Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1939 Year 01 Ank 01 to 17

SR No.: 525924
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1939
Total Pages: 156
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 15 MB

Page 117

આ અકના આના
બે
૧૫ : ૧ અક : ૧૪
શ્રી સુ`બઈ જૈન યુ વ કે સ` ધ નું પા ક્ષિ ક સુ ખ પચ
પ્રબુધ્ધ જૈન
તંત્રી : મણિલાલ એકમદ શાહ
મુંબઈ : ખુધવાર ૧૫ નવેમ્બર ૧૯૩૯
કસાટી
આપણે સદીઓથી વાતો કરતા આવ્યા છીએ. અહિંસાને આપણે 'પરમ ધર્મ માનેલ છે. એના વખાણુ અને વિવેચનનાં ગ્રન્થાના ગ્રન્થો રચ્યાં છે. પણ આજે અહિંસાને જીવનમાં ઉતારવાની : જ્યારે વાત આવે છૅ, ત્યારે આપણે અહિંસાથી કેટલા આધા છીએ એ જણા આવે છે. અહિંસાને પરમ ધર્મ માનવા છતાં આપણે--આપણા ઇતિહાસકાર--ગવ થી કુમારપાલને સથમ, ધર્મનિષ્ઠા, કે એની કર્તવ્યપરાયણતાના નહિ પરન્તુ એણે જે યુધ્ધા કર્યા એના વખાણુ કરીએ છીએ; અહિંસક ધર્મમાં શાનનારા હોવા છતાં કુમારપાળ કુવા જેશથી અને વીરતાથી યુધ્ધના મેદાનમાં લડ્યો એ વાત કરતાં આપણે ગ અનુભવીએ છીએ એને આપણે ઇન્કાર નથી કરી શકતા. કુમારપાલની આ વોરતાને આદર્શને ન પહેોંચી શકવાની માનવની સહજ દુર્ગંળતા ન ગણતાં જ્યારે આપણે એ વાતના વખાણુ કરીએ ત્યારે એ તે સ્પષ્ટ છે કે પે છૂપે પણ આપણા હૃદયમાં કયાંક પશુ હિંસાના મેહ છે ખરા ! વ્યવહાર ધર્મ અને ‘નિશ્ચય ધ’। સગવડતાભર્યાં ભેદ પાડી, સમજી આપણે આપણા હૃદયને સંતાપી લઈએ છીએ. આદર્શોને ન પહોંચી શકવાની પેાતાની કમજોરી ન સ્વીકારતાં આપણે એને ‘બ્યવહાર ધર્મનું નામ આપીએ છીએ.
✓
મહાવીરના સત્યાગ્રહ
(રાસ)
કાણુ ઊભા આ
કાળમુખ સામે, જગા વિસામે', આ એકલો ઊભા સખી ! કાણ નાંખી વિકરાળી ઝાળ સામેા એરાડે ધાયે, આ એકલે સર્પ સત્તામદ ધેને ઘેરાઇ રહ્યો, પથ લીલા વેરાન જનસને થયેા,
મદ તેાડી લીલી વાડી કરવા, જગત ાય હરવા, આ એકલા
કાણુ ઊભે
પંથ જાતાં પશુજન ક્રૂડી રહે, ભય છેાડી કા' વીર પથ દેાડી રહે!
જગ કારે કાયાને ખપાવા, મદાંધતા મીટાવા, આ એકલો કોણ ઊભા
