________________
તા. ૧૬-૧૧-૩૪ Exsex
તરૂણ જેન
sees
30-10- ૨૦૫
ભારતની પ્રાચીન નાવિભૂતિ.
છે તેમાં કે જ્યારે જ્યારે અમારી આરત બજાવ્યું છે.
નારણ તરીકે એ કઈ હદની ,
પુતળા !
નારીશકિતના પ્રભારી
લે. ન્યાયવિજયજી. - જે કૈકેયીએ સમરાંગણમાં દશરથ રાજાના રથની ધરી ઉપર ઉતરી આવ્યો છે, અને દેશની દીન દશા સુધાર્યું એકાએક તૂટી જતાં પિતાની આંગળીને તે ધરીની જગ્યાએ સુધરતી નથી. જો કે છેલ્લા રાષ્ટ્રીય યુધમાં મહિલાઓએ ગોઠવીને પોતાના સ્વામિનાથને નિરાશામાંથી ઉગારી લીધા પોતાની શકિતને સરસ પરિચય દેખાડયે છે; અને તેમના હતા; જે સીતા, રાવણ જેવા ભયંકર મદોન્મત્ત રાક્ષસથી પણ ત્યાગ, તેમની સેવા, તેમની હિમ્મત અને તેમની સહિષ્ણુતાએ જરાય ભયભીત હોતી થઈ; અને જે દ્રપદીએ ‘જયદ્રથ’ દેશની રાષ્ટ્રીય હિલચાલમાં સુન્દર રંગ પૂર્યો છે. છતાંય રાજાને ધકકો મારી નીચે પાડી દીધું હતું તેમનાં પરાક્રમ પોતાને અબળા માનનારી, સમજનારી વ્યકિ- એ દેશના ચારે કેવાં હશે !
ખૂણામાં બહુ મહટી સંખ્યામાં છે. જ્ઞાન, શિક્ષણ, વિવેક હેન ! તમે પણ એજ માતાની પુત્રી છે. પછી અને હિમ્મતથી તે વર્ગને બહુ મોટો ભાગ ખાલી છે. તમારામાં નબળાઈ કાં? એ ચારિત્રવતી માતાનું અસ્મિતેજ બહુ મોટી સંખ્યા અજ્ઞાનના ઘેર અન્ધકારમાં સબડી રહી તમારી અંદર પણ ભર્યું છે. ફકત ઉત્સાહ અને હિમત છે. અને. જ્યાં “પડદા” ને ખાસ રિવાજ છે. ત્યાંની જે તમારામાં મૃતપ્રાય બની ગયાં છે તેનેજ પુનઃ સજીવન અબળાઓની દુર્દશાનું તે પૂછવું જ શું? એ સંબન્ધમાં મને કરવાની જરૂર છે. ઉ!' અને તમારી ફરજ વિચારે ! એ એક કિસ્સો યાદ આવે છે તે પણ કહી દઉં. મહાને મહિલાઓના પુનિત પંથે ચાલી તમે દેશનું અને એક ગૃહસ્થ સ્ટેશન પર એક પિતાના ઓળખીતા ભાઈને ધમનું ગૌરવ વધારી શકે છે. એવી વિરાંગનાઓ આજે કહે છે કે, “ભાઈ, આ પાંચ ટૂંક છે, જરા ધ્યાન રાખજે, પણ કેમ ન પ્રગટે ? અને ત્યારે એમની ઓલાદ. પણ હું ટીકીટ લઈ આવું.” ત્યારે પેલા ભાઈ કહે છે કે, શકિતશાળી નિકળશે. ઉંદરે તે ઉંદરડીએમાંથી અને ગુલામ “મહેરબાન, પાંચ કયાં છે, આ તે ચાર છે !” ત્યારે એ ગૃહસ્થ ગુલામડીઓમાંથી પેદા થાય.
હે મલકાવી બોલ્યા: “ચાર ટૂંક આ, અને પાંચમે ટૂંક મા બહાદુર નેપોલિયન કહે છે કે મને વીરતાના પાઠ
અમારી ઔરત !” હાય ! સ્ત્રીને પણ એક ટૂંકની જેમ સાચવવી ભણાવનાર હારી માતા છે. ખરું કહું છું કે જ્યારે જ્યારે
પડે એ કઈ હદની દુબળતા ! એને ઢીંગલી હમજવી કે કે દેશની ઉન્નતિ થઈ છે તેમાં આદિ કારણ તરીકે નારીશકિતના પ્રભાવે કામ બજાવ્યું છે. નારી જગતનું પરાક્રમ
મતલબ કે ભારતનું વર્તમાનનારીજીવન અધિકાંશ એક અપેક્ષાએ પુરૂષ કરતાં પણ આગળ નીકળી જાય છે.
