________________
.
૧૪
:
: : તરુણ જૈન
:
I
-
વાદળ વિખરાઈ જાઓ.
: લેખક :
મુનિશ્રી. પૂણ્યવિજ્યજી. * ભાઈશ્રી કાપડીઆએ પિતાને ભાષણમાં રજુ કરેલા વિચારે ૧. લાલન-શિવજી પ્રકરણમાં રાજનગર, સુરત, બેટાદ વગેરેના સાથે હું સંશે સહમત નથી, તે છતાં હું એમ એકકસ માનું છું મા સધાએ આ બનેથાકતઓને સ ધબહાર કરવા છતા જામકે, ભાઈ શ્રી કાપડિઆને રાજનગરને શ્રી સંધ સંઘબહાર, મકે એ નગરના શ્રી સંઘે એ સંધાંના ઠરાવ તરફ ઉપેક્ષા કરી હતી એટલું જ કોઈ પણ રીતે વ્યાજબી નથી, ખાસ કરી આજની જૈન સમાજની નહિ પણ જામનગરના શ્રી સંઘે તે સામે લખાણ પણ કર્યું હતું. અને જૈન સંઘની વિષમ પરિસ્થિતિમાં. મને લાગે છે કે રાજનગરના
૨. પંડિત બહેચરદાસના પ્રસંગમાં પણ રાજનગરના શ્રી શ્રી સંઘે અત્યારે સંધબહારનું જે પ્રકરણ ઉપાયું છે એ તદન સ ધના એ ધબહારના ઠરાવને વળા ગામના નાના સરખા શ્રી સંઘે .નિરર્થક છે એટલું જ નહિ પણ તે ઉપરાંત રાજનગર શ્રીસંધના
ગણકાર્યો નથી અને પંડિત બહેચરદાસ સાથે દરેક વ્યવહાર વળાના પિતાના હિતને અને તેને બહારથી દેખાતા ઐક્યને (અંદરથી તો
શ્રી સંઘે અખંડ રીતે જારી રાખ્યો છે. રાજનગરનો સંઘ આજે વર્ષો થયાં વિચાર ભેદને લઈ ફફડી રહ્યો નહિ હોવાનો આ
આ ઉપરાંત રાજનગર શ્રી સંધનું સર્વોપરિપણું નહિ સ્વીકારાયાને--
૨૩ - નહિ હેવાને ખાસ નોંધવા લાયક એક ઐતિહાસિક દાખલ એ છે કેછે) નુકશાન કરો છે. - આજના જેને શ્રી સંઘની,-એટલે કે જેમાં સાધુ સાધ્વી શ્રાવક
રાજનગરમાં નગરશેઠ શ્રીયુત પ્રેમાભાઈના વખતમાં રાજનગરના અને શ્રાવિકા એ ચારેને સમાવેશ થાય છે તેની પારસ્પરિક તેમજ
વતની શ્રાવક તારાચંદ પમ્પઈને સંઘબહાર કરવામાં આવ્યા હતા. ધાર્મિક અને વ્યાવહારિક કોઈ મર્યાદા જ વાસ્તવિક રીતે વ્યવસ્થિત
- જ્યારે પૂજ્યપાદ પ્રાતઃ સ્મરણીય શ્રીમદ્વિજયાનંદ સૂરિમહારાજશ્રી નથી. એક બીજા ગામના શ્રી સંઘે એક બીજા ગામના શ્રી સંધની
સુરતમાં ચોમાસું રહ્યા હતા ત્યારે તારાચંદ ૫૫ઇ સુરત ગએલા પારસ્પરિક ધાર્મિક મર્યાદાને ખરું જોતાં ગણકારતા નથી.
તે વખતે રાજનગરના નગરશેઠે સુરતના શ્રી સંધ ઉપર તારાચંદ સાધુસંધની મર્યાદા શ્રાવક સંઘ અને શ્રાવકસંઘની મર્યાદાને સાધુસંધ
પપ્પઈને રાજનગરના શ્રી સંઘે સંઘબહાર કરેલ હોઈ તેમની સાથે પણ જાળવતે દેખાતું નથી. એટલું જ નહિ પણ સાધુ સાધુઓ
કશેય વ્યવહાર નહિ રાખવા જણાવેલું. તે છતાં સુરતના શ્રી સંઘે
રાજનગરના શ્રી સંઘના ઠરાવને અગ્ય માની તે તરફ દુર્લક્ષ્ય અને શ્રાવક શ્રાવકે ૫ણુ પારસ્પરિક ધાર્મિક મર્યાદાની રક્ષા ખરી રીતે નથી કરતા, તેમ આજે, સંધબહાર એટલે શું ? સંઘબહાર
અને અત્યારે ભાઈ શ્રી પરમાનંદ કાપડિયાને અંગે રાજનગર કરનાર કોણ? કેવા ગુન્હાસર કણ કેને સંઘબહાર કરી શકે ?
