Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1942 Year 03 Ank 17 to 24

SR No.: 525927
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1942
Total Pages: 76
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 7 MB

Page 5

તા. ૧૫-૧-૪૨
૬ ૬૭
|
* -:
કે
છે
E -
કે
તા.
વર્ષ પહેલાં ડે. સર શાહ સુલેમાન આવા જ પ્રસંગે આ યુનીવર્સીટીના સ્નાતકો સમક્ષ વ્યાખ્યાન આપવા આવ્યા હતા, ત્યારે તે આ લડાઈને પ્રારંભ જ થયો હતો. તે વખતનું તેમનું વ્યાખ્યાન આશાવાદથી ભરેલું હતું. વર્તમાન વિગ્રહને હેતુ પશુબળ અન્ત આણવાને અને આન્તરરાષ્ટ્રીય વ્યવહારોમાંથી હિંસાને નાબુદ કરવાનું છે એમ તેમણે જણાવ્યું હતું. છેલ્લા વિગ્રહમાં બન્યું તેમ આ વિગ્રહના પરિણામે પશુબળના ઉપયોગનો અન્ત આવે તેમ નથી એ તે સાવ દેખીતી વાત છે. એક યા બીજા આકારમાં જાતીય અહંકાર અને શ્રેતાનો ખ્યાલ ચાલુ જ રહેવાનું હોય એમ લાગે છે. લાભ અને મહત્વાકાંક્ષા ખલાસ થશે, સતોષાશે કે સ્વાભાવિક રીતે નાબુદ થશે એવી કોઈ આશા દેખાતી નથી. આ દુનિયામાં મહત્ત્વના ફેરફારો થશે, પણ મને ભય છે કે દુનિયાની આફતને અન્ત નહિ આવે. આજે તે આપણને હજુ લડાઈને છેડે પણ દેખાતા નથી અને એ સ્પષ્ટ છે કે આ લડાઈથી કોઈનું-પશ્ચિમની પ્રજાનું કે પૂર્વની પ્રજાનું -ભલું થવાનું છે કે નહિ. આપણા દેશની સ્વાતંત્ર્ય-પ્રગતિમાં આ વિગ્રહ માટે અન્તરાય નાંખ્યો છે. અહિંસાવાદની પ્રગતિમાં પણ તેણે ભારે અટકાયત ઉભી કરી છે. ખરેખર આ વિગ્રહનાં આક્રમણયુદ્ધો તેમ જ રક્ષણનિમિત્તે કરવા પડતાં યુદ્ધો અનેક ઉંચા જીવનસિદ્ધા તેને દૂર દૂર હડસેલી મૂકશે.
આવાં અનેક અમંગળ શુકને તેમજ અનિષ્ટ ચિહને હોવા છતાં આપણે ખાત્રી રાખવી જોઈએ કે અહિં એકત્ર થયેલા સ્તાનને સક્રિય રાજકારણમાં ભાગ લેતા થાય તે પહેલાં અમારી પેઢીએ શરૂ કરેલા સ્વાતંત્ર્ય. યુદ્ધના પરિણામે આ દેશમાં અમુક પ્રકારનું સ્વરાજશાસન અમલમાં આવી ચુક્યું હશે જ, યુવાન નરનારીઓ! અમે આઝાદીની જે કક્ષા સિધ્ધ કરી હશે તેને વિશેષતઃ વિકસાવવાની ફરજ અને અધિકાર તમારો હશે. અમેએ પ્રાપ્ત કરેલી આઝાદી જેવી અને જેટલી હશે તેનાં અવશિષ્ટ બંધને અને મર્યાદાઓ તોડી નાખવા અને સંપૂર્ણ સ્વાતંત્ર્ય હાંસલ કરવું એ તમારો ધર્મ અને તમારો અધિકાર બનશે.
જો તમે તે દયેયને અહિંસક પદ્ધતિઓ અને અરાજકતાને બદલે વ્યવસ્થિત રહીને સાધી શકશે તે તે હિંદુસ્થાનનું પરમ સુભાગ્ય લેખાશે. સ્વાતંત્ર્ય પ્રાપ્ત કર્યા બાદ દેશને રાજ્યવહીવટ નિર્માણ કરતાં અહિંસાના સિદ્ધાન્તને વધારેને વધારે અમલ કરવાનું કામ તમારું રહેશે. પરદેશી રાજયસત્તામાંથી મેક્ષ મળવા સાથે અહિંસાને અંત આવતા નથી. તે ધારું છું કે વધારે મોટું કાર્ય તે આઝાદી પ્રાપ્ત થયા બાદ જ શરૂ થાય છે. ત્યારબાદ સમયે સમયે કટીના પ્રસંગે ઉભા થશે અને સ્વાતંત્ર્ય સિદ્ધિ બાદ અહિંસા પ્રત્યેની આપણી વફાદારીના પ્રમાણમાં જ હિંદનું સુખ અને સ્વાસ્થની વૃદ્ધિ થશે. અનુવાદકઃ-પરમાનંદ મૂળલેખક:-ચક્રવતી રાજગોપાલાચાય
