________________
- ૧૨
- તા. ૧૫-૫-૪૫
| મે ૧પ
सच्चस्स आणाए उबलिए मेहावी मारं तरति ।
રહેલા ઘાતકીપણાના પહેલા પ્રયોગો તેણે શરૂ કર્યા હતા અને પછી સત્યની આણમાં રહેનારી બુદ્ધિમાન માનવ તરી જાય છે.
તે જે પોતે એવા જ તેના સાથીઓએ સૌએ મળીને માનવીની કલ્પનામાં ન આવે એવાં અનેક હત્યાકાંડે નીપજાવ્યા હતા. શક્તિ,
સામર્થ્ય, વ્યવસ્થા, અસાધારણ નેતૃત્વશકિત–આ બધા તેના અસાધારણ પ્રબુદ્ધ જૈન
ગુણો હતા અને એ ગુણોની મદદ વડે પ્રારંભમાં આખી જર્મન પ્રજાને सत्यपूता बदेवाचम्
૧૮૧૮ ને પરાજયના ઉંડા ગર્તામાંથી તે ઉંચે લાવી શક હતો, એટલું
જ નહિ પણ યુરોપની રાજ્યસત્તાઓમાં જર્મનીને તેણે સર્વોપરિસ્થાન ૧૯૪૫
પ્રાપ્ત કરાવ્યું હતું. પણ આટલાથી સંતોષ ન માનતાં તેણે સર્વે મર્યા
દાઓને ઓળગીને આગળ વધવા માંડયું. કઈ પણ કેલકરાર, વિનાશવાહી ધૂમકેતુને વિલયઃ
- સુલેહ સંધિ, કે આન્તરરાષ્ટ્રીય સમજુતી તેના માટે બંધનકર્તા ન યુપીય વિગ્રહની ઉપશાન્તિ રહી. એ ઘેલછાનું-મોન્મત્તતાનું-આજે પોતાના અને જર્મનીના જે વડવાનલ ૧૯૩૯ ના સપ્ટેમ્બર માસની પહેલી તારીખે ભયંકર વિનાશ અને દુર્દશામાં પરિણામ આવ્યું છે. દશમાયુરેપની ભૂમિ ઉપર પ્રદીપ્ત થયું હતું અને ત્યારબાદ દુનીયાભરના
આ રાવણુ આજે ભૂમિશરણું થયું છે. આખી જર્મન પ્રજાને “ * અનેક દેશો ઉપર વિસ્તાર પામ્યા હતા તે વડવાનલનું યુરોપ પુરતું મે
શરણાગતીની. નામોશી નીચે મેઢે સ્વીકારવી પડી છે. ક્ષુબ્ધ - ભાસની સાતમી તારીખની સાંજે પ્રશમન થયું છે અને એ વડવાનલને
દુનિયાએ આજે રાહતનો શ્વાસ ખેંચ્યું છે. આવી રીતે છેલ્લાં * મુખ્ય સૂત્રધાર હર હીટલર અંદૃષ્ય થયું છે. આ હીટલર માર્યો ગયો
છ વર્ષથી ચાલી રહેલા ઘોરતમ વિશ્વવિગ્રહને અતિ મહત્વને પૂર્વાર્ધ છે દોએ તેનઃ ખત ય છે અથવા તે આધાર
પુરો થાય છે. જાપાન સાથેના ચાલુ વિગ્રહને અવશિષ્ટ ઉતરાધ હવે ભૂમિતળ નીચે અદૃષ્ય થયું છે એ સંબંધમાં હજુ સુધી કોઈ પણ
કયારે અને કેમ પુરો થાય છે એ જોવાનું રહે છે. આ સંબંધમાં, પ્રમાણભૂત સમાચાર સાંપડયા નથી. પણ જે હીટલરને એક પ્રચંડ
અત્યારે અનેક તર્કવિતર્કો ચ.લે છે. કોઈ આ વિગ્રહની બહુ થોડા સંહારક શકિત તરીકે દુનિયાએ જાણે છે તે હીટલરને તે હંમેશાને
કાળમાં સમાપ્તિ દેખે છે; કંઈ નવા સંઘાનો અને યુદ્ધની નવી છે માટે અસ્ત જ થયો છે. ''
આવૃતિઓ, કપે છે. સામાન્યતઃ તે એમ લાગે છે કે જર્મનીના છે . આ હીટલરને જન્મ ૧૮૮૮ ના એપ્રીલ માસની ૧૮ મી તારીખે
પતન બાદ જાપાન હવે લાંબે વખત ટકી નહિ શકે અને બહુ થેડા થર્યો હતો ૧૮૧૪ થી ૧૯૧૮ સુધી ચાલેલા યુરોપીય વિગ્રહમાં તેણે
સમયમાં આપણે સમસ્ત વિગ્રહનું ઉપશમન જોવા ભાગ્યશાળી થઈશું, એક સૈનિક તરીકે ભાગ લીધો હતો અને બે વખત તે ઘાયલ પ્લે
આ યુદ્ધના ઉપશમન સાથે આ દુનિયામાં કોઈ નવરચના ઉભી થવાની હતે. એ વિગ્રહના અન્ત બાદ કેટલાંક વર્ષો સુંધી તેનું નામ બહુ
કે સ્થાયી સુલેહ શાતિ નિર્માણ થવાની આશા હજુ બંધાતી નથી.
