________________
જ
"Regdio 426ી
પ્રબુદ્ધ જેના
'*
,* *
*
છે
5
'
, ,
સરળ હેય તેમ તેમ
દેખાતું નથી. એટલે જ મારે
લ છે અને આંતરરાષ્ટ્રીય બેન્કની
તો સ્ત્રી: મણિલાલ મોકમચંદ મુંબઈ ૧ જાન્યુઆરી ૧૯૪૯ મળવાર
ૐ કરાર બેટન કરાર એટલે આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક સહકારનો માર્ગ : તેથી રાજકીય સહકારના માર્ગ મોકળો થશે
(બ્રટનવૂડઝ કરારની મહત્વની સમીક્ષા.) . જા વિશ્વયુદ્ધ ચાલતું હતું, અને અમેરિકાની નામાંકિત ગણાતી દરેક છે. પણ આટલા વર્ષોથી પરતંત્ર દેશોના શોષણ ઉપર નભાવેલો ઉંચા | વેપારી પેઢી અને સરકારનો સેંકડે ખાતાઓ લડાઈ પછીની આર્થિક - ". જીવનધોરણનું ખર્ચ ઘટાડવાનો રામબાણ અને સાચે ઇલાજ તેને
જનાઓ ઘડવામાં મશગુલ હતાં. ' ' . ' , , સુઝતા નથી; અને પિતાથી અનેકગણી આર્થિક તાકાતવાળા દેશની ' આવી વિશાળ જનાના એક ભાગ તરીકે છૂટનવૂડઝમાં જંગ- હરિફાઈમાં આવક વધારવાનો ઇંગ્લેન્ડને માર્ગ સરળ હેય તેમ તેને - પીસતાલીશ મિત્રરાજની પરિષદ કેટલાંક સમય પહેલાં મળી હતી. તે દેખાતું નથી. એટલે જ પાર્લામેન્ટનો એક સભ્યના શબ્દમાં કહીએ
તેમાં આંતરરાષ્ટ્રીય ફંડ અને આંતરરાષ્ટ્રીય બેન્કની એક યોજના , તે મ્યુનીચતા રાજકીય કરાર જેવા આ આર્થિક કરારને ઇગ્લેન્ડે વીક " ઘડવામાં આવી હતી. તે યોજનાને બ્રેટનવૂડઝના કરારનું નામ આપવામાં કર્યો છે. એટલું જ નહિ પણ મ્યુનીચના કરાર વખતે કે જાન્સના પતન ? . આવ્યું હતુંડીસેમ્બરની આખર તારીખ સુધીમાં આ બેન્ક અને વખતે, પ્રીન્સ ઓફ વેલ્સ’ અને ‘પીપલ્સ” ડૂબી ત્યારે કે તેથી વધુ
કડમાં પાસ ટકા હિસ્સો આપનારો, દેશે તે કરારને મંજુર કરે . ખરાબ સમાચાર મળ્યા ત્યારે ઇંગ્લેન્ડની પ્રજામાં જે ગમગીની અનેક કે નહિ તે તે યેજના પડતી મુકવાની હતી; છતા આ કરારને મંજુરી ચિંતાનું વાતાવરણ હતું તેના કરતા વધુ ખરાબ વાતાવરણ આ આર્થિક
આપધાનો જરાયે સળવળાટ કયાંઈ દેખાતા નહોતા . આ કરારના સ્વીકાર વખતે હતું. પણ આજે માગ શું ? તે પ્રશ્નના જવા
લકા પાનનું યુપુરૂ થતાંની સાથે એકાએક અમેરિકાએ ધીરાને અભાવ હતું તે એક જ કારણે આ કરારને સ્વીકાર કર્યો છે - ભુપટ્ટાની ઇગ્લેન્ડને અપાતી મંદદ બંધ કરીને ઈન્ડનું નાક દાખ્યું, ; + : કે તરતેં કોઈ પણ જાતના આર્થિક કરાર કરવા માટેની તૈયારી બતા- - - : , ચીલની લાચારી કાર કોતરે છે
"વતું ઈગ્લેન્ડનું મોઢું ખુલી ગયું તે વાટાધાટના પરિણામે ઈંગ્લેન્ડ અને .. - હિંદુસ્થાન જેવા પરતંત્ર દેશની અલગ પુરાંતને અને હાલરડા • , " અમેરિકા વચ્ચે આર્થિક કરાર થયા. આ કરારની વિગતે. અને તેના ફડને હજુ વર્ષો સુધી દબૉવીને સામ્રાજ્યના અને અલગ ોકનો
પરીણમે જગજાહેર થઈ; ચૂકયા છે, છતાં તેને સંક્ષિપ્ત સાર આ જ જોરે અમેરિકાથી અલગ રહેવાની અગર, તે જે અમેરિકાને દબાવીને * નીચે આપે છે.
