________________
તા. ૧૬-૪૫
નવતાના ખાતા તમ સ
રાષ્ટ્રને માટે લડે છે, પણ તે ધર્મને નિર્જીવ કે ગૌણ કરીને
પ્રકીર્ણ સમાચાર નહિ. રાષ્ટ્ર આડે રસ્તે જાય ત્યાં તેને પણ તેઓ ધર્મદૃષ્ટિએ જ ચેતવે છે. તેઓ જેમ પરાધીનતામાંથી મુક્ત થવા
વ્યાપારી તથા ટેકનીકલ શિક્ષણ અંગે સગવડ . ધર્મને આશ્રય લઈ કાર્યની જનાઓ ઘડે છે તેમ સ્વરાષ્ટ્ર પણ શ્રી પાટણ જૈન મંડળના મંત્રીઓ તરફથી જાહેરાત કરવામાં આવી શુધ્ધ ધર્મથી વિહેણું ન થાય તેવી સાવચેતી રાખે છે. ઘણુ કહે છે કે છે કે “પાટણના કોઈ પણ જૈન ભાઈ અગર બહેનને અરધા અથવા કુલ ટાઈમ ગાંધીજી રાષ્ટ્રીય, નહિ પણ ધાર્મિક છે, ત્યારે એમ સમજવું કે તેઓ છે માટે કોમર્શિઅલ અને ટેકનીકલ વિષયો જેવાં કે ટાઈપ રાઈટીંગ, તા રાષ્ટ્રીય, પણ રાષ્ટ્રને આડે રસ્તે ન જવા દેવામાં સાવધ રહે છે શેટહેન્ડ, એકાઉન્ટન્સી, બેંકીંગ, રેડીઓ ટેકનોલોજી, વાયરમેન્સ કોર્સ,
માટે જ તેઓ ધાર્મિક છે. માત્ર ધાર્મિક હોત તો તેઓ બીજ નિષ્ક્રિય કાડી"ગ, સ્પીનીંગ, વીવીંગ કે એવાજ કોઈ વિષે શીખવાની ઈચ્છા આ બાવાઓની પેઠે એકાંતમાં બેસી જાત; પણ તેઓ તે ધમ વાટે જ હોય તેઓને તે શિક્ષણ અંગે દરેક જરૂરી સગવડ મંડળના ખર્ચ કરી પર રાષ્ટ્રધ્ધાર કરવામાં ધમ માને છે, અને તે દ્વારા જ ધમ છે કે નહિ આપવાનું નકકી કર્યું છે. માટે જેઓ તેનો લાભ લેવા ઇચ્છતા હોય તેની પરીક્ષા કરે છે. ગાંધીજી માત્ર ધાર્મિક હોત તે ધર્મનું નામ લઈ તેમણે ૩/૭ ધનજી સ્ટ્રીટ મુંબઈ ૩ એ સરનામે મંડળના મંત્રીઓ આખા દેશને ઉશ્કેરત અને તેને બીજા ધર્મોની સામે થવા કહેત, પણ ઉપર તુરત લખી જણાવવું.” તેઓ તે બીજાઓની લૂંટારૂ વૃત્તિની સામે થાય છે, નહિ કે બીજાઓના
* જન રાહત કેન્દ્ર - અસ્તિત્વ સામે. એજ રીતે તેઓ દેશની નિર્બળતા સામે થાય છે. કે અને સાથે જ રાષ્ટ્રના ઉદ્ધારમાં ઉદાસીનતા પણ જરાયે દાખવતા નથી.
