Page Text
________________
NEાથી
તા. ૧૫-૬-૪૬
,
મૂડીવાદી શાન્તિમાંથી જન્મતાં સંહારક યુધ્ધ યુદ્ધ નિવારણનો એક માત્ર માર્ગ મૂડીવાદનું નિવારણ જ આવી ઉભો રહ્યો. માણસ મૂડીવાદી શાંતિ સહન કરી શકે છે પણ હોય તે માણસની સામાન્ય બુદ્ધિને સમજાય તેવા કેટલાયે પ્રશ્નો મૂડીવાદી યુધ્ધ સહન નથી કરી શકતા. મૂડીવાદી યુધ્ધનું પરિણામ પ્રત્યેક માણસે વિચારવા અનિવાર્ય બને છે. વર્તમાન જગતમાં સૌથી તે નરી આંખે જોઈ શકે છે તથા તેથી પરિણમતે વિનાશ પણ
મોટો પ્રશ્ન યુદ્ધ નિવારણને છે; કારણ કે માનવજાતિની સમસ્ત તેને કે તેના આસપાસનાઓને અસર પહોંચાડે છે જ્યારે શાંતિ * સંસ્કૃતિને ઘર વિનાશ મૂડીવાદી યુદ્ધોને કારણે કાંઠે આવીને. ઉભે સમયનો મૂડીવાદ કે જેનું પરિણામ અને અઘોર હિંસક યુદ્ધ છે
છે. આ વિનાશની ભયંકરતા માણસે પોતેજ કેવી રીતે સરળ છે તેને તે તેટલી સહેલાઈથી જોઈ જાણી શકતા નથી. તેનું એક તે સમજવા જેવું છે. જે વિનાશ માનવજાતને રૂચ નથી, જે કારણ એ પણ છે કે કેટલીક વખત તે પોતે પણ શાંતિ સમયને ના યુદ્ધની ભયંકરતાને વિરોધ પ્રત્યેક સમજુ માનવી કરે છે તે યુદ્ધો નાનકડે મૂડીવાદી જ છે. એટલે માણસ પોતાની ભૂલ જેવા
અવારનવાર સમસ્ત માનવ જાતપર ત્રાટકી પડે છે તેનું ઉંડુ કારણ જેટલે જાગૃત નથી બન્યું .
શું છે ? મૂડીવાદનું યુદ્ધ તે માનવજાતની અભિરૂચીથી પર છે તેમ : મૂડીવાદી યુદ્ધની વિનાશકતા રોકવી હોય તે માનવ જાતે " ' , પ્રત્યેક માનવી પોકારી પોકારી જાહેર કરે છે. પણ મૂડીવાદની મૂડીવાદની પ્રથાનો નાશ ધરમૂળથી જ કરવો જોઇશે; એટલે કે
શાન્તિનું શું? મૂડીવાદની શાન્તિમાં જ મૂડીવાદના યુદ્ધના બી વવાયાં સમાનતાની નવી અર્થરચના અને સમાજ વ્યવસ્થાને સ્વીકારવી પડશે.