'
પિતા માટે મનધારી શરત મેળવવાની ઇંગ્લેન્ડના રૂઢીચુસ્તના મનની કે
આર્થિક ધષણમાંથી બચાવ : " ' - મુરર્દ મનમાં જ રહી ગઈ હોય તેમ ખુદ ચર્ચાલના પાર્લામેન્ટમાં બેલી છે કે સૌથી મહત્વની વાત એ સમજવા જેવી છે કે જો આ કરાર ચલાં સ્પષ્ટ શબ્દથી જણાઈ આવે છે. હિંદુસ્થાન જેવા પરતત્ર દેરોને
ન થયા હોત તો જગતમાં આર્થિક અંધાધૂધી, સ્પર્ધા અને ઘર્ષણે આ કરારથી આડકતરી રીતે આટલી રાહત મળી તેમાં જરૂર કહી શકાય.
ફેલાત. એક બાજુ નિકાશના અભાવે રાક્ષસી ઉત્પાદન કરતા અમેરિકાના કેટલાક - ઉદ્યોગ અને વેપાર ગુગળાંત બીજી બાજુ અલગ ઉપર ચાલતા
પ્રત્યક્ષ રીતે જોતાં અત્યાર સુધીમાં અડલરલમાં એકઠા થયેલા નર જગતના સંવ દેશે ઇચ્છા-અનિચ્છાએ વસ્તુને દુકાળ, નાના ફુગાવે
- આપણા ડોલર સંબંધી કશે નિર્ણય થયેલ નથી. પણ હવે પછીના
આપણે અમેરિકા માલ મોકલીએ તેમાંથી ઉપજતા પણ ડાયરી ડીઆમણની મુંઝવણ, જકાતી ગુંગળામણ, વિગેરે સંજોગો વચ્ચે .
, આપણા કામમાં આવી શકશે, પણ અત્યારે અને હવે પછી તરતમાં જાડાઈને મરણતોલ સ્થિતિમાં મુકાત અને કદાચ રાહત માટે રૂશિયા
- તે ભાગે આપણે બહુ ડેલિર મેળવી શકીએ તે આશા નિરર્થક લાગે
2 fી તરફ ઢળતા જત. આવી આર્થિક ખેંચાખેંચમાંથી આ વિશ્વ યુદ્ધ શરૂ
સર : છે; કારણ કે અમેરિકાથી અહિં માલ આવે તેના કરતાં ધંધુ આપણે - થયું હતું. યુદ્ધના અસ્તની સાથે જ તેના ઉગ્રતમ સ્વરૂપે આર્થિક ક ચાખેંચ શરૂ થાત તો તેથી ત્રીજુ વિશ્વયુદ્ધ સમીપ આંવત. "
* માલ અમેરિકા જાય તેમ લાગતું નથી. બીજુ અલગ પુરાંતમાંથી ન કાક ન ક સ્વાર્થ સાથે પરમાર્થ છે.
છે, “ક” અમુક ભાગ આપણને તરત વાપરવાના કામમાં લાગશે તે. રાહત સામે કરી
તે પુરાંતનો અમુક ભાગ આપણે માંડી. વાળ પશે અને અમુક જો તપણે અમેરિકા સમજયું હતું કે પોતાને માલ પરદેશમાં વેચવા - હશે તે અમેરિકાએ પરદેશને નાણાં ધીરવા જ પડશે. એટલે તેને
ભાગ પચાસ વર્ષના હસ્તેથી ચુકવવામાં આવશે. આ ત્રણ વિભાગ આ આપીને પોતાના સ્વાર્થ શોધવા સાથે તે લોનની મહત્વની શરત રૂપે
પગના ભાગલા કેવડા પડે છે તે હવે પછીની બ્રિટનની વાટા અમેરિકાએ બેટનવૂડ કરારને ઈગ્લેન્ડ પાસે સ્વીકાર કરાવ્યું છે અને
ધાટે પરતંત્ર કે સ્વતંત્ર હિંદી, સરકાર સાથે થશે તેના ઉપર * અલી માં બ્લેકમાં ગંધાયેલ સામ્રાજ્યવાદી વેપારને પિતાના માટે મોકળા
- આધાર રહેશે. તે જ રીતે આંતર્રાષ્ટ્રીય વેપાર સ્વતંત્ર ધોરણે ચાલવાની ... મુકવાની મંજુરી મેળવી છે. આ રીતે અમેરિકાએ સ્વાર્થ સાથે પર
- શરતના પરિણામે જકાતમાં થનારા ફેરફારો હિંદના ઉદ્યોગને લાભકારી માથે સામ્યો છે. પાઉન્ડના વ્યાપારી સામ્રાજ્યમાં ગ્રેટ બ્રિટનને ટેલરની
ક છે કે નુકશાનકર્તા નિવડે છે તેને આધાર પણ તેવી હિંદ-ઈલેન્ડ અને છે : ભારીિદારી સ્વીકારવી પડી છે. બાબત છે વિઅમેરિકન વાટાધાટ ઉપર પહેરો '
આ ઇગલેન્ડની રિયતિ ખાંદમાં ચાલતી. એક વેપારી પેઢી જેવી છે એક વાર શ્રેટનવુડ્ઝ કરારના ગર્ભમાં રહી છે જેમાં પાસ વધારવાના ઓકસીજાથી અગ્લેિન્ડ પુનર્જીવતા મેળવવા મથેની પણ ઈગ્લેન્ડ-અમેરિકા વચ્ચેના આ કરાર કરતાં શ્રેટનવૂડના
*
* *
*.