જૈન રાહત કેન્દ્રના મંત્રીએ ગયા વર્ષના ભયંકર અગ્નિસ્ફોટમાં જ્યારે ધમ રાષ્ટ્રને વશ થાય ત્યારે રાષ્ટ્રના આક્રમણ કાર્યમાં તે
તે નુકસાન પામેલા ભાઈ બહેનને ઉદ્દેશીને પાઠવેલા પરિપત્રમાં જણાવે છે કેઃ સહાયક બને છે, અને બીજાઓની ગુલામી પડ્યું છે તેમજ સાથે “તા. ૧૪ મી એપ્રીલ ૧૮૪૪ના રોજ થયેલા ભયંકર ધડાકામાં સાથે સ્વરાજમાં ગુલામીનાં બીજે પણ વાવે છે. જેમ શ્રીસ, રેમ, ' તમને નુકશાની થયેલી તેને કલેઈમ તમેએ અમારે કેન્દ્રમાં નોંધાવેલ ' અરબસ્તાન આદિમાં થયું છે તેમ. આજે જાપાની બૌદ્ધ ધર્મ આ હતા. તે પછીથી નુકશાની આપવાની સરકારે કરેલી યોજના અનુસાર જ વસ્તુ કરી રહ્યો છે. વળી જ્યારે ધમ રાષ્ટ્રને આધીન થાય છે ત્યારે
મીસ ત ય ર દ નોંધાવવા માટે અમારા ઘારાશાસ્ત્રી પાસે જવાને પત્ર અમે તમને : રાષ્ટ્ર પિતાના બચાવ માટે અધર્માચરણ કરે તેમાં પણ ધર્મ સહાયક લખેલ હતે. આશા છે કે તમેએ તે પ્રમાણે તમારે દાવે, નેંધાવ્યો
બને છે. જેમ કે ચીનને ઔદ ધમ, ચીન અને સામે હિંસક લા હશે. પરંતુ કોઈ પણ કારણસર તમો કલેઇમ નોંધાવવા ન જઈ શકો લડે છે ત્યારે ત્યાંને બૌદ્ધ ધર્મ તેમાં સહાયક બને છે. એજ ધર્મની
હે તો આ પત્ર મળેથી નીચેના સરનામે અમોને અથવા અમારા કે રાષ્ટ્રધાનતા. જો ધર્મ પ્રધાન સ્થાને રહે છે તે રાષ્ટ્રને આક્રમણ કરવા નું દે ધારાશાસ્ત્રીને, સાંજના સ્ટા. ટા, ૫-૩૦ થી ૭ સુધીમાં મળી જશે. તેમાં તે સહાયક ન બને; અને સ્વરાષ્ટ્ર ગુલામીથી મુકત થતું હોય ત્યારે
આપની બીજી યેગ્ય જરૂરીઆત જણાવશે. સરકાર તરફથી આપને , છે પણ તે અધમ્ય સાધનથી તેમાં મદદ ન કરે. ઉર્દુ ધમ્ય સાધને તદ્દન
કલેઈમ ચુકવાઈ ગયો હોય તે જણાવશો.
જીમ લઈ જા હું - નવા યોજી તે દેશને ગુલામીથી છોડવે. આ દૃષ્ટિએ જોતાં જે કોઈ પણ ,,
, મંત્રીઓનું સરનામું: જૈન રાહત કેન્દ્ર, મંત્રી બીલ્ડીંગ,
મંત્રીઓનું સરનામું જેને રાહ દેશ આજે ધર્મની સ્વતંત્રતા સાચવવા થતાં હોય તો તે ભારત જ '
કીકાસ્ટ્રીટ, મુંબઈ ૩, ૯ આ છે, અને તે પણ ગાંધીજીને હાથે: ગાંધીજીને ધમ સક્રિય છે અને ખ્રિય. ' ' '' ધારાશાસ્ત્રીનું સરનામું: શ્રી કેશવલાલ મગનલાલ શાહ • પણ છે. પરસત્વ હરવામાં તે નિષ્ક્રિય છે, જ્યારે સ્વસત્ત્વ સિદ્ધ કર
૨૭, પીકેટ રેડ, મુંબઈ ૨, વામાં તે સક્રિય છે. ભારત આક્રમણ તે કરતું જ ન હતું. એટલે તેના શ્રી. ધીરજલાલ તુરખીયાને અર્પણ ધર્મોમાં આક્રમણું કાર્યમાં મદદ કરવાને દેવ તે આવ્યું જે નહ.
ન
કરાયેલી રૂ. ૨૧૧૧૧ની થેલી જે ઇસ્લામ કે ખ્રિસ્તી ધર્મમાં આવ્યો છે. પણ તેનામાં આવી છે.
' બીયાવર ખાતે ઉર્જાયેલા જૈન ગુરૂ કુળતા ઉત્સવ પ્રસંગે ગુરૂકુળના | આક્રમણું સહેવા દેવું. કે અન્યાય ખમવાને દોષ પુરેપુર આવેલે તેને જ ગાધીઓ દૂર કરવા મથે છે. ધર્મ દ્વારા રાષ્ટ્રને ગુલામીથી
નિયામક અને જૈન સમાજના જાણીતા સેવક શ્રી. ધીરજલાલ તુરખીયાને
તેમની છેલ્લાં પચ્ચીશ વર્ષનાં અનેક સેવાઓની કદરરૂપે તેમના પ્રશંસકો - મુકત કંરવાને ગાંધીજીને અપૂર્વ પથ છે. શ્રી રાધાકૃષ્ણન કે ટાગે. - આદિ જ્યારે ધમને રાષ્ટ્રાભિમાનને સેળભેળ યંતા અટકાવવા કહે છે.
