________________
પ્રબુદ્ધ
જેન
તા. ૧૫-૧-૨ પ્રબુધ જેને
૧a૧ સર આગ રgિ મેટ્ટાથી મારું તત્તિ , ણને સ્વરાજ મળી જાય છે ત્યાર બાદ આ અહિંસાની નીતિ સત્યની આણમાં રહેનારે બુદ્ધિમાન માનવી મૃત્યુને તરી જાય છે. " આપણને બંધનકર્તા ગણાય નહિ. મુંબઈના ઠરાવ પણ આજ
મુદ્દો રજુ કરે છે એમ સૌ કોઈએ જણાવ્યું. અને ગાંધીજીને પણ કબુલ કરવું પડયું. ' ગાંધીજીને અનુસરવા જતાં આજના તાત્કાલિક સંગમાં અંગ્રેજ .
સરકાર સાથે પડેલી આપણી મડાગાંઠે કોઈ રીતે છુટે તેમ નથી सत्यपूतां वदेवाचम्
એમ ભાસવાથી અને હજુ પણ આપણી સાથે સરકાર પતાવટ જાન્યુઆરી ૧૫
૧૯૪૨ | - કરવા માંગતી હોય તો સરકારને આપણે એક તક આપવી એ
હેતુથી બારડોલીને ઠરાવ પડાયો હોય એમ લાગે છે. વળી બારડોલીનો ઠરાવ
અહિંસા સૌ કોઈને ઈષ્ટ હોવા છતાં એમ છતાં પણ આપણે
દેશ સ્વતંત્ર બન્યા બાદ પણ દેશરક્ષણ માટે પણ અમે હિંસાને પ્રબુધ્ધ જૈન ના વાંચક હિંદી રાજકારણ અને રાષ્ટ્રીય
એટલે સશસ્ત્ર સૈન્યને આશ્રય નહિ લઈએ અથવા તો જે મહાસભા સંબંધે પુરી માહીતી પામે એ આશયથી આપણું
સરકાર ખરેખર આપણા દેશને આઝાદ બનાવે તે અમે સરકારને કેટલાક અગ્રગણ્ય નેતાઓનાં નિવેદને તેમ જ બારડોલી ખાતે
અને સાથે સાથે પોતાના સ્વાતંત્ર્ય ખાતર ઝઝુમતા રશીઓ અને . મળેલી કારોબારી સમિતિની કેટલીક વિગતે આ અંકમાં આપ
ચીન જેવા દેશોને સશસ્ત્ર સહાય નહિ કરીએ અને કોઈ પણ વામાં આવી છે. બાવડાલીને મુખ્ય ઠરાવ ૧૮૪૦ ના સપ્ટેમ્બર
સામાં અહિંસા જ અમારૂં પ્રવર્તક બળ અને પ્રેરક નીતિ માસમાં થયેલા મુંબઈના ઠરાવને જ વળગી રહે છે. અને એ
રહેશે એ હદ સુધી અહિંસાનો સ્વીકાર કેટલાક સભ્યોને માન્ય રીતે આજની પરિસ્થિતિમાં હજુ કશે ફરક પડતો નથી. પણ નહોતે. બારડોલીને હરાવ આવી ચિત્રવિચિત્ર વિચારણાઓનું મુંબઈને હરાવ સર્વ કઈ યુધ્ધોને વિરોધ કરવાનું સૂચવતે પરિણામ છે. નથી, પણ અંગ્રેજ સરકાર આપણને સ્વતંત્ર અને સ્વાધીન એ ઠરાવ સર્વાનુમતે થયો હોય એવો સૌને ખ્યાલ છે. બનાવતી નથી તેથી વર્તમાન યુધ્ધને જ વિરોધ કરવાની આજ્ઞા કરે એમ છતાં પણ અહિંસાપ્રેરિત યુદ્ધવિરેધ સંબધે ગાંધીજીએ છે એમ સ્પષ્ટ થવાથી ગાંધીજી કેંગ્રેસની વતી વ્યકિતગત સત્યાગ્રહ જે નિશ્ચયાત્મક અભિપ્રાય રજુ કર્યો છે તે અભિપ્રાય સાથે સરચલાવવાની જવાબદારીથી મુક્ત થાય છે. આને લીધે બારડોલીની દાર વલ્લભભાઈ પટેલ, રાજેન્દ્ર બાબુ, આચાર્ય કીરપલાણી, બેઠકે હિંદી રાજકારણમાં અતિ મહત્વની એક પરિસ્થિતિ ઉભી અબદુલ ગફારખાન, શંકરરાવ દેવ અને પ્રફુલ્લ ઘોષ પિતપતાનું કરી છે. ગાંધીજી આપણાથી છુટા પડતા નથી એમ તરફથી મળતાપણું જાહેર કરે છે. આ બધા કારોબારી સમિતિના સભ્ય કહેવામાં આવે છે અને એક કથન એક રીતે સાચું પણ છે. છે. સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ, રાજેન્દ્રબાબુ અને કિરપલાણીજી કાંગ્રેસ અને ગાંધીજી વચ્ચે, ગાંધીજી અને તેમના અભિપ્રાયથી એક સંયુક્ત નિવેદનમાં જણાવે છે કે ભિન્ન ભિન્ન