________________
શ્રી મુંબઇ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર
Regd. No. B. 4266.
પ્રબુદ્ધ જેના
તંત્રી : મણિલાલ મોકમચંદ શાહ,
મુંબઇઃ ૧૫ મે ૧૯૪૪ સોમવાર.
લવાજમ રૂપિયા ૩
નારીપ્રવૃત્તિની મીમાંસા
(ગતાંકથી ચાલુ) આ મહિલા પરિષદના રાજકીય વળણુ વિષે કેટલીક હવેની દુનિયા આઝાદી અને ગુલામીના બે ભિન્નભિન્ન ગેળાર્ધમાં શાબ્દિક ચર્ચાઓ અને માનસિક પૂર્વગ્રહ જોવા સાંભળવામાં વહેંચાયેલી રહી શકે તેમ નથી અને એક પ્રજા બીજી પ્રજાને આવે છે. પરાધીન પ્રજાને રાજકારણ તે મૂળભૂત પાણવાયુ સત્તાના બળે દબાયલી રાખે એવી આજની રાજ્યવ્યવસ્થાને ગમે સમાન છે. રાજકારણને ઈનકાર કરવો એ જીવનને જ ઈનકાર તેટલા ઉજળા નામથી ઓળખાવવામાં આવે તો પણ આનું કરવા બરોબર છે. કે પરાધીનતાની જંજીરેથી આપણે પરિણામ ભય અને હિંસા વડે આખી દુનિયાને ગુલામ બના, જકડાયેલા પડ્યા છીએ, એમ છતાં પણ આઝાદીનાં સ્વપ્નાંઓ અને વવામાં તેમજ માનવજાતિનો આર્થિક તેમ નૈતિક વિરાટ વિનાશ વિચારમાં આપણે નિમગ્ન રહીએ છીએ અને તે હાસલ કરવા નીપજાવવામાં આવે. જે સામાજિક સ્વાતંત્ર્યના મુદ્દા ઉપર આ આપણે પ્રયાસ ચાલુ હોય છે. રાજકારણી ચેતનાને આ પપિદની પરિષદ પિતાની લડત ચલાવી રહી છે તે સામાજિક સ્વાતંત્ર્ય એક વાંધા ભરેલી અને દૂર કરવા 5 ડ્યુટી લેખવી એ સંસ્થાને રાષ્ટ્રીય સ્વાતંત્ર્યનું જ એક નાનું સ્વરૂપ છે. આ સિદ્ધાન્તનો સજીવ હોવા બદલ દોષ દેવા બરાબર છે. સ્વાભાવિક અન્તઃ- દુનિયાના સર્વે દેશમાં અમલ થાય એમાં આપણને પણ એટપ્રેરણુઓની તેમ જ દુનિયા ઉપર આફતો તરતા બનાવાની લે જ રસ હોવા જોઈએ. જ્યાં સુધી આજની રચનાને માત્ર ઉપેક્ષા કરવાનું કે તેથી ઉદાસીન બનીને ચાલવાનું આ મહેિલા વિચારમાંથી જ નહિ પણ આચાર તેમજ વ્યવહારમાંથી પણ તદ્દન પરિપથી બની શકે જ નહિ. મહિલા પરિષદના સભ્ય નાબુદ કરવામાં નહિ આવે, ત્યાં સુધી શાન્તિ અને સ્વાતંત્ર્યની બધી ભલે જુદી જુદી રાજકારણી સંસ્થાઓ સાથે જોડાયેલા વાતે ક્ષણજીવી અને અર્થ વિનાની રહેવાની છે. કારણ કે સાચી હાય એમ છતાં પણ એ બધાને સર્વ સામાન્ય આશય શાન્તિ માત્ર શાસ્ત્રોવડે મેળવેલાવજયધારા કે શસ્ત્રસંન્યાસ દ્વારા સિદ્ધ તે ભિન્ન ભિન્ન માર્ગોઠારા રાષ્ટ્રીય સ્વાતંત્ર્યને જ પ્રાપ્ત થવાની નથી પણ સુલેહ શાન્તિને હમેશા જોખમાવનારા શાહીવાદ અને કરવાના છે એ વિષે બે મત છે જ નહિ. આ ધ્યેયને વિસારનું વસાહત દ્વારા અખત્યાર કરવામાં આવતી શેષણપદ્ધતિ-આ બે અથવા તે તેની અવગણના કરવી એ તે જે બે મુદ્દાઓ આ મૂળ કારણોને દૂર કરવાથી જ શકય અને સંભવનીય બનવાની પરિષદના પાયામાં રહેલા છે તે સ્વમાન અને પરસ્પરાવલ બનને જ છે. આજે આપણે જોઈ રહ્યા છીએ કે દુનિયાની પ્રધાન રાજ્યનકારવા બરાબર છે. આમ છતાં પણ આ મહિલા પરિષદનું સત્તાઓ દુનિયાને આઝાદ બનાવવા ખાતર અને માનવજાતને સ્વરૂપ અને બંધારણ એવા છે કે એણે નિષ્પક્ષ રીતે એટલો વધારે સુખી બનાવવા ખાતર લેતી હોવાની માટી મેટી બડાકોઈ એક યા અન્ય રાજકીય પક્ષ કે વાદથી અલિપ્ત રહીને જ ઇઓ મારી રહી છે અને એની એજ રાજયસત્તાઓ જે પ્રજાઓ પિતાનું કાર્ય કરવાનું રહે છે. પરિષદની આ વિશિષ્ટતા જાળવી ઉપર પતે સત્તા ચલાવી રહેલ છે અને જે પ્રજાઓનું રાખવામાં આપણે ગૌરવ અનુભવતા આવ્યા છીએ અને તેને પિતે શેષણ કરી રહેલ છે તે પ્રજાઓને લાગે વળગે છે ત્યાં સુરક્ષત રાખવી એ આપણી મુખ્ય ફરજ રહેવાની છે. મને સુધી એના એજ સિદ્ધાન્તનો ઈન્કાર કરવામાં જરાપણુ શરમ ભારપૂર્વક કહેતાં જરાપણ સંકોચ થતું નથી કે જેઓ આ કે હીણપત અનુભવતી નથી. આજે દરેક રાજકારણી વ્યક્તિને બાબતમાં અન્યથા વિચારે છે અને વર્તે છે તેઓ આ પરિષદના આ પ્રશ્ન એક ભૂતની માફક પડી અને મુંઝવી રહ્યો છે કે મિત્રો નથી.
હિંદુસ્થાનનું શું?” આ કેવળ નવરાશને તરંગ કે લાગણી-- . આપણે હવે એક નાના દેશ કે દિપકના વાસ રહ્યા વેડા નથી. આ પ્રશ્નમાં અને દુનિયાના બધા પ્રશ્નોનો સમાનથી, પણુ આખી દુનિયા જાણે કે આપણું વતન બની રહ્યું વેશ થઈ જાય છે. કારણ કે જ્યાંસુધી ઈંગ્લાંડ હિંદુસ્થાનને રાજકીય હોય અને આપણા દેશ અને બાકીની દુનિયા એક જ શરીરના તેમ જ આર્થિક ગુલામીથી જકડી રહ્યું છે ત્યાંસુધી મિત્રરાજ્ય જુદા જુદા અવયવો હોય અને આપણાં નસીબ એક બીજા ઉપર જણાવેલી બડાઈઓ મારીને માનવજાતને છેતરનારૂં એક સાથે ગાઢપણે સંકળાયેલા હોય અને આપણું કાર્યપદેશે એકમેકથી મેટામાં મોટું જુઠાણું ચલાવી રહેલ છે. હિંદુસ્થાન સત્ય અને વાંટળાયેલા હોય એ આપણે વધારે ને વધારે અનુભવ કરી સ્વાતંત્રયનિષ્ઠાની કસોટી જ માત્ર નહિ પણ એક પ્રતીક જેવું રહ્યા છીએ. તેથી વિશાળ દુનિયાના બનાવે તેમજ દેશદેશની બની રહેલ છે હિંદુસ્થાન એક આરસી છે કે જેમાંથી આગામી રાજ્યનીતિઓ આપણા માટે અન્ય પ્રજાએ જેટલી જ ચિન્તા દુનિયાનું ભાવી દૃષ્ટિગોચર થઈ શકે છે. આજે આપણે બે મેટા અને જવાબદારીના વિષય બન્યા છે. ગઈ કાલની સુલેહ અને પક્ષને આપસ આપસમાં લડી રહેલા જોઈએ છીએ અને બન્ને આજનો વિગ્રહ આપણને સટપણે ભાન કરાવી રહેલ છે કે પક્ષે દુનિયા ની આઝાદી અને ભાવનાતની સુખવૃદ્ધિ માટે લડતા