Prabuddha Jivan - Tarun Jain 1936 Year 02 Ank 16 to 24 and Year 03 Ank 01 to 10

SR No.: 525921
Original Sutra Author: N/A
Author: Tarachand Kothari
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1936
Total Pages: 162
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 14 MB

Page 3

: : તરુણ જૈન ::
હથિOિ
ચો પ ટા ની
ચો વ ૮.
'ઉં છ666
ગુજરાતના એ પૂરાણ નગરના એક લત્તામાં લીલાછમ ગાળમ- સમજે છે ? 'મામાં વધારે ગરમ થવા જાય ત્યાં તે મગનકાકા વચમાં ટોળ લીંબડાની છાયા નીચે વીશ પચીશ માનવી ગોઠવાઈ રહે તેવા બોલી ઉઠયા, નથુ ! કે તે તું એની સાથે બાંધછોડ કર, નહિ લીપેલા ને સ્વચ્છ સ્થાનને લોકો લીંબડાના ચેપટા તરીકે ઓળખતા. તે છાનો રહે, એને કહેવું હોય તે કહેવા દે ! કાકાના સપાટાથી ત્યાં પાકી ઉમ્મરના એટલે વનમાં પ્રવેશ કરી ચુકેલા, આઠ દશ 'મામાં ચૂપચાપ, કે નવનીતે શરૂ કર્યું.
ને પચ્ચીશ ત્રીશ વર્ષની ઉમ્મરના ત્રણ ચાર જુવાનો ગામ એ તે તમેય જાણે છે કે આજથી પચ્ચાસ વર્ષ પહેલાં ગપાટા ને અલકમલકની વાતો કરતા બેઠા છે. તેવામાં પાનીથી આપણું જ ગામમાં જેની જેટલી વસ્તી હતી તેની આજે ભરતક સુધી શુધ્ધ ખાદીના વસ્ત્રોમાં શોભને નવનીત નામને યુવાન અડધી છે, તેમાંયે વિધવા, વિધુર ને બીક બાદ કરીએ તો છે પણ ચેપ આવી ચડે. કે મગનકાકાના નામે ઓળખાતા કાકાએ તેમાંથી પચ્ચાસ ટકા સાચી વસ્તી છે. એટલે પચ્ચાસ વર્ષના વાત છેડી.
ગાળામાં આપણે પંચોતેર ટકા ઘટયા, અને ઘટે જ જવાના છીએ કેમ નવનીત ! હમણું તમે સમાજ સુધારણ અંગે કામે લાગ્યા છો? છતાં આપણી વસ્તી શાથી ઘટી એનો વિચાર કરશે તે આખાય નવનીત-હા-કાકા,
કાય ઉકેલાઈ જશે. તે કાકા--સમાજ સુધારાની જરૂર છે અમે માનીએ છીએ, પણ કાકા-વસ્તી ઘટી છે ને ઘટે છે એ વાત સાચી. આપણા આ ન્યાતની સામે જે હીલચાલ ઉપાડી છે તે વ્યાજબી કરતા નથી. ગામમાં જ આ પ્રમાણે વસ્તી ઘટી છે ? કે આખી સમાજમાં ઘટી
નવનીત-કમ કાકા! એમાં શું ખોટું કરીએ છીએ ? સમાજ છે ? અને એ કંઈ ન્યાતો ઘેળાથી થોડીજ ઘટી છે. સુધારણાનું મૂળ ન્યાત છે.
નવનીત--ત્યારે શાથી ઘટી છે ? કાકા-ભલા આદમી ! તું બાળક છે. તું જાણે છે? ન્યાત તે
કાકા-પચ્ચાસ વર્ષમાં કેટલી વાર કાલેરા લેગ વિ. અનેક ગંગા છે, લીલી છાંહી છે, એને ભાંગે એનાં ઘર ભાંગે છતાં તું રાગથી ઘટી છે. નહિ કે ન્યાતના બંધનથી. અને તારા ગેડીયા કેટલાય દિવસથી ન્યાતના બંધારણે તોડી નાખી બધું નવનીત-કાકા ! તમે મુરબા છી, ન્યાતના અગ્રણી છે. ગામના એકાકાર કરવા ચકલે ચકલે ભાષણો આપે છે, છાપાં કહાડે છે, જાજમ વચમાં બેસી અનેક પંચાત કરી છે. અને જરૂર જણાય તે આ તમારી હીલચાલથી ઘણુયે અમારી પાસે આવે છે ને ન્યાત ઘેર બેઠે દેરી સંચારથી પણ કામ લેતા આવડે છે. એટલે મુસદ્દી ભેગી કરી તમારી ખબર લેવાની ભલામણ કરે છે. પણ તું ખાસ છે છતાં તમારે કબુલ કરવું પડશે કે રોગચાળાએ આખા દેશ પર મારા સ્નેહિને દીકરો એટલે એમ ઉતાવળ કરવા પહેલાં તારી સાથે એને પંજો ઉપાડેલ છતાં વસ્તીપત્રક બોલે છે કે દેશમાં વસ્તી વધી વાતચીત કરવાની તક મેળ હતા, ત્યાં આજ અવસર આવી છે. પણ જે ૧viામા ઘટયા છીએ ચડયે, તું ડાહ્યો, ને સમજી છે ! તને એ શોભે નહિ !
