________________
પ્રબુદ્ધ જૈન
''.
તા. ૧૫-૫-૩૯
જૈન શ્વે. કોન્ફરન્સ.
સવાલોની ચર્ચા કરે, આખી કેમની પ્રગતિ થાય તેવા
નિર્ણય કરે અને તેને અનુકુળ રચનાત્મક કાર્યક્રમ યોજે, જૈન શ્વે. મૂ. કેન્ફરન્સને આથી લગભગ પાંત્રીશ ઉત્તરોત્તર વર્તમાન પરિસ્થિતિ ધ્યાનમાં લઈને આજે અમુક વર્ષ પહેલાં ઉદભવ થયે હતે. એ તે સમય હતો કે બાબતે ઉપર વિશેષ ભાર મુકે તે આવતી કાલે બીજી
જ્યારે ભાતભાતની કમી પરિષદો ભરવાનો આખા દેશભરમાં બાબતને આગળ ધરે, કોન્ફરન્સ આગળ રજુ થતા પ્રશ્ન સખત પવન વાઈ રહ્યા હતા. એ પરિષદનું સ્વરૂપ આજે બહુમતિથી નિર્ણય થાય અને સમાજના હિતાહિત સાથે કલ્પવામાં આવે છે તેથી તદન ભિન્ન પ્રકારનું હતું. તેમના સંબંધ ધરાવતા કોઈ પણ પ્રશ્નને બહિષ્કાર ને થાય. સિ કોઈ જાણીતા શ્રીમાનને ૫રિષદના પ્રમુખ તરીકે ચુંટવામાં સમાન ભાવે મળે અને બહુમતિથી નક્કી થતા ઠરાવને આવે. પરિષદ જ્યાં ભરાવાની હોય ત્યાં તેમનું ભવ્ય સ્વાગત છે. સ્વીકારીને ચાલે પિતાના મતને પ્રતિકૂળ એ કોઈ ઠરાવ સરઘસ કાઢવામાં આવે. પરિષદમાં પ્રસ્તુત કોમના સંખ્યાબંધ કે નકકી કરવામાં આવે તો તે ઠરાવમાં જરૂરી ફેરફાર કરામાણસોની જમાવટ થાય. પ્રમુખના ધણું ખરું કોઈ પાસે લખાઃ ? વવા માટે એગ્ય પ્રચાર કર્યા કરે પણ તે ખાતર પોતે વેલા લાંબા ભાષણથી પરિષદની શરૂઆત થાય. વકતૃત્વમાં કદિ કોન્ફર-સને છેડવાનો વિચાર ન કરે તેમજ કમ્ફરસને કુશળ માણસે જ પરિષદના આગેવાનો બની બેસે; ભાષણ તેડવાને વિચાર પણ્ કદિ ન સેવે. આ ધારણ અને નીતિન કરનારાઓ ભાષણો કરતાં થાકે નહિ, સાંભળનારા સાંભળતા પાયા ઉપર કોન્ફરન્સ ઉભી છે અને તે પાયા ઉપર જ થાકે નહિ. કોમને સ્પર્શતા અનેક સવાલ ઉપર નાના મોટા
કેન્ફરન્સનો સાચો વિકાસ સંભવે છે. આ ઠરાવ થાય. ઠરાનું સ્વરૂપ બહુજ નમ્ર અને રૂઢિચુસ્તોને જૈન સમાજમાં એક એક છેડે ઉમે એક વર્ગ એવો બને તેટલું અનુકુળ હોય. છેવટે પરિષદના પ્રમુખ તેમજ બીજા છે કે જેને કેન્ફરસ તરફ વાળવા મારી દ્રષ્ટિએ અશક્ય અથવા કેટલાક સુખી ગ્રહસ્થા તરફથી મટી મેટી સખાવાની જાહે- તે ખરેખર વિકટ છે, એક તે કેળવાયલે નાનો સરખે વિદ્વાન રાત થાય. અને એ રીતે એક બે વર્ષના ગાળે ફરી મળવાનું વગ" કે જે પોતાની જાતને જૈન તરીકે ઓળખાવે છે છતાં જેને નક્કી કરીને પરિષદ વિસર્જન પામે. વષગાળે પરિષદને પ્રચાર જજ સમાજના હિતાહિતમાં જરા પણ રસ રહ્યો નથી અને કરવા સિવાય બીજા કેઇ કાર્યક્રમને કદિ વિચાર કરવામાં આવ- જે કાંતે પોતપોતાની દ્રવ્યાપાજીક પ્રવૃત્તિમાં ખુબ ગુંથાયલે છે તેજ નહી. આવી કમી પરિષદે ભિન્ન ભિન્ન સ્થળામાં વસતા " અથવા તે કોઈપણ રાષ્ટ્રીય કે સામાજીક પ્રવૃતિમાં સારી રીતે કામના આગેવાન માણસને એકત્ર થવાનું અને પિતપતાના ઓતપ્રેત થયેલ છે. બીજી બાજુએ અતિશયક્ટર સ્થિતિચુસ્ત વર્ગ વિચારોની આપલે કરવાનું બળવાન નિમિત્ત બનતી એ એક કે જેને ડગલે પગલે ધર્મ જોખમમાં દેખાય છે, જે કોઈપણ પ્રકામોટામાં મોટો લાભ હતા.