ગુણ પૂજા પાસેથી એકઠી કરેલ. રૂ. ૨૧૧૧૧) ની થેલી મુંબઈના છે ત્યારે તેમની સામે અંધાં અધમંગભી રોનું સજીવ ચિત્ર હોય છે.
રેશમી કાપડના જાણીતા વ્યાપારી શ્રી દુર્લભજી ખેતાણીના પ્રમુખપણા
! નીચે જાયેલ સન્માન સમારંભમાં તા. ૧-૪-૪૫ ના રોજ આપ[ આ પુસ્તકનું ધર્મોમલન રાખેલું છે તે બહુ જ ઉચિત વામાં આવી હતી. આ રકમ શ્રી. ધીરજલાલભાઈએ સમાજશ્રેયના
છે. એમાં સંગ્રહાયેલાં બધાં જ લખાણેલ્લું પ્રવચન મુખે ધમમીલનમાં જ પર્યવસાન પામે છે ધમમિલનનું સાધ્ય શું એ મુખ્ય
કાર્યમાં વાપરવા માટે શ્રી. સ્થાનકવાસી સંધને પા 3 આપી છે. શ્રી.
ધીરજલાલ તુરખીને આ પ્રસંગે સમસ્ત જૈન સમાજના અભિનંદન કે પ્રશ્ન છે. તેને ઉત્તર શ્રી રાધાકૃષ્ણને પોતે જ મહાસમન્વય'ની ચર્ચા
ઘટે છે. જૈન સમાજે આવા ઉચ્ચ કોટિના સેવકની આ રીતે મેગ્ય : દ્વારા આપ્યું છે. દરેક ધર્મના ની ચા અનુયાયી અને જ્ઞાતાઓને આ કદર કરી છે અને પિતાને અર્પણ થયેલી રકમ સમાજશ્રેયાર્થે પાછી આ - આજે નિશ્ચિત મત છે. કે ધમતરની ટિમળ પ્રવૃત્તિ અનિષ્ટ જ છે. સાથે
આપીને શ્રી. ધીરજલાલભાઈએ એક સાચા અને નિ:સ્વાર્થ સેવક સાથે કોઈ ધમને ઉચ્ચતર અંયાસી અને વિચારકે એ નથી જે તરીકેની પિતાની યોગ્યતા વિશેષતઃ પુરવાર કરી આપી છે કે ( પિતાના પરંપરાગત ધમર્મ સ્વરૂપમાં જ સંતુષ્ટ હોય. દરેક સુવિચારી
ઉત્સાહી પિતાની પરંપરણત ધમભૂમિકાને છે તે કરતાં વિશેષ ઉન્નત ને અપનાવી શકે અને બીજો ધર્મ પહેલા માથી. આ રીતે જ દરેક ધર્મનું [, વિશેષ વ્યાપક બનાવવા માગે છે. એક તરફથી પત્થાન્તરને ઉગ્ગીકરણ સંભવે છે, અને એજ ખરા ધર્મજિજ્ઞાસુઓની ભેખ છે. કે ધર્માન્તરને વધતે જ અણગમો અને બીજી તરફથી પિતાના આ ભુખ શ્રી રાધાકૃષ્ણનના સર્વ ધર્મ વિષયક - ઉદાર ને તટસ્થ ધમને વિકસાવવાની વિશેષ વ્યાપક અને શુદ્ધ બનાવવાની ઉત્કટ તુલનાત્મક અધ્યયનથી સંતેવાય છે. અને તે પોતે ગાંધીજીના જેટલા જ અભિલાષા–એમાં દેખીતે વિરોધ છે. પણ એ વિરોધ જ “મહા ધર્માન્તરના કટ્ટર વિરોધી હોવા છતાં પોતાના આવા નિરૂ પણ દ્વારા સમન્વયની ક્રિયા સાધી રહ્યો છે. કોઈ એક ધર્મ સંપૂર્ણ નથી, જ્યારે જુદા જુદા દરેક ધર્મના અનુયાયીઓને પોતપોતાના ધર્મમાં રહીને ' બીજે કઈ પૂર્ણપણે પાંગળા નથી. માત્ર જાગરૂક દૃષ્ટિ અને વિવેકશીલ ઉચીકરણ સાધવાની તક પુરી પાડે છે. ઉદારતા, હેય તે હરકે ધર્મ બીન ધમમાંનું સારું એટલું બધું સમાપ્ત
પંડિત સુખલાલજી.