Prabuddha Jivan - Tarun Jain 1936 Year 02 Ank 16 to 24 and Year 03 Ank 01 to 10

SR No.: 525921
Original Sutra Author: N/A
Author: Tarachand Kothari
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1936
Total Pages: 162
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 14 MB

Page 157

''
:: તરુણ જૈન ::
૭૯
- જૈન સમાજમાં થયેલી ક્રાન્તિ. આર>
રા,
રન સમાજનો છેલ્લા પચીશવર્ષને ઇતિહાસ તપાસવામાં આવે કાર્યને વિચાર કરવામાં પણ સાતમી નરકને ભય બતાવવામાં તે સમાજના પ્રત્યેક ક્ષેત્રમાં અને વિષયમાં કાતિનું દિગ્દર્શન થશે. આવતું હતું. એ દ્રવ્યના ઉપયોગ માટે આજે છુટથી ચર્ચા થઈ સામાન્ય જીવનના પ્રસંગો પણ તહેનાથી અલિપ્ત નથી જ, સૌથી શકે છે. અને સમાજ એ ચર્ચામાં રસ લે છે. પહેલાં સાહિત્યઉપર તેનો પ્રભાવ પડયો. જૈન સમાજનું વિપુલ સાહિત્ય અનંતપાપની રાશી જ્યારે એકત્ર બને છે ત્યારે સ્ત્રીઓનો હસ્ત લિખિત પ્રતમાં અપ્રસિદ્ધ પડયું હતું. એટલું જ નહિ પણ અવતાર આવે છે. એ માન્યતા તે આજે શેધી જડતી નથી. અને તેને સૂર્યનો પ્રકાશ પણ મળતે તે. એ સ્થિતિ સાહિત્યની હતી સ્ત્રીઓના પુરૂપ જેટલાજ સમાન હકકે સમાજ સ્વીકારતા થઇ આજે એ સાહિત્ય વિપુલ પ્રમાણમાં નજરે પડે છે. પ્રત્યેક ગ્રંથ ગયા છે, કન્યાના શિક્ષણ સંબંધી પણ દષ્ટિ ખેંચાઈ છે અને છપાયા છે-છપાય છે. જ્યારે ધર્મગ્રંથ અને સાહિત્ય છાપવાની અત્યારે સામાન્ય રીતે કન્યાને ચારપાંચ ચોપડી સુધીના શિક્ષણ વાત અસ્તિત્વમાં આવી ત્યારે સમાજમાં ખૂબ ઉહાપોહ થયેલો, તે પ્રત્યે લક્ષ્ય અપાય છે. જો કે હજુ કન્યા કેળવણીને પ્ર”ન કથાપક વખતના રૂઢિચુસ્તએ ખૂબ તરખાટ મચાવેલ અને સમાજ અને અન્ય નથી. છતાં જે સમય જાય છે તેમાં એ પ્રશ્ન વ્યાપક બનશે. ધર્મના નાશની કે કૈ કલ્પનાઓ કરેલી પરંતુ એ કલ્પના આજે તેમાં શક નથી. બીન પાયાદાર કરી છે. અને પુસ્તક પ્રકાશન સમાજ પ્રગતિનું એક ‘વિધવા પુનર્લગ્ન’ સંબંધીના ઉહાપેહે પણ ખૂબ પ્રત્યાઘાતી અંગ બન્યું છે. ત્યાર પછી જેમ જેમ પુસ્તક પ્રકાશન થતાં ગયા આંદોલન ઉભા કર્યો પરંતુ વિચારક્રાન્તિની હામે તે ટકી શકયા અને તેનો બહોળો પ્રચાર થતો ગયો તેમ તેમ નવીન દૃષ્ટિ પ્રાપ્ત નહિ. આજે અનેક પુનર્લને સમાજમાં થયાં છે અને તેની સામે થતી ગઈ. અને તેના પરિણામ રૂપે ખૂબ વિશાળ ભાવના જાગૃત આગળ ચીંધવાની પણ કોઈની તાકાત નથી. વિધવાઓ તરફ બની, આજે સમાજમાં પુસ્તક પ્રકાશનને કઈ વિધી નથી. બધાયે સમાજની હમદર્દી દિન પ્રતિદિન વધતી જ જાય છે. તેમાં સામાજીક પ્રગતિ માનતા થઈ ગયા છે. ત્યાર બાદ સાધુસંસ્થામાં સાધુઓની સત્તાના પ્રશ્ન પણ સમાજમાં ગંભીર સ્વરૂપ ધારણ પણ કાન્તિની અસર જોઈ શકાય છે. આજથી વીસ વરસ પહેલાના કર્યું છે. જ્યારે જગતના અન્ય ધર્મગુરૂઓના સિંહાસને