________________
.:: તરુણ જૈન ::
: લેખક :
નાનાં ઘરમાં મોટા માણસ
જ પેટી ખરીદી પણ
હોવી
મારા નામ તે હે
મારે મારી પાસે નથીમાર છે. દોડી ગયા
રા. મુળચંદ આશારામ વિરાટી માંદગીને બિછાને પડેલી પોતાની માતાની એક બાળક માવજત લાગણી બતાવી છે હેનું કલ્યાણ થાઓ ! કેટલાક કાળ પસાર થયા, કરી રહ્યો હતો. તેનું નામ પીયેર. ગરીબાઈએ હેના ઉપર ઘેર મેડમ મેલીબ્રાન માંદગીને બીછાને પટકાઈ પડી. પીર હની ધાવ્યા હતા. હેની માતા માટે દવા અને ફરટ લાવવા હેની પાસે સારવાર માટે દેડી ગયા. અને જીંદગીના અંત સુધી પોતાની માતાની કુટી બદામ પણ ન હતી. હેવામાં તહેશે સાંભળ્યું કે સારાય કાંસમાં માફક રાત્રિદિવસ સેવા કરી પીયેર અને મેલીબ્રાન નાના ઘરનાં પ્રખ્યાત સંગીતકાર મેડમ મેલીબ્રાનનો સંગીતનો જલસો થનાર છે. .
મેટાં માણસ હતાં. તે સંગીતને શોખીન હતા. હેને એ જલસામાં જવાનું દીલ થયું. આ
પ્રમાણિકતા:પણુ અફસેસ ! પાસે એક પેની પણ ન હતી. પરંતુ કંઇક કુદ
એડીનબર શહેરમાં સખ્ત ઠંડી પડી રહી હતી. ત્યારે એક રતી બક્ષીસ હતી. હેને તહેશે ઉપગ કર્યો. એક ડાધાવાળો
કંગાળ અને ચીથરેહાલ છોકરાએ રસ્તાના એક બાંકડા ઉપર બેઠેલા કાગળ લીધો અને એક કા૫ ર.... મૃત્યુને બીછાને પડેલી માતા
ગૃહસ્થને કહ્યું કે સાહેબ ! દીવાસળી ખરીદશે ? મારે ખરીદવી તરફ એક દષ્ટિપાત કરી એ કાગળનો ટુકડો લઈ ઘરની બહાર નથી ગૃહસ્થ જવાબ આપે. એ છોકરાએ ફરીવાર પહેલા ગૃહસ્થને નીકળી પડે. હેના પગ ઝડ૫થી ઉપડતા હતા. તે મેલીબ્રાનના લલચાવવા કહ્યું કે એક પેનીની બે લ્યો ! એ હકીકત નોંધતા એ ઘરે પહોંચે. મેડમ મેલીબ્રાને પિતાના નોકરને પૂછયું કેણ ગૃહસ્થ કહે છે કે મેં તે છોકરાને દૂર કરવા એક પેટી ખરીદી પણ મળવાની રાહ જુવે છે ? હવે તો હું લેકેને મળી મળીને કંટાળી છુટી પેની નહિ નીકળવાથી મેં કહ્યું કેઃ કાલે પિટી ખરીદીશ. તે ગઈ છું. નેકરે કહ્યું કે મળવા આવનાર એક નાનો બાળક છે. છોકરાએ કહ્યું કે: આજે જ ખરીદે ! હું ઘણે ભૂખે છું. લાવો અને કહે છે કે: હને મળવાથી હમારે દીલગીર થવું પડશે નહિ. પરચુરણ લાવી આપુ. ગૃહસ્થ શિલિંગ આવે. અને છેક વટામેડમે કહ્યું કેઃ આવવા દે નાના બાળકને ના કેમ પાડી શકાય ? વેવા દેડી ગયા. પેલા ગૃહસ્થ છોકરાની થોડા સમય રાહ જોઈ પીયેર મેડમ પાસે આવ્યા અને કહ્યું કે મારી મા બિમાર છે. પણ તે આવ્યો નહિ. છતાં તે સંબંધી કંઈપણ ખોટો અભિપ્રાય હેની દવા લાવવા માટે એક પેની પણ મારી પાસે નથી. ઘરમાં બાંધ્યા વગર તે પોતાને મકાને ગયો. મોડી સાંજના હેના કરે ખોરાક નથી એટલે જે આ મારૂં બનાવેલ કાવ્ય હમે કહ્યું કે સાહેબ! એક છોકરો આપને મળવા માગે છે. છોકરાને જલસામાં ગાઓ તે તહેનો કોઈ ખરીદનાર મળી જાય અને મારી અંદર બેલાવ્યો. હેના ચહેરા જોતાં જ જણાયું કે શિલિંગ લઈ માતાને ઔષધ અને ખોરાક મળી શકે. મેડમ એ બાળકને જોઈ રહી! જનાર છોકરાને તે નાનો ભાઈ હશે. તે ચીથરેહાલ, દુબળ અને હેનું કાવ્ય વાંચ્યું. હે રાગ મનમાં ગયા. અને પછી પૂછયું કે બાળક ! કંગાળ છોકરો બોલ્યો કે આપના શિલિંગના આ ‘ચાર પેન્સ આ કાવ્ય હું બનાવ્યું છે ? બાળકે હકારમાં જવાબ આપે. મેડમે સેન્ડ પાસેથી આપે દીવાસળી લીધી હતી. સેન્ડી શિલિંગ વટાવવા હેને જલસામાં આવવાને આગ્રહ કર્યો. બાળકે પોતાની મુશીબતે રજુ ગયા પણ હેને અકસ્માત નડવાથી ટોપી, દીવાસળીની પેટીઓ અને કરી. મેડમે હેને દિલાસે આ. હેની માતાની માવજત માટે બંદે- અગીઆર પેન્સ ગુમાવ્યા છે. હેના ખીસામાં જે ચાર પેન્સ હતા બસ્ત કરી આપ્યું. એક ક્રાઉન આવે અને હેમાંથી રાક અને દવા ખરીદી લાવવા કહ્યું. જલસામાં આવવા માટે એક ટીકીટ
તે હેણે હને આપવા મેં કહ્યો છે. હેના બંને પગ ભાંગી ગયા આપી અને કહ્યું કે આ ટીકીટ બતાવવાથી હને હારી નજીક
છે. અને દયાળુ ડોકટરે હેને જોઇને કહ્યું છે કે તે બચી શકશે જગ્યા મળશે.
નહિ. મારી પાસે કાંઈ નથી એટલે બીજા પેન્સ હું નહિ આપી . ખોરાક અને દવા લઈને પીયેર ઘેર આવ્યો. માતાની સારવાર
શકું આમ કહી તે રડી પડયો. ગૃહરથે તે છોકરાને ખાવાનું આપ્યું કરી. રાત્રે ટીકીટ લઈ જલસામાં ઉપડયા. નકકી કર્યા મુજબ જલસો અને હેની સાથે સેન્ડીને જોવા ગયો. ત્યાં હેને જણાયું કે તે છોકશરૂ થયો. બેન્ડ કરૂણ રાગ ઉપાશે. કોકિલકંઠી મેડમે પીયેરનું તેના માતાપિતા સ્વર્ગે સિધાવી ગયાં હતાં. અને એક એરમાન હૃદય દ્રાવક કાવ્ય ગાવાનું શરૂ કર્યું. વાતાવરણ કણરસથી મધમધી માં સાથે આ બંને બાળકે રહેતાં હતાં. ડીઆએના નાના ઢગલા રહ્યું. વિપુલ શ્રોતામંડળની આંખોમાંથી અમૃઓન ધારા વહેવા ઉપર સેન્ડી પડયો હતો. હેણે મહુને જોતાં જ કહ્યું કે સાહેબ ! લાગી. બાકીન પ્રોગ્રામ પૂરો થયો. જો ખત્મ થ.. શ્રોતાઓ શિલિંગ વટાવીને આવતા હતા ત્યારે ધેડાની જાતને હું ભગ વિખરાયા. પીયેર ઘેર આવી નિદ્રાધીન થ બીજે દિવસે મેડમ બન્યો. મહારાં બંને પગ ભાંગી ગયા. મારી પાસે હવે બીજા પેન્સ મેલીબ્રાને ગરીબ પીયેરના ઘરના બારણું ઉઘડાવ્યાં અને પીળાવાળના નથી. રૂબી ! ભાઈ ! રૂબી ! હું બચી શકીશ નહિ. મારા મર્યા જુલ્ફાવાળા પીરના માથે હાથ ફેરવી હેની માતાને કહ્યું કે પછી હારી સંભાળ કેણું લેશે ? રૂબી ! તું શું કરીશ ? દુ:ખી થતા તમારા આ બાળકે સારા પૈસા પેદા કર્યા છે. લંડનના એક પ્રસિદ્ધ બાળક ને જોઇને પહેલા ગૃહસ્થે કહ્યું કે હું રૂબીની સંભાળ લઈશ. પ્રકાશકે એનાં નાના કાવ્ય માટે ૩૦૦ પાઉંડ આપવાની માગણી હેણે મુંગે મોઢે ગ્રહસ્થને આભાર માન્યો. કારણ કે બોલવાની કરી છે. અને વેચાણમાંથી અમુક રકમ મળ્યા પછી પીર હેના શકિત તેનામાં હતી નહિ. થોડી જ મીનીટ બાદ હેણે માતાના નફાને ભાગીદાર થશે. હમારા બાળકમાં આ જાતની કુદરતી ખેાળામાં પ્રાણ છોડયો. આવા નાના ઘરમાં પણ કેવા પ્રમાણિક બક્ષીસ હેઈ હમારે ગૌરવ લેવા જેવું છે. પીયર મેડમને ઘુંટણીયે બાળકે !! આપણું સાહિત્ય દેવદેવીઓના અકુદરતી ચમત્કારથી પડશે. અને બોલ્યા કે જે માયાળ હૃદયે ગરીબ માટે આટલી રંગવા કરતાં આવા કુદરતી સાચા રંગાથી કયારે રંગાશે?
ળ એક
હતાને ધરા જેને
પછી પૂછ8
ની છે તેને હલામો થયા છે. બાળ પોતાની મે એ સી પીચ
ગયા ! આપણું સાહિત્ય સરિતા ઘરમાં પણ કેવા પ્રકારના