________________
પ્રબુદ્ધ જૈન
તા
૪-૨-૩૩
- જર્મનીથી પત્ર પાંચમો.
સિવાય બત્રજ્યા આપવી કે નહિ. ૧ યાત્રાભતક આ-દશ ચેાજન મારા સહાયક રૂપે અથવા એકલાએ જવું, આટલું ધન આપીશ, કામ થયા પછી તારી ઈચ્છા. બીજા આચાર્યો બે વાત કરે છે-જવું અને કામ પણ કરવું. ૨ કવ્વાલ બતક
બેન, તા. ૧–૧–૩૩. આ-કવ્વાલ એટલે જમીન ખોદનાર એડ આદિ તેને કામ સંપ
પ્રિય ભાઈ! વામાં આવે, બે ત્રણ હાથ નકકી કરેલ હોય, અથવા નક્કી
જીનેવા સવારના પહોરમાં આવ્યું. ઇષદ્ મેઘાછાદિત કર્યા સિવાય (ઉચ્ચક) આટલું ધન આપીશ. ૩ ઉવ્વત્તાય ભતટ
આકાશમાંથી પ્રભાતની આછી રકતભા જલરાશિને રંજીત કરતી તારે મારું કામ અમુક મુદત સુધી હું જે જે કહું તે કરવું.
હતી. સ્ટીમર હજુ બંદરમાં નહતી પહોંચી. પાઈલટ હોડીની આટલું ધન આપીશ. ૪ યાત્રાભતકને દીક્ષા આપવાની વિધિ
રાહ જોઈને લગભગ સ્થિર ઉભી રહી હતી. સામે સમુદ્ર તટે યાત્રા પુરી થાય તે પછી મૂલ્ય લીધું હોય કે ન લીધું હોય તે
અચિંત શહેરની હસ્ય રેખા દૂર દૂર જઈ જલધિમાં લીન થતી પણ દીક્ષા આપવી કલ્પ મૂલ્ય લીધું હોય અને યાત્રા પૂરી ન
હતી. જીનેવા તે ઈટાલીનું એક મહા બંદર છે, અને કાંઈક થઈ હોય તે દીક્ષા આપવી ને કલ્પ. કવ્વાલને માટે પણ
અંશે પાશ્ચાત્ય જગતનું પ્રવેશદ્વાર ગણી શકાય. તેથી અનેક એમજ જાણવું. ઉલ્વતંભતકને મુદત પુરી થયા અગાઉ દીક્ષા
દેશથી આવતી જતી સૈકાઓનો જથો સુવ્યવસ્થિત બંદરમાં ન અપાય. હવે જે, દીક્ષા માટે કરે અને ન કલ્પે તેને ભંગ
ગોઠવાએલો હતો. નકારાશિમાંથી ઇટાલીનું “ગોરવ રેકસ” ઉંચા વિશેષથી કહેવામાં આવે છે. વ્યાપાર-કામ નકકી કર્યું હોય,
વધેલા મુખસ્તંભ વડે દૂરથી પિતાની મહત્તા બતાવતું હતું. મુત નકકી કરી હોય અને પૈસા નકકી કર્યું હોય. છિન્ન એટલે
છેવટે સ્ટીમરે બંદરમાં પ્રવેશ કર્યો. અને અમે બધા અમુક કામ કરવું, આટલી મુદત સુધી અને આટલા ધનથી.
0 તૂતક ઉપરથી નીચે કેબીનમાં વિહારની તૈયારી કરવા ગયા. જેમ આ પહેલે ભંગ-વિક૫. બીજા વિકલ્પમાં પૈસા નકકી કે
સ્ટીમર ઉપર મુસાફરીના પ્રથમ દિવસે ધમાલ હોય છે, તેવી જ કર્યો હોય. એ રીતે આઠ વિકલ્પ કરવા. આ આઠે
રીતે મુસાફરીના છેલ્લા દિવસે ઉતરવાની અને નાના કાર્યચારિવિકલ્પમાં નકકી કર્યું હોય કે ન કર્યું હોય, મુદત
ગણમાં પિતાના વહાલેરાઓને મળવાના ઐસુયને લીધે વ્યગ્રતા પણ નકકી કરી હોય કે ન કરી હોય, પણ સાક્ષીઓ પાસે
જણાતી હતી. સ્ટીમરનું બીલ વગેરે ચુકવી દરેક પિતાના જાહેર કર્યું હોય અને ધન નકકી કરીને લઇ લીધું હોય યજમાનની શોધમાં નીકળી પડયા. કામ પૂરું કર્યા વિના દીક્ષા ન આપે. બીજા વિકલ્પમાં આપે.