કાકા-ત્યારે તું એમ કહેવા માગે છે કે ન્યાતાથી ઘટી ? નવનીત–મારી પણ ઈછા તે હતી જ કે એક દિવસ તમારી નવીનત-હા, કાકા ! સાંભળે આપણી ન્યાતના બંધારણ સાથે વાતચીતનો પ્રસંગ ઉભે થાય તે ડીકે, ત્યાં તે તમેજ આજે ખાવા પીવા માટે નથી. ફકત બેટા-બેટીની લેવડ દેવડ માટે જ છે, વાત છેડી.
ને તેના રક્ષણ માટે અનેક કાયદા ઘડયા છે. આપણે નકકી કરેલ કાકા--મારી સાથે વાત કરવાનો પ્રસંગ શાથી બળતો હતો ? વાડા બહાર કાઈ પોતાની દીકરી દઈ શકે નહિ; તેમ બહારથી
નવનીત-બધી ન્યાતન પટેલે ને શેઠેમાં તમારી લાગવગ છે, લાવનાર જૈનની જ કન્યા લાવ્યો છે કે બીજાની તે ખાત્રી માટે તમારી દોરવણી ઉપર જ તેમને આધાર છે. તેમ તમે મહાજન- જહાંગીરી કાયદાએથી પજવેણીઓ થાય. લગાર ભૂલ જણાય તે મુખ્ય પટેલ એટલે !
ન્યાત બહાર, આ મુગલાઈથી સાધારણ વર્ગ બહારથી લાવતાં કાકા–ીક! ઠીક ! પણું હે કીધું એનું શું ?
ગભરાય. નવનીત—અમે તે પૂરેપૂરો વિચાર કરીને, હિતાહિતનો સરવાળે આખી સમાજ નાના વલમાં વહેંચાઈ ગઈ હોવાથી સૌ મૂકીને જ હાલના જ્ઞાતિવાડા સામે મોરચા બાંધ્યા છે. તમે કહા ના વર્તુળમાંજ દે. સૌને એટલે મોટા ભાગને પૈસાદાર જ જોઈએ, છે “ખ્યાત ગંગા છે, શીતલ છાંય છે, ન્યાતને ભાંગે એનું ઘર ભાંગે આથી કન્યાને વાલીએ બચપણમાં જ સગપ ગુ કરી. બાળલગ્ન કરી એ તમારી કહેતી શ્રીમંત માટે કદાચ બંધબેસતી હશે! બાકી નાખે, તેના પરિણામે સમાજની તાકાત ઘટી, યુવાન યુવતીઓના મારા અનુભવે તે એ ગંગા સમાજને ભાગ લઈ રહી છે. શીતળ આઉખાં ટુંકા થયાં. વિધવાઓની સંખ્યા વધી, વિધુરી વધ્યા, છાંયના બદલે આગ વરસાવી રહી છે, એજ નાત ઘર ભાંગી રહી છે મુરતી કરતાં પૈસાની ને કુળની પસંદગી તરફ વધારે ધ્યાન ત્યાં એ ન્યાતને લક્ષી કહેવી કે રક્ષી કહેવી ?
ખેંચાવા લાગ્યું. બહારથી કન્યા લાવતાં બહિષ્કારના ભૂતે અમુક ત્યાં તે નથુમામાથી ન રહેવાયું ને વચમાં જ ચમકી ઉઠયા. કુંવારા રહ્યા. આથી સાધારણ વર્ગ મહા મુશ્કેલીમાં આવી પડવાથી
અલ્યા ! કોઈ દિવસ ન્યાત ઘર ભાંગતી હશે ? એ તો આજ અનેક માણસો જૈનધર્મ છેડી અન્યધર્મમાં ભળ્યા, બીજી બાજુ તારા મોઢે સાંભળ્યું ! ન્યાતને ઉઘાડે છોગે જેમ આવે તેમ સંભળાવે કન્યાના અભાવે અને માણસેના ઘેર તાળાં મરાયાં, ત્રીજુ બીજાને રાખે છે, તે તું શું સમજે છે ? શું ન્યાતમાં કોઈ છે નહિ એમ ભળતા અટકાવ્યાં. એટલે વસ્તી વધે કે ઘંટ ? ઘંટ જ, - વેલુિં