Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1939 Year 01 Ank 01 to 17

SR No.: 525924
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1939
Total Pages: 156
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 15 MB

Page 124

પ્રબુદ્ધ જૈન
તા. ૧૫-૧૧-૩૯ વાત વિચારી રહેલ છે. સંભવ છે કે દેશની રાષ્ટ્રીય મહાસભાની બાર વર્ષે બા બે -ધૂ-ધૂ-ધૂ દરખાસ્ત સરકાર સ્વીકારી લે અને આજના અસહકારમાંથી
વર્ષો થયાં સૂતેલી જૈન એસેસીએશન ઑફ ઇન્ડીઆ આપણું અને સરકારની વચ્ચે સમાધાનતાની ભૂમિકા ઉપર
થી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના કેટલાક પ્રયત્નોના પરિણામે અને રચાયેલા સહકારને જન્મ થાય અને એ પણ સંભવ છે કે
એડવોકેટ જનરલના દબાણને વશ થઈને કાંઈક જાગી અને સરકાર પોતાના સ્થાન ઉપર અણનમ રહે અને ગાંધીજી જેનાથી
જ્યારે જાગી ત્યારે તેને જે કામ ખરું હાથ ધરવાનું હતું તે દૂરના દૂર રહેવા માંગે છે તે સવિનય સત્યાગ્રહને જોખમી માગ
બાજુએ રાખે છે અને મુંબઈની ધારાસભામાં શ્રીમતી લીલાવતી ઉપર દેશને મને કમને ખેંચાવા સિવાય બીજો કોઈ વિકલ્પ
મુનશી તરફથી રજૂ થએલા અસમનવય લગ્ન તથા એક પત્ની ન રહે.
હયાત છતાં બીજી સ્ત્રી સાથેનું લગ્ન અટકાવવા માટેનાં બિલે ઘનઘેર અંધારમાં આશાનું એક કિરણ
તેમજ હિંદુઓને ટાછેડા આપવા માટે શ્રી. બી. ડી: કોમી મતભેદના ખડક સાથે આજે આપણું રાજકીય
લાલાના બિલ ઉપર–અલબત્ત મુંબઈ સરકારના નિમંત્રણને નાવ અથડાઈ રહ્યું છે અને જે ઘડિએ માગ્યું સ્વરાજ આપણે
અનુલક્ષીને–એસોસીએશન વતી અભિપ્રાય આપવા માટે એસે-- મેળવી શકીએ તેમ છે તે ઘડિએ લઘુમતીની ભૂતાવળ આપણું
સીએશન બે મંત્રીઓ ઉપરાંત નીચેના સભ્યોની એક સમિતિ સર્વને ભડકાવી અને મુંઝવી રહી છે તેવા વખતે એક બનાવ
નીમે છે. એવો બન્યું છે કે જે કદાચ નિરાશામય ભાવીને ઉજવળ અને - શ્રી. પ્રસન્નમુખ સુરચંદ બદામી, બેરિસ્ટર આશાદાયી બનાવવામાં નિમિત્તભૂત બને. રાષ્ટ્રીય મહાસભાના » હીરાલાલ હાલચંદ દલાલ, બેરિસ્ટર પ્રતિપક્ષી તરીકે એલ ડીઆ મલેમ લીગ અને તેના સર
મેહનલાલ ભગવાનદાસ ઝવેરી, સેલીસીટર નશીન મહમદઅલી ઝીણાને આજે કોણ નથી ઓળખતું? એક , મોહનલાલ દલીચંદ દેસાઈ, બી. એએલએલ. બી. વખતના પ્રખર રાષ્ટ્રવાદી શ્રી ઝીણું આજે એક કેમી
આ સમિતિએ ઉપરના સામાજિક મુદાઓ ઉપર જે સંસ્થાના અનન્ય અગ્રણી થઈ બેઠા છે અને કોમી ઝેર સતત અભિપ્રાય ઘડીને મેક છે તે “પ્રબુદ્ધ જૈન' ના વાંચકોની સીંચાયા કરે તેવાં લખાણો અને ભાષાનો વરસાદ વરસાવી