. પોપટલાલ સંઘવીનું દુઃખદ અવસાન
તા. ૧૮-૧૨-૪૧ ના રોજ લીંબડી નિવાસી છે. પોપટલાલ સંઘવીના અકાળ અવસાનની નોંધ લેતા ભારે દિલગીરી થાય છે. ડે. પિપટલાલ સમાજ કે રાષ્ટ્રમાં મેટે ક્ષોભ ઉત્પન્ન કરનાર કે ક્રાન્તિકારી વિચારોના આંદલને ઉભા કરનાર કોઈ રાજકીય કે સામાજીક નેતા નહોતા. તેમણે લીંબડીના ખુણે જીવનને ઘણે ખરો ભાગ વ્યતીત કર્યો અને એક કુશળ ડાકટર તરીકે આસપાસ વસતી જનતાને પાર વિનાની સેવા આપને આપને પિતાનું સરળ, સાદું, અને એકાન્ત સેવાભાવી ઇવન પુરૂ કર્યું. કેટલાક મેટા માણસો મરી જાય છે અને છાપાએમાં તેમનાં અવસા નની મોટી મોટી નોંધ આવે છે; છતાં સામાન્ય જ ન તા ને તેમની જમ્યા ભર્યાની કશી જ પડી હોતી નથી. કેટલાક એવું જીવન જીવી જાય છે કે છાપાઓ તેમની નોંધ લેકેનલે, પણ તેમની સેવાનો લાભ પામેલા, સંખ્યાબંધ નરનારીએ તેમના અવસાન સાં ભળી ને “આ જે આપણો કોઈ સ્વજન ગુમાવ્યા” એવું દુઃખપૂર્ણ સંવેદન અનુભવે છે. ડે. પોપટલાલ આવા એક માનવી હતા; તેઓ જનતાના માણસ હતા; તેમના જવાથી કાઠિયાવાડની જનતાએ એક સારો અને સેવાનિષ્ઠ પુરૂષ ગુમાવ્યો છે. નિર્ભુજ સેવા આપનાર માનવીઓની જનતાએ હંમેશાં ઉણપ જ અનુભવી છે.
છે. પિપટલાલને મુખ્ય જીવનવ્યવસાય ડોકટરને હતો. પણ તેઓ કેવળ ડોકટર નહોતા. તેઓ ચુસ્ત રાષ્ટ્રવાદી હતા અને જરૂર પડયે રાષ્ટ્ર ખાતર કે પિતાના વતન ખાતર ગમે તેટલે ભોગ આપવાને તેઓ સદા તૈયાર રહેતા. ૧૯૩૦-૩૨ ની સત્યાગ્રહની લડત દરમ્યાન સત્યાગ્રહ છાવણીઓને તેમણે અનેકવિધ સેવાઓ આપી હતી. લીંબડીની પ્રજાકીય હીજરતને અવસર ઉપસ્થિત થતાં લીંબડીના રાજવી કુટુંબ સાથે ગાઢ સંબંધ તેમજ લીંબડીમાં ખૂબ જામેલી પ્રેકટીસની જરા પણ પરવા કર્યા સિવાય તેમણે તે હીજરતમાં ઝંપલાવ્યું હતું અને જીવનના અન્ત સુધી હીજરતને તેઓ વળગી રહ્યા હતા અને લીંબડી પ્રજામંડળના મંત્રી તરીકે કામ કરી રહ્યા હતા. તેમના જીવનની મુખ્ય વિશેષતાઓ હતી સૌજન્ય અને સેવાભાવ. આ બે ગુણાએ તેમને અનેકના મિત્ર બનાવ્યા હતા અને અનેક દુઃખી વ્યાધિગ્રસ્ત માનવીઓના ઈષ્ટદેવતા બનાવ્યા હતા. તેમના પવિત્ર આત્માએ આ જીવનમાં શાન્તિ કે નિરાંત નહાતી અનુભવી. અવિરત પરિશ્રમ અને દર્દીઓની પરિચર્યા પાછળ પિતાનું આખું જીવન તેમણે ઘસી નાખ્યું હતું. અહિં જેણે આરામ નથી લીધે તેને પરમાત્માના આવાસમાં શાન્તિ મળવાની છે જ. તેમનું પરોપકારપૂર્ણ જીવન આપણું સર્વને પ્રેરણારૂપ બને. અને આપણા જીવનમાં ભરેલી સ્વાર્થમયતાની માત્રા ઓછી થાય એજ તેમનાં જીવનની સાચી કદર છે.
પરમાનદ
સંઘને મળેલી દિવાળીની બોણી ૭૦૧ તા. ૧-૧૨-૧ના “પ્રબુદ્ધ જૈન” માં જણાવ્યા મુજબ ૨૦ ડે મેહનલાલ હેમચંદ ૧૫ શ્રી કેશવલાલ મંગળચંદ ૧૫) ડે અમીચંદ છગનલાલ ૧૭ મેસર્સ ચોકસી બ્રધર્સ ૫) આ વસંતલાલ મગનલાલ ૫ શ્રી અજમેર * . ૫) શ્રી કાંતીલાલ ડી કેરા