અસંસ્કૃત દશામાં છે. અને એ દેશની મોટામાં મોટી હિન્દુ ધર્મમાં ‘ગાગ', ‘ગાધારી વિગેરે મહાત્મનીઓનાં
કમનશીબી છે. એ વર્ગના ઉદ્ધાર વગર દેશનો ઉદ્ધાર સર્વથા નામ પ્રખ્યાત છે. જે યાજ્ઞવલ્કય જેવા ઋષિને શાસ્ત્રાર્થમાં
અસંભવ છે. એના જીવનમાં જેત ન પ્રગટે ત્યાં સુધી હાર ખવરાવે છે તે બાલ-બ્રહ્મચારિણી “ગાર્ગીનું સ્ત્રી જીવન
દેશને અન્ધકાર નાબુદ થવો અશકય છે. છોકરાઓની કેળવણી જ્ઞાનાકથી કેટલું ઝગમગતું હશે. “ગાન્ધારી” રાજસભામાં
માટે પણ પુરતું ધ્યાન અપાતું નથી, ત્યાં કન્યાઓની કેળવણીની આવી “મહાભારત યુદ્ધ માંડવું કે કેમ ? એ પ્રશ્નની ચર્ચા
શી દશા હોય. તે સમજી શકાય છે. પરંતુ કન્યા-કેળવણીની પ્રસંગે પોલિટિકલ મેટરમાં ભાગ લે છે અને પિતાના પુત્ર
કેટલી જરૂર છે? દેશ, સમાજ અને ધર્મના વિકાસ–સાધનમાં દુર્યોધનને યુદ્ધ ન કરવા માટે ઉપદેશ આપે છે. સ્થૂલભદ્ર’ :
કન્યાવર્ગનું સુશિક્ષિત અને સંસ્કારી જીવન કેટલે અસાધારણ મહાત્માની બહેને યક્ષા, યક્ષદત્તા, ભૂતા, ભૂતદિન્ના, સેણા,
ફાળે આપી શકે છે ? તે ખાસ વિચાર્વાનું છે. વેણુ અને રેણી એવી બુદ્ધિશાલિની અને વિદ્યાભ્યાસસંપન્ન
- આર્યસમાજીઓનાં કન્યા વિદ્યાલય જુઓ! તમે ખરેખર દંગ હતી કે પહેલીને એક વાર સાંભળતાં, બીજને બે વાર,
*. બાર થઈ જશે. એ સંસ્થાઓમાં શિક્ષણ લેતી કન્યાઓના મુખપર ત્રીજીને ત્રણ વાર, એમ છેલ્લીને સાત વાર સાંભળતાં
કેટલું તેજ ચમકે છે, શિક્ષણ અને સંસ્કારમાં તેઓ કેટલી
, સંખ્યાબંધ કલો યાદ રહી જતા હતા. આજે સ્ત્રીનું જીવન
આગળ વધે છે. વ્યાયામ અને બલપ્રયાગ તેમના જેમણે જોયા "કેટલું દીન-હીન છે ! તેને તુચ્છ, અજ્ઞાન, દુબળ અને એક
હશે તેમને ખબર હશે કે તેઓનો શારીરિક વિકાસ કેટલો પ્રકારનું “મશીન” સમજી તેની જે અવગણના થતી આવી
આશ્ચર્યકારક ખિલવવામાં આવે છે. બિલકુલ નિશ્ચિત વાત છે છે તેનું જ એ પરિણામ છે કે “શકિત માતાનો કપ દેશ
કે નારીવિભૂતિ એ દેશની વિભૂતિને પાયો છે; અને દેશની માણસોને કયાંથી આવે ? જે દીકરીને તે વર્ષ સુધી પાળીપોષી ઉન્નતિના મંડાણ એના ઉત્કર્ષ પર અવલંબિત છે. નિઃસહ, મેટી કરી તેની કીંમત રૂ. ૭૦૦૦ ની આંકી. ઘરડા ખચ્ચર એની આત્મસત્તામાં એક એવી વિલક્ષણ શક્તિ છુપાયેલી છે સાથે પરણાવતાં એ મનુષ્યને જરાયે અરેરાટી ન ઉત્પન્ન થઈ. કે જેને સમુચિત વિકાસ થાય તે તેને આધારપર આખા તે હું માનું છું કે એવા માણસો મનુષ્ય રૂપમાં પણ રાક્ષસ રાષ્ટ્રનું ઉત્થાન થઈ શકે. એક વિદ્વાનના શબ્દ છે – . છે. કુમળી બાળાઓના લેહી પીનાર માતાપીતાની રાક્ષસી "The hand that rocks the cradle rules
ભાવનાઓ આગળ કેટલી બાળાઓના જીવન છુંદાઈ જતાં the world.” હશે? યુવાનીના આંગણે પગ મૂકતાં એ આશાભરી કેટલી અર્થાત–જે સુકુમાર હાથ પાલણામાં બચ્ચાંને ઝુલાવે અનું. . . . . . . પા. ૨૯૮ : તેમાં જગતનું શાસન કરવાની શક્તિ પણ મોજુદ છે.
,
પોતાના પુત્ર રી દશા હોય તે
કરવા માટે ઉપદે