જાણુ માટે નીચે આપવામાં આવે છે. રહ્યા છે. આમાં પણ ગાંધીજી અને પંડિત જવાહરલાલ સાથે
અસમાન લગ્ન પ્રતિબંધક બિલ અને એક પત્ની હયાત છતાં તે શ્રી ઝીણાને કદી મેળ બાઝતા જ નથી. આ બન્ને ઉપર
બીજું લગ્ન અટકાવવા માટેના બિલના સંબંધમાં એસેસીએશન
એ અભિપ્રાય ધરાવે છે કે સામાજિક અન્યાય અગર સામાજિક તે ઝીણાના પ્રહારો ચાલુ જ હોય છે, પણ આ વખતે
અસમાનતા અટકાવવા માટેનો યોગ્ય ઉપાય તેમની વિરુદ્ધ લેકમત દિલ્લીમાં કાંઇક બીજુ જ બન્યું. આ ત્રણે અગ્રણીઓ આ
કેળવવા અને લેકેને સામાન્ય શિક્ષણની કક્ષા ઉન્નત કરવાને છે. વખતે મળ્યા એટલું જ નહિ પણ ત્રણ વચ્ચે ઘણી નિખાલસ- આવી બાબતમાં કાયદે એ ઘણું જ કડક પગલુ લેખાય છે જ્યારે તાથી વાત થઇ. આજ સુધી જ્યાં સંપર્ક ઊભો જ થઈ શકે એ અન્યાયે એટલા ગભીર બની તાત્કાલિક પગલું માગે ત્યાં સુધી નહોતો ત્યાં સંપર્કની પ્રતિષ્ઠા થઈ. શ્રી ઝીણાએ એક છાપ
તેને ઉપયોગ કરી શકાય નહિ. વાળાને એમ જણાવ્યું કે તેઓ જવાહરલાલને ખૂબ ચાહતા
- સામાજિક બાબતમાં કાયદાની દખલગીરી એ ગેરડહાપણભરી
અને અસભ્ય લેખાય કારણ કે આવી બાબતમાં ફરજ પાડવામાં થયા છે. જવાહરલાલે પણ જણાવ્યું કે “આ વખતના પરિચયથી
આવે તેની સમાજ ઉપર ઊલટી અનેક અસર થવા પામે. કાયદાની ' તેમને માલૂમ પડ્યું છે કે તેમની અને ઝીણુ વચ્ચે ઘણુંજ
દખલગીરી એ વૈયકિતક સ્વાતંત્રયની સાથે એ રીતે બંધબેરતી હેવી વિચારસામ્ય વતે છે.” આપણે આશા રાખીએ કે આમ જોઇએ કે જ્યાં સુધી એ સ્વાતંત્રય પર નિયમન તદન જરૂરી ન અણધારી રીતે ઉપસ્થિત થયેલો સંપર્ક નજીકના ભવિષ્યમાં હોય ત્યાં સુધી કાયદાની દખલગીરી ન કરી શકાય. કેમી એકતાનો ઉત્પાદક બને. એ દિવસ આવશે ત્યાર પછી
એસેસીએશન એમ માને છે કે પ્રસ્તુત કાયદાઓના ખરડાથી આપણી અને સ્વરાજ્ય વચ્ચે લાંબુ અન્તર નહિ રહે.
જે સામાજિક અન્યાયે દૂર કરવાનું ધારવામાં આવ્યું છે તે
એટલી હદ સુધી વ્યાપક નથી કે લોકમત કેળવીને એ અન્યા નિવૃત્ત થએલું મુંબઈ ઇલાકાનું પ્રધાનમંડળ
અટકાવી શકાય ત્યાં સુધી સમાજ ભી ન શકે. ખરી રીતે મુંબઈ ઇલાકાનું કોંગ્રેસ મંડળ સત્તાવીશ માસની ભારે
જોતાં છેહલાં ૨૦ વર્ષોમાં લોકોમાં શિક્ષણ અને અસમાન લગ્ન તેમજ
એક પત્ની તો બીજી પત્ની સાથેના લગ્નની કુપ્રથાની વિરધ ઉજજવળ કારકિર્દી સાથે થોડા દિવસ પહેલાં જ નિવૃત્ત થયું.