વિભાગ જુદા પડતા અબુલકલામ આઝાદ, ૫. જવાહિરલાલ નહેરૂ, અને વર્ગના પ્રતિનિધિ તરીકે બારડેલીના ઠરાવને તેમણે સંમતિ રાજગોપાલાચાર્ય વિગેરે નેતાઓ વચ્ચે એક એવા તાદામ્યની આપી છે અને એ કારણસર તેમણે રાજીનામું આપ્યું નથી, ગાંઠ પડેલી છે કે ગાંધીજી એમાંના કોઈથી વાસ્તવિક પણ વ્યકિતગત રીતે તેઓ ગાંધીજીના વિચાર સાથે સંપૂર્ણ અર્થમાં છુટા પડી શકે તેમ છે જ નહિ. વળી જુદા મળતા થાય છે. મદ્રાસવાળા ટી. પ્રકાશમ્ પણ બારડોલીના ઠરાવ પડતા આગેવાનોને તેમની સલાહ લીધા વિના ચાલવાનું સામે પિતાને સખ્ત વિરેધ જાહેર કરે છે અને ગાંધીજીને મુખ્ય નથી અને તેમની સલાહને લાભ મળ્યા વિના પણ રહે- સ્થાને પુનઃ નિયુકત કરવા અનુરોધ કરે છે. " " વાને નથી. આમ છતાં પણ આજે આપણી આખી કોંગ્રેસને આવી રીતે કેસમાં એક અણધાર્યો વિચારવમળ
દેરવાની જવાબદારી ગાંધીજીના શિરે હોય અને ન હોય એમાં ઉભા થયા છે અને તેનાં કેવાં પરિણામો આવશે તેની કલ્પના કેઈથી પણ ઉપેક્ષા કરી ન શકાય એવો આખી પરિસ્થિતિ પર અત્યારે આવી શકતી નથી. અખિલ હિંદ મહાસભા સમિતિ અતિ ગંભીર ફરક તે પડે છે જ. કોંગ્રેસ આજે સત્યાગ્રહની વર્ધા ખાતે આ માસની પંદરમી તારીખે મળવાની છે. એ લડત બંધ રાખે છે; માત્ર ગાંધીજીને અહિંસાપ્રેરિત યુદ્ધવિરોધના
સભામાં બે વિચારપની માટી અથડામણ ઉભી થવાનો સંભવ સમર્થનમાં સત્યાગ્રહ કરવાની અને તેમને યોગ્ય લાગે તેવા
છે. આ દિવસો દરમ્યાન સરકાર પણ કોઈ જાહેરાત કરે માણસ પાસે સત્યાગ્રહ કરાવવાની છુટ આપે છે. બારડોલીને છે કે નહિ તે જોવાનું રહે છે. આ રીતે વર્ધા ખાતે ઠરાવ નકકી કરતાં કારોબારી સમિતિને દશ દિવસ લાગ્યા તેનું મળતી સભા દેશના રાજકીય ઈતિહાસમાં અસાધારણ શું કારણ? સમિતિની બેઠકના પ્રારંભમાં જ, અબુલ કલામ મહત્વ ધારણ કરે છે. આપણે બધા આ કટોકટીના સમયમાં આઝાદ જણાવે છે તે મુજબ, ગાંધીજીએ જ એ પ્રશ્ન ઉપસ્થિત ભિન્ન ભિન્ન વિચારપક્ષમાં ન વહેંચાતાં કોઈ સર્વસંમત કર્યો કે આપણે આજના વિગ્રહને વિરોધ શા માટે કરીએ છીએ? વિચારશ્રેણી ઉપર આવી શકાય એવું માર્ગદર્શન પામીએ એમ આપણા વિરોધનું સ્વરૂપ તે અહિંસક છે, વિવેક, વિનય અને સૌ કોઈ અંતરથી ઈછે. ગાંધીજી જ્યાં છે ત્યાં આપણું સર્વ મર્યાદાથી ભરેલું છે, પણ એ વિરોધનું પ્રેરક કારણ શું છે ? કાંઈ શુભ જ થશે એવી એવી આપણે જરૂર આશા રાખીએ. ગાંધીજીના અભિપ્રાય મુજબ આપણે અહિંસાવાદીઓ માનવી
પરમાનંદ સંહારથી ભરેલી કોઈ પણ લડાઈમાં સાથ આપી શકીએ નહિ, - શ્રી મુંબઈ અને માંગરોળ જૈન સભા : તે માટે જ આ વિગ્રહને વિરેાધ આપણા માટે ધર્મો બને છે. આ સુવર્ણ મહોત્સવ સમારંભ અન્ય સભ્યોના અભિપ્રાય મુજબ આપણું મુખ્ય સાધ્ય સ્વરાજ્ય આ પ્રસ્તુત સમારંભ જાન્યુઆરી માસની ૧૭ તથા ૧૮ મી પ્રાપ્તિ છે અને અહિંસા એ સાધ્યનું સૌ કોઈએ સ્વીકારેલું એક તારીખે શેઠ કસ્તુરભાઈ લાલભાઈના પ્રમુખપણ નીચે ઉજવવામાં સાધન છે. આપણી આ માંગણી સરકાર સ્વીકારે અને આપને આવનાર છે."
રાખીએ.
.