________________
*: તરુણ જૈન : :
કાયર કાં બને છે ?
સમાજની સિતમ ભઠ્ઠીમાં શેકાતી બહેન જીવનના તમામ રસ ગુમાવીને આપઘાત કરવાની તૈયારી કરે છે. આજના સ્ટવ અકસ્માતોના મૂળમાં આવા કેક કિસ્સાઓ છુપાયા છે. આ બહેન એવું પગલું લે તે પહેલાં એની ઈચ્છા એના ભાઈ પાસે વ્યકત કરે છે. જૂનાં બંધને ફગાવીને આર્થિક સ્વાયતત્તા મેળવીને અને જીવનને નવેસરથી નવી પિચારણા પૂર્વક જીવવાની ભાઈ એને સલાહ આપે છે. એવી જ સમદુઃખી બહેને જીવનથી કંટાળીને જીવનદેર ટુંકાવવા કરતાં આમાંથી માર્ગ દર્શન કરે એ હેતુથી એ અહિં આપવામાં આવે છે... .. ... ... ... તંત્રી. પ્યારી ચંદ્રિકા.
તે બચ્ચાંને વિસરવાની તાકાત લ્હારામાં આવી છે એમ હું અર્થ તારવું ' હાર પત્રની બેંકપી હતી તે અસર મહારા, પર નથી થઈ છું. આમધાત એ નબળા અને તાકાત રહિત માનવીની નાલાયકી એ જાણીને તહેને આશ્ચર્ય અને દુઃખ થશે. ના, હું હૃદય હિન નથી, છે, તું એવી નબળી છે કે તાકાતહિન છે એમ હું માનતા નથી. પત્ર વાંચતાં જ લાગણીનાં ન્હાનાં મોટાં મને મારા પર ફરી સમયે કદાચ હને એવી બનાવી પણ હોય તો થોડાક સમય વિત્યે વળવાની તૈયારીમાં હતાં. પરંતુ મુકત હાસ્યના એક જ પ્રાગે એ પૂર્વરૂપ તાજગી ને પ્રોત્સાહન પ્રેરતી તું બની શકશે એમાં રહને લાગણીનાં મોજાની ઉપરવટ હું તરી રહ્યો.
શંકા નથી. હારી સાસુ હને દુ:ખ દે છે—હર્ષદ હારામાંથી રસ ગુમાવી એટલે આ ઘડીએ જ જરૂર છે તે વાતાવરણ પલટવાની બેઠો છે–હારી નણંદે જળની જયમ તારૂં રત શેષે છે–આમ
અને શેષતાં તત્વોથી અલિપ્ત થવાની. ખૂબ પૈથી અને સંપૂર્ણ હાર સંસારમાં એગમની આગ લાગી છે આ હકિકત કહેતા આંસુએ રસેલા હારા થડાતા અક્ષરો મહને ઘડીક તો કમકમાવી રહ્યા.
હમજથી તું એ વિચારી લે. આત્મઘાતની પ્રેરક જીવનનીતિ તું 'હારો છેલ્લો ફેટ જે. સ્પર્શ ચાલુ રહેતો હોય તે સ્વર્ગ
હવે ત્યાગી દે અને લોકમતથી ડરવાનું છોડીને તું અહિ ચાલી જતું કરવું ગમે એવી હારી ૨સ નિતરતી લલિતદેહલતા કેવી ફીકકી
આવ, હર્ષદને કહી દે કે એના વિના પણ તું જીવી શકશે. એના પડી ગઈ છે ! ઘડી ઘડી હસતાં નાચતાં ચક્ષુ કેવાં ઉંડે ઉતરી
પૈસા વિના કાંડા બળે તું અને પામી શકીશ. એ એકવાર એને વિશાદુ વર્ષાવી રહ્યાં છે ! પણ એથી હવે દ:ખ નથી થતી. લોક નિચ તતાપૂર્વક કહી દેજે. લાજને માન આપીને જીવવાની હારી ભાવનાંની એ કુદરતી કદર સંગાં . હવે ટૂંપો ખારો, લેકચર્ચાના ચોગાનમાં હાર ચુંથણ છે. સાસુ રીઝવવો હું દેહનિચાવી અથાક કામ કર્યું ; હર્ષદને પ્રેમ થશે. ભુતકાળમાં ન થઈ હોય અને ભવિષ્યમાં કદિ ને જ થાય એવી ઝીલવા શરિરની સંભાળે વિના બચ્ચાં સર્જવા માંડયાં; નણંદે અને
દંતકથાઓ સહારા નામની આસપાસ રચાશે. ગાળાના ઢગમાં દાટી • કુથલીખોર લોંકાની વાયકાથી અલિપ્ત બનવા હે હારી રસવેલે
દેવાનો પ્રયત્ન થશે અને તમામ ખીજ હર્ષદ હારા પર કાઢી એની સંકેલી દીધી. પરિણામે તું હાડપિંજર થઈ રહી.