છે તે સમજવું જરૂરી છે. સામાન્ય બુદ્ધિથી દરેક માણસ એકવાર પ્રત્યેક માનવી પોતાના જ વ્યાજબી શ્રમ ઉપર, જીવે એ નવી છે. આ સત્ય જાણી લે તે મૂડીવાદી યુધ્ધ અટકાવતા વાર લાગવાની નથી. સમાજ રચનાનો મળ પાયે હોવો જોઇએ. બીજું પોતાની અંગત કરી . આ સામાન્યતઃ દૈનિક જીવનના નિત્ય વ્યાપારમાં આજે પ્રત્યેક
સુખસગવડતા માટે વધુ પડતી સંગ્રહખેરીને ત્યજવી જેઠંએ. ઉત્પાદન * માનવી પોતાના કુટુંબની અને પુત્રપૌત્રાની આબાદાની માટે અર્થ અને વહેંચણીનું ધોરણ પણ એવી રીતે બદલવું જોઇશે કે જેથી - સંચય કરી રહેલો હોય છે અને આ અર્થકમાણી કોઈ પણ રીતે
દરેકેદરેક માણસને તેને જરૂરી જીવનનાં સાધને મળી રહે તથા ઓછામાં ઓછા શ્રમે કેમ થાય તે જ તેની ચિંતાનો વિષય બન્ય
તેની ખરીદી અને ઉપયોગ સર્વસુલભ બને. શાંતિ સમયમાં માનવહોય છે. સ્વસલામતી માટેની આ ઉત્તેજીત ભાવના એટલી પ્રબળ
- જાત જો આટલું સમજશે તથા આચરશે તો જ નવા ભયાનક છે. પણ કાર્ય કરી રહી હોય છે કે માનવી સમાજનાં એક ઉપયોગી
વિશ્વયુદ્ધો વિશ્વ ઉપર ત્રાટકતા અટકશે. અંગ તરીકેની પોતાની ફરજ ચૂકી માત્ર બીજાઓની કાંધ પર,
ધન એ જ માત્ર મૂલ્યાંકનું સાધન જ્યારે અટકશે ત્યારે જ
કેટલાયે મહત્વના ફેરફાર થશે. શ્રમનું ફળ પૈસા અને જીવનની ચડી કેમ વધુ ને વધુ અર્થોપાર્જન કરવું તેની ચિંતામાં પડી : ", જાય છે. સ્વરક્ષણની ભાવનાથી શરૂ કરેલ અર્થોપાર્જન આમ
સર્વ જરૂરિયાતમાં અર્થ એ જ અગ્રસ્થાને જે સમાજમાં રહે ત્યાં ધીરે ધીરે તેના મન અને હૃદય પર એટલી સવારી કરે છે કે તે
ધનપૂજા જ મોખરે રહે તે સ્વાભાવિક છે. આ અર્થપૂજા આજે અજાણ્યે એક નાનકડો મૂડીવાદી બની રહે છે. આ રીતે તેનું
'વિશ્વના મૂડીવાદના કારણોમાં મૂખ્ય બની રહી છે. પણ જ્યારે કંઈ - માનસ શાન્તિ સમયના મૂડીવાદને મૂક રીતે પોષણ આપ્યા જ
વિચારક સમાજ શ્રમનું મૂલ્યાંકન ધનથી નહિ પરંતુ તેની બહુ- જનહિત દૃષ્ટિથી કરવું શરૂ કરશે ત્યારે જ તેને સાચે જીવન માર્ગ
જડશે. કઈ પણ વ્યાપાર કે ઉધમ પિતાની અંગત કમાણી માટે - આમ જનતાની સામાન્ય બુદ્ધિ પર મૂડીવાદી શાન્તિ આઘાત
નહિ સ્વીકારતા તે સમાજની ઉપગીતાના ધોરણ પર સ્વીકારાશે નથી કરી શકતી, પણ મૂડીવાદી યુદ્ધ તેને બરાબર ચંકાવી શકે
ત્યારે તેનું સાચું પરિણામ લાવી શકશે. તેટલું જ નહિ પણ તે છે. જ્યારે અંગત પર મૂડીવાદી સમાજરચનાની અસમાનતાને કારણે
ધન કમાવાના માર્ગની પ્રામાણિકતાનું પણ મૂલ્યાંકન થશે. એટલે જનતાનાં એક વિભાગે યુધ્ધને લ્કાપાત મચાવ્યું ત્યારે જ
સમસ્ત વિશ્વસમાજમાં તેનું પ્રત્યેક માનવઅંગ એક કે બીજી રીતે લેકે ચેકી ઉઠયા કે જગતમાં આજે માનવજાતિને નાશ
સમષ્ટિ સમાજની સેવાની વ્યક્તિ સ્વરૂપ બની રહેશે અને એ માગે તરતું એક ભયાનક યુદ્ધ શરૂ થયું છે અને તે વખતે
જ તે પિતાની આજીવિકાનું સાધન શોધશે. આમ થતાં જીવનમાંથી કે મૂડીવાદે જગાવેલ અસમાનતામાંથી પ્રગટેલ યુધ્ધપ્રતિ જનતાને
- મૂડીવાદ ટળી જશે; સમાનતો વધશે; પ્રામાણિક જીવનધોરણને ભારે રેષ જાહેર થયો. તે વખતે રાજ્યકર્તાઓ, અધિકારીઓ, મેટા મેટા
પ્રચાર થશે; પ્રત્યેક વ્યક્તિ માત્ર પોતાના જ અંગત સ્વાર્થ માટે નહિ ઉધોગપતિઓ, વ્યાપારીઓ, ધનાઢયે, વ્યાજ ખાનારાએ જમીનના * માલિક બની બેસનારાઓ અને નાના મોટા હકક ખરીતાના માલિક
કિન્તુ બહુજનની સુગમતાની દ્રષ્ટિએ જીવન વ્યવસ્થાની રચના કરશે.