લેકમત કેળવવા માટેના સુધારાના પ્રયાસે એટલા પરિણામકારક આ પ્રધાનમંડળે કરેલાં કાર્યોની એક યાદી હમણાં જ પ્રગટ
નિવડયા છે કે આવતા ચેડાંક વર્ષોમાં તે એ બને, બદ્દાઓ થઈ છે. આ પ્રધાનમંડળે પિતાને માથે આવી પડેલી જવા- જડમૂળથી ઉખડી જશે. આજે પણ એવા લગ્નના દાખલાઓ બદારીને પહોંચી વળવા પાછળ નથી જે દિવસ કે નથી જોઈ જાજ છે. રાત. અવિરત પ્રમ, અસાધારણ કુશળતા અને સાચી સેવા- લગ્નવિચ્છેદને લગતા બિલ સંબંધમાં એસીએશને એમ બુધ્ધિ નિવૃત્ત થતા પ્રધાનમંડળની કારકિર્દીનાં વિશિષ્ટ અંગો
માને છે કે હિંદુ જાતિના મોટા ભાગને છેડાને વિચાર પણ છે. જ્યારે સાચું સ્વરાજ આવશે અને આપણા દેશની રાજકીય
અણગમો પેદા કરનારે છે અને છેલ્લાં કેટલાક વર્ષોના સુધારકેના
પ્રયાસે છતાં હજી સમાજને વિચ્છેદક લને વિચાર બંધબસ્ત તેમ આર્થિક ઘટના ઘડવાને સર્વ અધિકાર આપણા હાથમાં
નથી તેથી એસેસીએશન એવો મત ધરાવે છે કે જાજ વ્યક્તિઆવશે ત્યારે આપણે શું કરી શકીએ તેમ છે તેને ખ્યાલ
' એના વિચારને સમાજ એસી વિધિ હોય તેના પર લાદવા જોઇએ ' ' ચાર દિવસના ચાંદરણા જેવા આપણાં પ્રધાનમંડળની ટૂંકી છતાં નહિ. એસોસીએશન માને છે કે સ્પેશીઅલ મેરેજ એકટમાં કાર્યભરપુર કારકિદી ઉપરથી આવી શકે તેમ છે. માન્યવર
- જેઓ એ તેમને માટે વિચ્છેદક લ કરવા માટે પૂરતી સગવડ ખેર ઉપર તે મુંબઈ ઈલાકાની પ્રજા અત્યંત મુગ્ધ જ છે.
" છે તે કાયદા હેવા છતાં પણ તે સંબંધમાં કશી મુશ્કેલીઓ માન્યવર લ સાહેબે અર્થસચિવ તરીકે ભારે નામ કાઢયું છે.
અનુભવાય છે તે કાયદાને અનુકળ રીતે સુધારો જોઈએ .
" વળી એસેસીએશનને એમ પણ લાગે છે કે પ્રસ્તુત ખરડાને અન્ય પ્રધાનેએ પણ પિતાપિતાન: ક્ષેત્રમાં પૂર્ણ સ્વત્વ દાખવ્યું
' વિષય હિંદની સમગ્ર હિંદુ જનતાને લાગુ પડે છે એટલે માત્ર છે. નિવૃત્ત થતા પ્રધાનમંડળને જેટલા ધન્યવા આપીએ. તલા' ' પ્રતિક પ્રકનને જ લાગુ પડી શકે તે પ્રાન્તિય કાયદા ઈ છે ઓછા છે.
'
- ' ''' થિગ્યા નથી અને તેથી ઘણે ગૂંચવાડે ઊભે થવાને સજાવ છે.
. . . .
'
. . .
જ
'
R
:' , '• ન