જુલમગારીનાં પિલાં “પતિ હકકે’ ભોગવવા પ્રદર્શન કરશે. - અને હવે તું આત્મઘાત આવકારવા તત્પર બની છે ? લ્હારા મહારી હુંફ તો તારી સાથે જ છે. પણ બહેન ! આ બધાને એ નિર્ધારે દર્દ, હમદી, અનુકંપાના અનુક્રમ પછી મહારામાં રોષ સામને શું કરી શકશે તે પખવાડીના ધોધ પછી સૌ પીત પ્રકટાવી દીધા. હારી કાયરતા જોઈને હારા જહેવી બહેનના બાંધવ પોતાના કામે લાગશે અને જીવનભરની કચરતી. ઘંટીમાંથી છૂટી, તરીકે મારી જાતને માનતાં હું શરમાયે.
છુટકારાને દમ તું ખેંચી શકશે. * તું આ ક્ષણે મહારી સલાહ માગે છે, નહિ ? હું હને શી સલાહ , એક પ્રશ્ન હુને મુઝવેન્દ્ર
એક પ્રશ્ન ત્વને મુંઝવે–અને તે એ કે કુટુંબ છોડીને હારે શી આપું ? નિહારા માર્ગ નકાબપીના નથી, લકવાદને વંદનારા નથી,
રીતે રહેવું તે. હું પોતે હને ઉપયોગી થઇશ પરંતુ હુને મારી હું ચાલ્યું જાઉં છું ઉન્નત મસ્તકે, અને લોકવૃંદ તાજજીબ-મૂઢ બની આધિને બનાવવા નથી માગતો. સ્ત્રીઓને આર્થિક સ્વાતંત્ર્ય હોવું મને જોઈ રહે છે. આ લખું છું હારે હારા, એક વેળાના શબ્દો જ જોઇએ એ મહારે મત છે. અને વિદુષી સ્ત્રીઓની માગ આજે ગુંજે છે ‘ભાઈ ! હમારી રીતે જુદી છે. એ રીતે સંસારમાં ન સંસાર ભરમાં થઈ રહી છે.
જીવી શકાય અને આજે તું જઇશ કે હું મહારી રીતે લેકમતથી જૂના વાતાવરણને ભેય જાય અને હારમાં આશ્રધ્ધા પ્રકટ - બે પરવાહ, જૂનાં બંધનોને અવગણીને રસભર જીવી રહ્યો છું. ના, ત્યાં સુધી તું મારી સાથે રહી શકીશ. પછી તું નવી દુનીયા ( હારા ભાંગેલા હૃદય પર મહેણાંને માર મારી હું દુર થવા નથી માગતો.
રચી લેજે. " હવે હારે ત્યારે શું કરવું છે ? પચ્ચીસી હજી હે ગયે મહિને
અને એ કરવાની તાકાત હારામાં આવે કે હર્ષદ એનો રસ
ઝર તારામાં નિહાળશે અને કદાચ એ રવિના તલસતે તલપતે • વટાવી. મૂર્ખાઈના પંદરથી પચ્ચીશ સુધીનાં વર્ષો કાંઈ નહિ તો હવે
તારે આંગણે ઝરવા આવશે. ખોવાયલું વ્યકિતત્વ તું મેળવે ત્યારેજ રહેલી હારી પચ્ચીસી આમ, આત્મઘાતથી ટુંકાવી દે એ હું જેવા એ શકય થશે. માગતો નથી અને એથી હુને એક સૂચન કરું છું...
. મારી આ સલાહ તાંરે ગળે ઉતરશે ? કદાચ તારા વ્યવહાર " આત્મઘાતની તૈયારી એટલે હરાણે પેદા કરેલો વૈરાગ્ય. ખરું? માનસને નર્ચે તાપણુ આત્મઘાત કરવાથી તું. જે ખાવાની છે. એથી હારે એ વૈગ તું ટકાવી રાખે અને આત્મઘાત કરે નહિ તો ઘણું ઓછું તારે આમાં ગુમાવવાનું છે. કાંઈ નહિ તે આત્મઘાત હારું સુચન હારી બાકી રહેલી પચીશી નવપલ્લવિત કરશે અને પછી જે અંધકાર આવવાનો છે એને બદલે આ પ્રયોગમાં જીવન જીવનનાં રસ. તું હમજીને વ્યકિતત્વ અબાધિત જાળવીને અને સુખી કરવાની આશાઓ તો ભરીજ છે. " સન્માનપૂર્વકનું રાખી શકીશ.
- કુદરતનાં તો તારા નિર્ણયના, પ્રેરક બને ! આત્મઘાતની તૈયારી તો હેજ કરી છે એટલે હર્ષદને છોડવાની,
' ખૂબ પ્રેમ સાથે તારે ‘ભાઈ
અરમગારીને લો અને તમામ ગાજર ગાના ગમાં પણ