ન પડેલા દેશે ઉપર પિતપોતાનાં સત્તાવ જમાવવાની ચિન્તામાં જ આગળ આવ્યું નહોતું, પણ ૧૮૩૩ માં જર્મનીના પ્રેસીડેન્ટ વેને ' હીન્ડનબર્ગે હીટલરને જર્મનીને સેન્સેલર બનાવ્યું ત્યારથી દનૈયાનું
* આજે સામ્રાજય સત્તાધીશે ખેલા હોય એમ દેખાય છે. સાનફ્રાન્સી
, ધ્યાન આ એક પ્રચંડ શકિતના ઉદય તરફ એકાએક. ખેંચાવું "
. જેમાં સુલેહ શાન્તિ અને નવ નિર્માણના નામે આજે એક મેટું શરૂ થયું. ૧૯૩૪ ની ઓગસ્ટની ૨ તારીખે તેણે પ્રેસીડેન્ટ : *
| નાટક ભજવાઈ રહ્યું છે. પણ તે પાછળ નથી કોઈ ભવ્ય અને ચેન્સેલરના બને. હેદા કબજે કર્યો અને ત્યાર પછી સત્તર, દિવ
* * દશન કે નવસજનની ઉદાત કલ્પના, મહાત્મા ગાંધીજીએ સમાં જ તે આખા જર્મનીને સરમુખત્યાર બને. આખા -જર્મનીને
3. આ પરિષદના અંગે એક મસ્વતાનું નિવેદન બહાર પાડી આગામી વિગ્રહ માટે તેણે તૈયાર કરવા માંડયું. ગયા વિગ્રહમાંગમાં
જ આંખી દુનિયાનું ધ્યાન ખેંચ્યું છે. તેમણે જણાવ્યું છે કે આ વેલા પ્રદેશ એક પછી એક તેણે કબજે કરવા માંડ્યા. ૧૯૩૬
પરિષદની સફળતાને આધહે એ બાબતે ઉપર રહે છે. હિંદને રહાઈનલેન્ડ તેણે સર કર્યું. ત્યાર પછી ૧૯૨૮ માં એન્ટ્રી અને
એઝાદી આપીને કોઈ પણ રાષ્ટ્રની ગુલામી કે આર્થિક શોષણના ઝેકોસ્લેવાકી, કબજે કર્યા, વ લડાઈ ઉભી થતી થતી શ્રીટનના
... દિવસે હવે ગયા છે એ બાબતૈની દુનિયૂાને પ્રતીતિ કરાવે. જર્મની કે
" મુખ્ય પ્રધાન નેવીલ ચેમ્બરલેનની દરમિયાનગીરીથી- અટકી ગઈ.
જાપાન-પાસા વેચેલો દેશ ઉપર, હીણપત અને ગુલામી લાદવાને (૧૯૩૮ ના ઓગસ્ટ માસમાં રશીઓ સાથે સંધિ કરીને. સપ્ટેમ્બરની રાત
બદલે સમભાવ અને ઉદારતાના ધોરણે એ દેશે સાસેના વ્યવહારનું , પહેલી તારીખે તેણે બ્રીટન' સામે એક જ કર્યું અને પિલાન્ડ ઉપર
નિર્માણ કરે અને એ રીતે સ્થાય, શાન્તિનો પાયો નાંખો.