એટલે પરિણામે માનવ જાતની સમષ્ટિભાવના તથા પારસ્પરિક પ્રેમ બની રહી બીજાઓની કાંધ પર ચડી બુદ્ધિજીવીનો દાવો કરનારાઓને
ભાવ વધશે અને સંહારક યુધ્ધ જગતુમાંથી અદશ્ય થશે. એક જમ્બર આંચકો લાગ્યો. યુધ્ધ માનવજાતની સંસ્કૃતિને નાશ
–ચુનિલાલ કોમદાર નેતરે છે તેવી જાહેરાત તથા ચિચિયારી શરૂ થઇ. એમ્બ અને અણુબોમ્બના વિનાશે તેમની છાતી અને મનમાં રહેલ શાન્તિ
આળાં હૈયાં સમયના મૂડીવાદના સંસ્કરણને ઉધાડું કરી બતાવ્યું. પણ વિનાશક શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના સભ્ય અને પ્રબુદ્ધ જંનના યુધ્ધ તેમણે જ નોતર્યું છે તે વાત તેઓ ભૂલી ગયા હતા. તેમના જ ગ્રાહકો પાસેથી આ હૈયાંની કિંમત રૂા. ૧-૮-૦ લેવાનું નકકી અર્થશાસ્ત્ર અને સમાજ રચનાએ જે ભારે અન્યાય જગત પર ઉત્પન્ન કરેલ હતું. તે પ્રમાણે જે જે ભાઈઓ તથા બહેનોએ તેનો કિંમત કર્યો હતો, તેના ફળ સ્વરૂપે જ આ અનિવાર્યા વિનાશક યુદ્ધ માનવ- ભરી હોય તેમણે પુસ્તક સંધની ઓફીસમાંથી મંગાવી લેવાની. જાત પર ત્રાટક્યું હતું કે તેઓ સામાન્ય બુધ્ધિથી સમજવા પ્રયત્ન વ્યવસ્થા કરવી. જે ભાઈ કે બહેન આ પુસ્તક પિસ્ટધારા મંગાવવા ન હોતા કરતા છતાં તે જ પરિણામ વાસ્તવ જગતુ પર આવી ઇચ્છતા હોય તેમણે ૦-૪-૦ પટેજના (એટલે કે કુલ્લે
પડયું. શાંતિ સમયના મૂડીવાદે મૂડીવાદી યુદ્ધને જન્મ આપ્યું અને રૂ. ૧–૧૨–૦) મેલી આ પુસ્તક સંવેળાએ મંગાવી લેવા કૃપા કરવી. * પરિણામે તેમને પોતાને જ અચકર સંહાર માનવજાત ; સમક્ષ
મંત્રી, ' શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંધ માટે તંત્રી મુદ્રક પ્રકાશક: શ્રી. મણિલાલ મેકમચંદ શાહ, ૪૫-૪૭ ધનજી સ્ટ્રીટ, મુંબઈ.
, ' ' મુદ્રણસ્થાન : સૂર્યકાન્ત પ્રિ, પ્રેસ,૫૧, કાલબાદેવી રોડ, મુંબઈ. ૨
| SR No. | 525931 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1946 Year 07 Ank 17 to 24 and Year 08 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1946 |
| Total Pages | 220 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 35 MB |