Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1939 Year 01 Ank 01 to 17

SR No.: 525924
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1939
Total Pages: 156
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 15 MB

Page 22

૬
પ્રબુદ્ધ જૈન
તા. ૧-૬-૩૯ -- - તેમજ ઈષ્ટ પણ નથી. આમ કરવાથી ગુંડાગીરીનેજ ઉતેજન આશાઓમાં ડોલતા હતા અને છત ઉપર જીત મેળવવાના મળે અને કોમી અત્યાચારેજ વધે. ભાવનગર મહાજનની જાહેર પંથે આપણે જેસભેર પ્રગતી કરી રહયા છીએ એમ આપણું સભામાં આ સંબંધમાં સરદાર વલ્લભભાઈએ ભારે પ્રેરક વ્યા
હૈયું અભિમાન અને ઉત્સાહથી ઉછળતું હતું. ત્યારબાદ રાજ ખ્યાન આપ્યું હતું. તેમના કહેવાનો સાર એ હતો કે મહાજને
કેટ ઠાકોરે કરેલી સુધીનો ભંગ કર્યો. ગાંધીજી રાજકોટ આ બાબત ઉપર સુઈ રહેવું કે રાજ્ય ઉપર આધાર રાખીને
આવ્યા. તેમના જીવનાન્ત અનશનનો વિચિત્ર અન્ત આવ્યા. બેસી રહેવું એ એમાંથી એક પણ માગ ઈચ્છવા ગ્ય નથી..
દેશી રિયાસતોમાં પ્રજાની લડત મોકુફ રહી. બીજી બાજુએ
સુભાષચંદ્ર બોઝની રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ચુંટણી થઈ અને તેમાંથી રાજ્ય આ બાબતમાં જે કાંઈ કરવા જેવું હશે તે કરશે એમ
નવી છું ઉભી થઈ. ત્રિપુરી મહાસભા કશું મહત્વનું કાર્ય આપણે આશા રાખીએ. પણ એમ આપણે ખાત્રીપુર્વક કહી નહિ
કરી ન શકી.કલકતાની મહાસભા સમિતિમાં સુભાષ એકે શકીએ. મહાજનેજ આ બાબતમાં મક્કમપણે દાખવવું જોઈએ રાજીનામું આપ્યું અને ફેરવડ” બ્લેક નામના કહેવાતા અને સામા પક્ષને આ નીચ કત્યનો સાચે પશ્ચાત્તાપ ન થાય ત્યાં પણ વસ્તુતઃ ગાંધી વિરોધી પક્ષની સ્થાપના કરી. રાજકેટ સુધી નિરાંત વાળીને બેસવું ન જોઈએ. જે કાંઈ બન્યું છે તે
બાજુ એક તરફ ઠાકોર અને દરબાર વીરાવાળાનું સંવનન આકસ્મિક નથી પણ ચોક્કસ ગેજનાનું પરિણામ છે. તેથી તેને
ચાલુ રહયુ અને બીજી તરફ ભાયાતો, મુસલમાને વિગેરે મૂળમાંથી ડાંભવું જ જોઈએ. આજે આપણે કોમી વિપ્લવના
પ્રત્યાઘાતી બળાને એકત્ર બનવાને અને વ્યવસ્થિત થવાનો જવાળામુખી ઉપર બેઠા છીએ એ આપણે ભુલીએ નહિ. જે
ખુબ અવકાશ મળે. આજે જ્યાં ત્યાં સંભાભંગ અને બીજે છે તે અહિં આવશે અને વખતસર પગલા નહિ લેવામાં