" ભયંકર આક્રમણ કર્યું. પછી વરખનાદેશા એક જ પછી એક
- આજે નાઝીવાદ-કેતીસ્ટવાદને તે નાશ થયો છે. પણ એવો જ
પ્રાણપક શાહીવાદને રસ દા એમને "એમ વતે જગતે. તેણે સર કરવા માંડયા અને બીનની બીના તે ચિત્તાતક બનાવી " ઉભો છે અને લાખો માનવીઓને પરાધીનતા અને ગુલામીની બેડીમાં દીધી. યુરેપને મોટો ભાગ કબજે બાદશા ઉ તેણે એકા જકડી રહ્યો છે. અન્ય દેશોના આર્થિક શેકવણુદ્વારા આત્મતિ એક આક્રમણ શરૂ કર્યુંરશીઓ પણ વહુ અને કહ્યું. હીટલરના
- અને આર્થિક અભુદયનાં સ્વપ્નાં સેવતાં મહારાજા હિંદ જેવા પરાધીન - અભ્યદયનું આ પર્મ રિસ માં એ જબરદસ્ત
- દેશેને શી રીતે સ્વાધીન અને સ્વતંત્ર બનાવવાનો વિચાર કરી શકે ?
'અને વૈર, વૈર અને વૈરથી જ અંધ બનેલા વિજેતાઓ જેમની કે 'સામને કર્યો અને મોસ્કો 'ચાલો ના વાજેથી હીટલરને જાપાન સાથે અન્યથા વર્તાવની કલ્પના પણ શી રીતે કરી શકે . આમ પાછા ફરવું પડયું અને એ માં પણ જે મનને શૈન્યને પીછેહઠ હોવાથી વૈરમાંથી વૈર, અને અલ્પકાલીન શાન્તિની પાછુંધા' બી પછું કરવાની ફરજ પડી. આ ધટટ્યાઓ સાથે હારની પડતીની શરૂઆત વધારે ભયાનક વિશ્વાસંગ્રામ–આજ દશાચક્રમાંથી હજુ આજની થઇ. ત્યારબાદ ઉત્તરોત્તર અઢી રહ્યા હતા અને હરસા ચN: : પીડિત અને ત્રસ્ત દુનિયા છુટવાની અધિકારી થઈ હોય એમ વ્યાપી બંચ અને નાબુદ કરવા માંડયું એને આજે જર્મની ભાંગી ગયું .
લાગતું નથી. આમ છતાં પણ આજની પારવિનાની હાડમારીઓ, અને ભક્તિ હીટલર નામશેષ થઈ ગયે..' ', ' '“
અન્ન વસ્ત્રની તંગી, વ્યાપક ભુખમરો, જાતજાતનાં નિમંત્રણ. - .
આ બધાં વર્તમાન વિશ્વ વિગ્રહને સ્વાભાવિક તેમજ માનવ: આ હીટલર કોઈ સામાન્ય માનવી નહે. દુનિયામાં વિનાશ સજિત પરિણામોમાંથી આપણે આપણી દુનીયા-થોડા વખતમાં મુકિત અને પ્રલય લાવવા માટે જાણે કે તેણે જન્મ લીધું હતું. કાલીની અને રાહત મેળવે તે એટલું પણ આજના દુઃખદાવાનળમાં ઓછું સંહારશક્તિને જ જાણે છે. તેમાં અવતાર હતા. તેની મહત્વાકાંક્ષાને આશ્વાસક નથી. કઈ રીતે આજે માનવજાતને વિના કારણે સંહાર કોઈ સીમા નહોંતી. માનવંતાને તો તેણે મૂળમાંથી તિલાંજલિ આપી.
Aળ કરતું અને માલ મીલકતનો ભયંકર વિનાશ કરતું યુદ્ધ અટકે તે પણ
* ઘણું છે. આટલા માટે પણ આજે થયેલા એક દેશીય યુદ્ધવિરામને હતી. “હું અને મારી જર્મન પ્રજા” એ સિવાય તેની દુનિયામાં બીજી આપણે આવકારીએ અને સંપૂર્ણ યુદ્ધવિરામનું જેમ બને તેમ જલદથી કેઈ. વ્યક્તિ કે પ્રજાને સ્થાને હતું. યહુદી પ્રજા ઉપર પિતાની પ્રકૃતિમાં નિર્માણ કરવા આપણે સૌ અન્તઃકરણથી પ્રાર્થના કરીએ. પ્રેમાનંદ,