શ્રીસંધ તરફથી થતા આવડા મેટા ઉહાપોહ તરફ પણ ભાવનગરના સંઘબહાર થનાર અગર સંઘમાં રહેનાર વ્યકિતને શા શા લાભો શ્રી, સંધે જરા સરખુંય ધ્યાન નથી આપ્યું. અગર હાનિ છે? સંધબહાર કરવાનો વિચાર કરવા પહેલાં ગુન્હો ' આ બધું જોતાં રાજનગરના શ્રીસંધનું સર્વોપરિપણું નથી. તેમ કરનાર અને શિક્ષા કરનારનું વલણ કેવું હોવું જોઈએ ? સંધર્બહારની તેવું આજસુધીમાં સાંભળવામાં પણ આવ્યું નથી. અને આ વાતને શિક્ષા કરવા તૈયાર થનાર વ્યકિત કેટલી વિદ્વાન; વિચારશીલ અને કોઈ માનતું પણ નથી. એટલે રાજનગરને શ્રીસંઘ ભાઈ કાપડિસ્થિતપ્રજ્ઞ હેવી જોઈએ ? ઇત્યાદિ બાબતોની કશીયે વ્યવસ્થા રહેલ આને સંધબહાર કરી શકે નહિ, માત્ર એક પિતાને યોગ્ય લાગે તેવી નથી. અને એજ કારણ છે કે અત્યારના ધાર્મિક કે વ્યાવહારિક દરેક ભલામણુ જ ભાવનગરના શ્રી સંઘને કરી શકે, આમ છતાં રાજનિર્ણ ચામાં મોટે ભાગે વિચારશીલપણે પ્રામાણિકતા કે ધમભાદન તે નગરને શ્રીસંધ પિતાની માની લીધેલી સતાને વ્યામોહ ખાતર તિલાંજલિ અપાએલી જ આપણે જોઈએ છીએ. અને તેને બદ- ભાઈ કાપડીઆને સંધ બહાર મૂકે તેને કશે જ અર્થ નથી. જ્યાં લામાં અજ્ઞાનતા, સ્વાર્થ પરાયણતા, મંદ ધાર્મિકતા જ મુખ્ય ભાગ
સુધી ભાવનગરને શ્રી સ ધ આ માટે કશુ યુ ન કરે. બાકી આ
રિીતે વાણી અને વિચારો ઉપર કાપ મૂકે ઇચ્છનીય નથી. ભજવતાં હોય છે. કેટલીએ ધાર્મિક અને પ્રામાણિક વ્યકિતઓ આ
ભાઈ શ્રી કાપડિઆના ભાષણમાંના કેટલાક વિચારો સાથે હું વસ્તુસ્થિતિ પ્રત્યે અણગમો ધરાવવા છતાં આજનો મેટ વર્ગ ઉપર
સંમ્મત ન છતાં મને એમ લાગે છે કે ભાઈ કાપડિઆનું ભાષણ જણાવ્યા પ્રમાણેને હોઈ તેવી ધાર્મિક વ્યકિતઓનું આજના સંઘમાં
શુધ્ધ નિષ્ઠાથી પરિપૂર્ણ છે. તેમજ તેમાં સમાજની ઉન્નતિના અમુક સ્થાને કે તેમને અવાજ હેતે નથી. આ આખી પરિસ્થિતિ તરફ ઍમ માર્ગનું સુચન પણ છે. નજર કરતાં રાજનગરનો શ્રી સંધ સંઘબહારની પ્રવૃત્તિ આદરે
અંતમાં મને એમ લાગે છે કે-ભાઈ શ્રી કાપડિઆના વિચારોના એને કોઈ પણ વિજ્ઞ મનુષ્ય પસંદ ન જ કરી શકે. છતાંય જો આ સંબંધમાં કશેય પ્રામાણિક તેમજ વિચાર પૂર્ણ ગંભીર ઉહાપોહ આખી પરિસ્થિતિ તરફ દુલક્સ કરી, રાજનગરના શ્રી સંધ હઠ યુવક સંઘબહારની પ્રવૃત્તિ કરશે તો વર્તમાન જેને શ્રી સંધની . તેમજ તેમાં નિવિચાર પણે પ્રેરણા તેમજ સાથ આપે છે તેઓ
કર્યા સિવાય જેમણે સંધ બહારનું શસ્ત્ર ઉગામવાની તૈયારી કરી જે છિન્ન ભિન્ન દશા છે તેમાં સવિશેષ ઉમેરો થશે અને એ કાઈ ન ધર્મને અને જૈન સંઘને ભયંકર નુકશાન જ કરી રહ્યા છે. પણ રીતે ઈચ્છવા યોગ્ય નથી.
આપણે ઈચ્છીએ કે પરમાત્મા સૌને સદ્દબુદ્ધિ આપે અને રાજરાજનગરના શ્રી સંઘનું અગર કોઈ પણ ગામ કે શહેરના શ્રી નગરના સંધ ઉપર ફરી વળેલ વાદળ વીખરાઈ જાઓ. સંધનું સર્વોપરિપણું આજથી જ નહિ પણ આજે સેંકડો વર્ષ થયાં
આપણે સૌ છ%ાસ્થ છીએ એટલે જે જે વિચારો રજુ કરવામાં અસ્ત થઈ ગયું છે. આજે કયાંયને પણ જેને સેંધનું સવપરિપણું આવે એ બધાય સ્થિતપ્રજ્ઞતાથી અભ્યાસ કરવા પૂર્વક તેમજ દીર્થ નથી. ખાસ કરી અત્યારે પ્રસ્તુત રાજનગરના શ્રી સંધનું સર્વોપરિ
દષ્ટિ વાપરી ચર્ચવામાં આવે એ વધારે ઈષ્ટ છે. આપણું વિચારે પણું અત્યારે પણ નથી અને આપણે જાણીએ છીએ ત્યાં સુધી કે વાણી જેટલે અંશે દૂષિત હશે કે છિછરાં હશે તેટલું સૌને આજથી વર્ષો પહેલાં પણ એ મંજૂર નહિ રખાયાના દૃષ્ટાંતા નુકશાને છે અને એ બધાયની જવાબદારી જ્ઞાનીના દરબારમાં આપણી સમક્ષ વિદ્યમાન છે. દા. તઃ
આપણી જ રહેવાની છે.