પરિષદ ભંગાણના સમાચારો સંભળાયા કરે છે. પ્રવત્તિને આવે તે આગળ ફેલાશે. આજે કોઈપણ પ્રકારના કાયરપણાને પ્રત્યાઘાતી વગર તેડવા જ્યાં ત્યાં હાજરજ હોય છે. કિમી સ્થાન જ નથી. રાજસ-તા નબળી હોય તે મુંડાઓ તેની ઉપર પ્રશ્ન વધારે ને વધારે વિકટ બનતું જાય છે; દેશી રાજ્યોમાં ચઢી બેસે છે અને પ્રજા નબળી અને કાયર નીવડે તે તેની પ્રજાની હીલમાલે આજે સ્તબ્ધ બનીને ઉભી રહી છે. ઉપર પણ આ ગુંડાગીરી અઢી બેસવાની જ છે. આ પ્રસંગે એ રીતે વર્તે અને એવા મકકમ ઉપાય કે જેથી આજે ઉંચું
સુભાષબાબુના સ્થાને રાજેન્દ્રબાબુની ચુંટણી થઈ છે એમ
છતાં પણ આજની રાષ્ટ્રીય મહાસભા પક્ષભેદેના વાવંટોળમાથું કરતી ગુંડાગીરીને પોતાની વ્યર્થતાનું સાચું ભાન થાય માંથી મુકત થઈ નથી. ધીમે ધીમે અતિ , અરાજકતા, ગુંડાઅને પાકે પશ્ચાતાપ થાય. ગાંધીજીનું છેટલું નિવેદન
ગીરી, હિંસા તરફ આખો દેશ ઘસડાઈ રહેતા દેખાય છે. ગાંધીજીના છેલ્લા નિવેદને પ્રજા માનસ ઉપર ગાઢ નિરા
આવતી કાલ ખરેખર ભયાનક દીસે છે. પરમાનંદ શાની છાયા ઉતારી છે. તેમણે રાજકેટ પ્રકરણમાં આજ સુધીમાં
દેવ દ્રવ્યને ભૂતકાળમાં ઉપગ. ભાગ ભજવ્યું છે તે સંબંધમાં તેમણે કરેલી સમીક્ષા અહિંસાની
ઈસ્ટ ઈડીયા કંપની સમયના ઇતિહાસની સાક્ષી. દ્રષ્ટિએ બરાબર હશે કારણ કે દુનિયાભરમાં આજે ગાંધીજી જેવો અહિંસાને બીજો કાઈ સમીક્ષક નથી. પણ સામાન્ય પ્રજાને આ
હિંદમાં બ્રિટિશ અમલના હજુ બેસતા દહાડા હતા. નિવેદનથી સખ્ત આઘાત લાગે છે અને દેશી રાજ્યોમાંની
આવતી ઇસ્ટ ઇન્ડીયા કંપનીના હાથમાં અણધારી રીતે રાજકિય હીલચાલને થોડા વખત માટે ભારે ધકકો લાગ્યો છે.
હિંદ સ્વામીત્વ આવી પડયું હતું. આ વખતે ઈ. ઈ. આખી પરિસ્થિતિનો વિચાર કરતાં એમ લાગે છે કે ગાંધીજીને
કંપનીના ડીરેકટરોની બોર્ડ મદ્રાસના ગવર્નર મનરો ઉપર જે આજે દેખાયું તે તેમને વર્ધાથી રાજકોટ તરફ પ્રયાણ
ખાસ સંદેશ મોકલ્યું કે હિંદીઓ જંગલી છે. તેમને કેળવણી
આપે કે જેથી તેઓ આપણી સંસ્કૃતિ અને સાહિત્યથી કરતાં દેખાવું જોઈતું હતું પણ રાજકેટ વિષેની તેમની
પરિચિત થાય. અંગત લાગણીઓ અને મનુષ્ય સ્વભાવ વિષેની તેમની
મદ્રાસના અનુભવી ગવર્નર મનરોએ જવાબ વાળે, અસાધારણ શ્રદ્ધાએ તેમની સામાન્યતઃ અસાધારણું વ્યવહાર
“તમે ધારો છો એવા હિંદીઓ અબુધ કે જંગલી નથી. હિંદી કુશળ બુદ્ધિને જુદુ જ વળણ આપ્યું, અને એક કરૂણાન્ત