ઊઠયા છે અને જોતાં શ્વેતાં એ આખા સસારને ઘેરી લેશે એ નિકાય છે. મૂળમાં હિંસનું આ મૂ તાંડવ આપણા જીવનના પ્રત્યેક ભાગમાં રહેલી હિંસાનુ જ પ્રતિબિબ્મ છે એનુ ફળ છે. આપણા વ્યક્તિગત જીવનમાં, કૌટુમ્બિક જીવનમાં, આર્થિક સમ્બન્ધામાં, સામાજિક જીવનમાં અને કહેવાતા ધાર્મિક જીવનમાં છૂપે છૂપે પ્રકટમાં હિંસાને જે વાસ છે એવુ જ આ મૂર્તસ્વરૂપ આજે ફાટી નીકન્યું છે. આપણી અહિંસાની આજે કસોટી છે ! એક મહાન માનવ આ વખતે પણ વ્યવહાર અને નિય’’ધર્મના ભેદમાં માહમાં કે જાળમાં પડયા વગર સસારની સમક્ષ આ હાય કર પરિસ્થિતિને સંપૂર્ણ
અહિંસાત્મક રીતિથી સામનો કરવાના સંદેશ રજૂ કરી પ્રતિહ્રાસની રચના કરી રહ્યો છે. કયારેય ન સાંભળ્યું, ને કહ્યું, એવું આશ્રય લાગે છે, લોકો આ દૃષ્ટાને visionary- ખાલી સ્વપ્નલોકમાં વિચરનાર એક પાગલ સમજે છે. પરન્તુ એ પેતે નિશ્ચય બુધ્ધિથી, મકમતાથી, લોકચર્ચાની પરવા કર્યાં
વગર હિંસાના આ તાવના મુકાબલો કરવા અહિંસાત્મક ઉપાય-અસ્ત્ર સસાર સમક્ષ
આ
ધરે છે. આપણી ટૂંકી બુધ્ધિમાં અસ ભવ ગાંડપણ જેવુ લાગે છે પરન્તુ એની નજરમાં રાત અને દિવસના ક્રમની મ એ અચૂક અસ્ત્ર લાગે છે–સ્પષ્ટ, સાધ્ય અને શક્ય !
ના જંગલ માલિકીના ઘેરા ચડે, કાઇ સામે થતાં કાળમુખે પડે, સ સત્તા નિવારવા કાજે, કા' રાડે વિરાજે,
આ એલેા ઊભા
“કાણ માથા ફરેલો આ આવી ચડે ?” સર્પ ચમકી વિચારમઢે માથું કરે, એને ડારવા ડંખ ખૂબ મારે, ફાડે હુંકારે, આ એકલા
કાણ ઊભા
વેર ક્રાધે હિંસા લાળ ઝરતી રહે, વીર તેણે અી સેર સરતી રહે, દયાબે હિંસા નવરાવા,
કૈણ
ખંખે ઝેરી લાળ ઝરતી રહે, લાળ લાળે વિકરાળ ઝાળ બળતી રહે, મહાવીરને ઝાડવા હતી રહે, અડગ વીરને નસાડવા મથતી રહે, અડગ એકલે! અભય બની ધ્યાને, ઊભા તપ તાને, આ એકલા॰
ક્રાણુ ઊભેદ
પરન્તુ, આજે જ્યારે અહિ સાના મેટામાં મેટા પ્રયોગની– આજ સુધી કયારે પણ ન થયે - હાય, ન કપાયા હોય એવા પ્રયાગની—એક એકલ માનવી ચિન્તા કરી રહ્યો છે ત્યારે આપણાંમાંથી કેટલાઓ આ પ્રયાગમાં યેગ આપવા તૈયાર છે ? આજે યુરોપમાં હિંસાપ્રતિહિંસાના દાવાનળ સળગી
વિશુધ્ધિ વાવા, આ એકલે કાણ ઊબાજ
વ્યાપે સત્યાગ્રહું વારી રહી, સર્પ અભય સત્યાગ્રહે વારી જઈ,
તળ સત્તાના મદને નામે, તે ચરણે વિસામે, આ એકલે ક્રાણુ ઊભા પોપટલાલ પૂ. શાહ
REGD. NO. E 4266
આપણામાંથી કેટલા અપવા તૈયાર છે ?
આ
ગ્રાહકો : રૂ. ૨ સભ્યો ઃ રૂ. ૧
સયેાગ સિધ્ધરાજ દ્ના
મહાન પ્રયાગમાં