સલામત સાધુ ઉપાશ્રયની ચાર દિવાલોમાં રાચતા હતા. દુનીયા કેટલી ઝડપે નથી રહ્યા ત્યારે જૈન ધર્મગુરૂઓનાં આસન પણ કેમ સલામત રહે ? આગળ વધી રહી છે તેની પણ જહેમને કલ્પના સરખી પણ નહોતી. તેમની તરફ પણ સમાજને અણગમો વધતું જ જાય છે અને જે અને ઉભા થઈને ઉપદેશ દેવામાં પણ જે નાનપ સમજતા દિવસ જાય છે તેમાં તેમના જીવન વ્યવહારને પ્રશ્ન વિકટ બને તે હતા તે આજે દુનીયાના ચોગાનમાં ઉપદેશ આપવામાં કંઈ નવાઈ ન કહેવાય. માનતા થઈ ગયા છે, જ્યારે ઉભા થઈને ઉપદેશ આપવાની પ્રણાલી શ્રીમતે અને જ્ઞાતિ પટેલે પણ જે આપખુદી ચલાવતા હતા શરૂ થઇ ત્યારે તે સામે પણ ખૂબ વિરોધ ઉભે થયેલો. પણ એ પિતાની લોખંડી એડી તળે સમાજને દબાવી પિતાનું મનધાર્યું વિરોધ કર્યો નહિ. જો કે આજે પણ કેટલીક વ્યકિત તે સામે
કરતા હતા, તેમને પ્રભાવ પણ મૃત્યુ પામે છે. આજે ગમે તે
જતા હતા તે પિતાનો અણગમો બતાવે છે. પણ મેટાભાગ ઉપર એ પ્રણાલિકાની
શ્રીમંત જ્ઞાતિ પટેલ કે નગરશેઠની ગાદીએ બિરાજતી વ્યકિત લેકઅસર થઇ ચુકી છે. ધીમે ધીમે આખાયે વર્ગને એ પ્રણાલિકા
મતના અભિપ્રાય શિવાય એક તણખલું પણ હલાવી શકતી નથી. પિતામાં સમાવી લેશે. દેવદ્રવ્યનો પ્રશ્ન પણ પરિવર્તન પામ્યા સિવાય
સમાજમાં આ જાતના આંતર પ્રવાહે ગતિમાન થયા પછી ક્રાનિની રહી શક નથી. દેવદ્રવ્ય સંબંધી કંઈપણ વિચારે રજુ કરવા
ઝમક સ્થળે સ્થળે જોઈ શકાય છે. જેને જોવાને આંખ છે. સાંભળતેમાં પણ જ્યારે પાપ મનાતું હતું. દેવનું દ્રવ્ય બીજા કોઈપણ
વાને કાન છે અને સમજવાને બુદ્ધિ છે તે તો જરૂર યુગબળને પિછાની કાર્યમાં ઉપયોગ થઈ શકે જ નહિ. એ જાતની માન્યતા પ્રધાન
તેને અનુકુળ થવાના પ્રયત્નો કરશેજ, કાન્તિ સિવાય પ્રગતિ નથી જ, સ્થાન ભગવતી હતી. ત્યારે દેવદ્રવ્યની નૂતન વિચારસરણી અને હરહંમેશ એક જાતનું જીવન જીવવામાં જીવનની મૌજ નથી. પરંતુ દિન માન્યતા રજુ થઈ હતી તે સામે સમાજના માંધાતાએાએ સુખ પ્રતિદિન તેમાં વિવિધતા અને તાજ જીવન રસીક બની શકે, સમાજઆંદોલન કર્યું હતું છતાં એ વિચાર સરણી દિવસે દિવસે વ્યાપક ને આજે કંઈ નવીન જીજ્ઞાસા ઉત્પન્ન થઇ છે. અને એ જિજ્ઞાસા સ્વરૂપ લેતી ગઈ અને આજે સમાજને મોટા ભાગ દેવદ્રવ્યને નામે અને તેને ઉત્પન્ન કરતી વિચાર સરણી કાન્તિના આંદોલનને અપલાખ રૂપિયાની રકમ અણુ વાપરી એમને એમ પડી રહે અને નવી રહેલ છે. આજે ભલે સમાજ વેરવિખેર જણાય. પરંતુ એ તેમાં વૃદ્ધિ થતી રહે. એ સ્વીકારતા નથી. પરંતુ દેવદ્રવ્યને રસામા- અંધાધુધી પણ આદરણીય છે અને તેમાંથી સામાજીક નવસર્જન છક કાર્યમાં પણ ઉપયોગ થઈ શકે એ જાતની માન્યતા ધરાવે થઈ સમાજને કઈ અપ્રતિમ પ્રગતિને શિખરે લઈ જશે અને છે, આ કંઈ જેવું તેવું પરિવર્તન નથી. જે દેવદ્રવ્ય માટે અન્ય સમાજ સાચું જીવન જીવી શકશે.
સમાજ
તને ઉપન્ન કરતા વિવેક ન થઇ છે. અને