પ્રજા સંસ્કારી અને વિચિક્ષણ છે. કેળવણીની પણ અહિ નાટક બની ગયું. જેને હૃદય છે કે નહિ એની પણ આપણને શંકા આવે એવા વીરાવાળાને હૃદય પલટાના વમળમાં રાજ
કમી નથી. મદ્રાસ ઇલાકામાં એકે એક મંદિર અને કેટનું આખું રાજકારણ અટવાઈ ગયું. ગાંધીજીના છેલ્લા
એક એક મસ્જિદની સાથે નિશાળ (મકતબ) ચાલે નિવેદન ઉપર આજે કાંઈપણું કહેવું તે ધૃષ્ટતા ભર્યું ગણાય
છે. (Every temple and every mosque has a કારણ કે તે આર્ષદ્રષ્ટિ મહાપુરૂષ છે તેથી જ્યાં આપણને
school aftached to it,) આવી રીતે મદ્રાસ ઇલા
કામાં મંદિરો અને મસ્જિદોમાં મળીને પચાસથી નિરાશા અને અંધકાર દેખાય ત્યાંથી તેમના કોઈ મહાન
સાઠ હજાર પ્રાથમિક શાળાઓ છે. કેળવણીની પુરૂષાર્થને પ્રારંભ થવાનો હોય એમ પણ બને; પણ આજે જે કાંઈ બની રહયું છે અને આપણી સામાન્ય બુધ્ધિઓ
દૃષ્ટિએ આ લકે બીલકુલ પછાત નથી.” સમગ્રપણે વિચાર કરતાં એમ કહ્યા વિના રહી શકાતું નથી
- ઉપરનો જવાબ ભુતકાળની પરિસ્થિતિ ઉપર સારૂ કે જો આમજ પરિણામ આવવાનું હતું તો વર્ષોથી રાજકોટ અજવાળું પાડે છે. હિંદુસ્તાનમાં જે વખતે બ્રિટિશ સતનજવાને બદધે રાજકોટનું સુત્ર સરદાર વલ્લભભાઈના હાથમાં તની સત્તા પુરેપુરી ન હોતી જામી ત્યારે હિંદુસ્થાનમાં કેળવગાંધીજીએ રહેવા દીધું હતું તે આજે આપણી દેશી રાજ્યોને
ણીનું પ્રમાણ શું હતું તેને ખ્યાલ આપે છે, જયારે અત્યારે લગતી પ્રવૃતિને જેટલી સપ્ત પછાડ લાગી છે તેટલી કદાચ હિંદુસ્થાનમાં કેળવણીનું પ્રમાણ ૮ ટકા છે. ન લાગત.
બ્રહ્મદેશમાં અત્યારે અક્ષર જ્ઞાનનું પ્રમાણ ૯૯ ટકા છે. આજનું આપણું રાજકારણ.
આનું કારણ એ છે કે દરેક બાધ્ધ સાધુ (ગી) ધર્મોપાંચ માસ પહેલાના અને આજના આપણા આખા પદેશકની સાથોસાથ શિક્ષકનું પણ કામ કરે છે. અને દેશના રાજકારણમાં ભારે મહત્વનું અન્તર દેખાય છે. ડિસે
મહની આવકનો મોટો ભાગ શિક્ષણ કાર્ય માંજ વપરાય છે. બરને અનત ભાગમાં સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ સાથે રાજકોટ આપણા દેશમાં નિરક્ષરતા નિવારણ માટે મંદિરો ઉદાર ઠાકોરે જ્યારે સંધી કરી ત્યારે ભારતવર્ષની સમસ્ત જનતાને હાથે નાણું વાપરે ? હિંદનું ચિત્ર કેટલું બદલાઈ જાય ? અને ખાસ કરીને દેશી રાજ્યની પ્રજાનાં દિલ ફેઈ જુદી જ
અજ્ઞાત
કરે ?
દેશમાં જ શિક્ષણ કાર્ય
કંથ નાણા