રના મામુલી ફેરફારમાં આખા ધર્મશરીરને છેદાઈ જતું કહે છે જૈન . મૃ. કોન્ફરન્સ આ રીતે દર વર્ષે મળતી અને અને જેને બહુમતિના નિર્ણય સાથે એકરૂપ થતાં કદિ આવડતું એક એકથી ચડિયાતાં સંમેવાનો ભરતી. આમ કેટલાંક વર્ષ સુધી એ જ નથી અને જે સદાકાળ નાની મોટી બાબતોમાં ધમવંસની ચાર્યું અને પછી બીજી કમી પરિષદે માફક આ કોન્ફરન્સની ભડથી ભડકતો જ રહે છે. આવા વગરને માંડ માંડ સમજાપ્રવૃત્તિમાં પણ ધીમે ધીમે શિથિલતા આવવા લાગી. કેન્ફરન્સ વાને આજે નજીક લાવવામાં આવે તે પણ આવતી કાલે પાછો કોન્ફરન્સ વચ્ચેના ગાળાઓ વધવા લાગ્યા; લેકોને રસ કમી '' ભડકીને ભાગી છુટવાનો જ છે. આજે એકતા સાધવા પાછળ થવા લાગે કેટલાક કેમી સવાલો સંબંધમાં મતભેદે વધારે ને સમય અને શકિત ખરયનારા ભાઈએ આ વસ્તુસ્થિતિ વધારે ઉગ્ર સ્વરૂપ પકડતા ગયા. કેટલાંક આગેવાન સાધુઓએ ધ્યાનમાં રાખશે તે ઘણી નકામી મહેનતથી બચી જશે. કેન્ફરન્સ વિરૂધ બારે માસ પ્રચાર કરવા માંડયો. એક વખત
પરમાનંદ, જીવતી, જાગતી અને સંખ્યાબંધ જનતાને આકર્ષતી કોન્ફરન્સ કાળાન્તરે અતિશય અલ્પશ્ચિય દશાને પ્રાપ્ત થઈ. જુન્નર " કે-ફરન્સથી પિતાને સાચે ધર્મશ્રધ્ધાળુ માનતે કેટલેક વર્ગ
મુનિશ્રી વિદ્યાવિજયજીને જૈન સંઘને ઉપદેશ કોન્ફરન્સની પ્રવૃતિથી લગભગ અલગ થઈ ગયો. સામાન્ય
(કરાંચીની શ્રી સુંદરલાલજી જૈન વિદ્યાશાળાના વાષિકેજનતામાં પણું કેન્ફરન્સ વિશે એક પ્રકારની ઉદાસીનતા
સવ પ્રસંગે પ્રમુખસ્થાનેથી મુનિશ્રી વિજયવિજયજીએ પાઠઆવી ગઈ.
શાળાની બાલિકાઓએ ભજવી બતાવેલા નૃત્ય પ્રવેગેને અભિઆ ઉદાસીનતા દૂર કરવા માટે તેમ જ અલગ પડેલા નંદન આપતાં નૃત્યકળા વિશે કેટલાક મનનીય ઉદ્દગાર કાઢયા વર્ગને સામેલ કરવા માટે આજે કેટલીક મહેનત ચાલી રહી
' હતા, જે અહિં આપવામાં આવે છે.)
હતી ? હોય એમ સંભળાય છે. જૈન સમાજ સાથે સંબંધ ધરાવતે
* બાલિકાઓના નૃત્યના પ્રવેગે સબંધમાં કેટલીક જગ્યા?
એથી એવા સુરો સંભળાય છે કે ધાર્મિક કેળવણી આપતી કોઈ પણ વગજન કોન્ફરન્સથી અલગ રહે એ જરા પણ
પાઠશાળામાં આ તે શું ? પણ નૃત્યની કેળવણી. એ આપૂણું ઈચ્છવા ચોગ્ય નથી અને તેથી દુર રહેતા વર્ગોને સામેલ કરવા પ્રાચીન સમયની એક મહાન સંસ્કૃતિ હતી. નૃત્ય અને અભિમાટે બને તેટલી સમજાવટના પ્રયત્નો થાય એ ખરેખર આવ
નય એ તે માનસિક વિકાસના મિન્હ છે આપણે પણ કુદકારદાયક છે. પણ આવા પ્રયત્નો હાથ ધરનારે એ ખાસ
રતી રીતે અભિનય કરીએ છીએ. આપણે બોલ્યા વિના,
કહેવું હોય ' તે હાથની સંજ્ઞા કરીએ છીએ. ધ્યાનમાં રાખવાનું રહે છે કે કેન્ફરન્સનું વિશાળ અને વ્યાપક
અભિનય કલાને વિકાસ : માનસિક શકિધમાં અને સ્વરૂપે ખંડિત થાય એવી કોઈ શરતોથી આવી સામેલગીરી સ્વચ્છતા પર થાય છે. આપણું બાળકે પ્રફુલ હોય તે જ સધાતી હોય તો કદિ પણ સ્વીકારી શકાય જ નહિ." આવા કુદરતી અભિનયે કે જે જોતાં આપણને સાહજીક કોન્ફરન્સ એટલે ભિન્ન ભિન્ન દષ્ટિબિન્દુઓ ધરાવતા
વતા આનંદ થાય છે તે રજુ કરી શકાય તેમ છે. પ્રાચીન સમયમાં
. પ્રતિનિધિઓનું મંડળ. આવા પ્રતિનિધિઓ
આ નૃત્યકલા ખુબ જ વિકાસ પામેલી હતી અને ઉરમાં એકઠા એકટી ના સંસ્કારિતા તેને કહેવાતી હતી એમ આપણા જૈન ગ્રંથ
" થાય, જૈન સમાજના સામાજિક ધાર્મિક તેમજ આર્થિક પણ બતાવે છે. . . .
. . . . . . .