાખવાથી બીજાને ત્રાસ થવાનો સંભવ હોય કે કયક્તિ પોતે હેય-કાયદા પ્રમાણે ગુનેગાર છે. જઈના બીજા ' ' હતો, અને તે કામ કાયદાની વિરૂદ્ધનું હતું. નાગરિક જીવનમાં વ્યક્તિ
ના વ્યક્તિ અને સેમેષ્ટિના અનેક પ્રશ્નો એકબીજા સાથે સંકળાયેલા હોય છે. એટલે કે બકરી રાખવામાં તે વ્યાજબી હતી. તે એટલા માટે કે પોતે ગરીબ
સુધરાઈના કાયદાની દષ્ટિએ ભલે ભુલ કરતી હતી, પશુ બીજી દ્રષ્ટિએ જી. - જ્યાં સુધી આખી કેકડી ને ઉકલે ત્યાં સુધી તેના અમુક અંશને હતી છતાં પણ, મરિયમના બાળકને દયાભાવે તે ઉછેરતી હતી. અને - ઉકેલ યે નથી બનત. યુકિત અને સમૃદિકના પ્રશ્નો અને તેને એક દયાળ ફકીરે તે બાળકના દૂધ માટે પોતાની બકરી તેને ર્મત " ઉકેલ જુદા હોય છે. એકના હિતનું કાર્ય બીજાનું અહિત કરનાર આપી હતી. તેનું દૂધ તે નાના નબીને પિવરાવતી. બીમાર અને મારા છે. બની જાય છે.
- -વગરને નબી દૂધ વગર જીવી શકે તેમ નહોતું. જેઇનાખીને બઝારે દૂધની - વ્યકિતએ સમાજની વ્યવસ્થાની સામાન્ય વ્યવસ્થાની જાળવણી ખરીદવું પરવડે તેમ નહોતું. એટલે નછૂટકે તેને બકરી રાખવી પડી ' માટે સમષ્ટિમાં સમાઈ જવું જોઈએ અને કોઈ વખતે વ્યકિતગત હતી, અને બીજાને ત્રાસ ન થાય એટલા માટે તે એને તે પોતાની
સગવડ કે દુ:ખને ઉવેખીને પણ સમષ્ટિના સુખને સમાજે કે સત્તાએ ઓરડીમાં બાંધતી. જો કે જ્યાં સુધી સુધરાઈના માણસે નહેતું. કહ્યું
'
.
* :
-
તો
કોલ
| SR No. | 525931 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1946 Year 07 Ank 17 to 24 and Year 08 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1946 |
| Total Pages | 220 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 35 MB |