લગભગ પંદર દિવસ સુધી ભેગા રહેલા સાથીઓ ડાક તે બીજો ચોથો-છઠો અને આઠમો વિકલ્પ. અથવા બીજા એટલે
કલાકમાં પોતપોતાના રસ્તે પડી જવાના હોવાથી વિદાય શિષ્ટાચાર આઠ વિક૯૫માં સાક્ષીએ આગળ જાહેર ય ન હોય અને ક્યાં પછી અમે પાંચ-સાત જણ સાથે, સામાન લઈને બહાર નકકી કરેલ કે નકકી નહિ કરેલ પૈસા લીધા ન હોય તે કામ
નીકળ્યા; પ્રવાસ વ્યવસ્થા પેઢી દ્વારા અમારા પ્રવાસ સ્થળની પુરૂ કરે કે ન કરે તે પણ દીક્ષા આપી શકાય છે. હવે આજ
ટીકાનું નકકી કર્યા પછી શહેરમાં એકાદ ચકકર લગાવવા વાતને વિશેષથી કહે છે.-પહેલા, ત્રીજા, પાંચમાં અને સાતમાં
બહાર પડયા. મિલાન જવાની ગાડીને હજી વાર હતી. રસ્તામાં વિકપમાં કામ અને તેની મુદત નક્કી કરી હોય કે ન કરી
-અગવડ ન વેઠવી પડે તેથી અમે અહિંજ થોડું ઘણું જમી હોય પણ સાક્ષી આગળ જાહેર કરી દીધું હોય તે-શરત પ્રમા
લીધું અને ગાડીના વખતે સ્ટેશન ઉપર ગયા. કેટલીક નજીવી સેના પૈસા લીધા હોય કે ન લીધા હૈય–પણ દીક્ષા ન આપી
મુશ્કેલીઓ વટાવી અમે ઇનોવા છેડયું. શકાય. શું કારણ? કારણ–તે કહે કે-મેં સાક્ષી આગળ જાહેર
આટલા દિવસની સ્ટીમરની મુસાફરી પછી રેલ્વે પ્રવાસ કિયું છે અને મેં તારી આશાથી બીજે રાચ્ચે નથી જેશ વગવાન લાગ્યા.. ટ્રેઈન પર્વતની હારમાંથી પસાર થતી હતી. દર નકકી મેં કર્યા હોય તે દીક્ષા આપી શકાય. શું કારણ છે દૂર હજુ શિયાળાને ઘણી વાર હોવાથી, પુષ્પ અને ફળવાળાં વૃક્ષોથી કારણ કે મહેનતાણું નકકી કર્યું નથી. મહેનતાણું નક્કી સુશોભીત બગીચાઓ અને ક્ષેત્રે પથરાએલા ગાલીચા જેવા કરેલ નહિ હોવાથી ન્યાય મેળવી શકાય. ધન નક્કી કર્યું હોય, લાગતા હતા. વચમાં વચમાં ગ્રામ્ય-ગ્રહ દો, ગાડીને વેગને ઘણું કામ કરી લીધું હોય, થડ બાકી હેય. મદત પણ લીધે લણવારમાં વિલુપ્ત થતાં હતાં. થોડી બાકી હોય તે આ રીતે દીક્ષા આપવી પે-જે ક્ષેત્ર, પહાડ અને બગીચાનું બાહુલ્ય છતાં હિન્દમાં જે ગરીબ હોય તો દીક્ષા આપી શકાય. ધનવાન હોય તે તે જાતનાં ઝુંપડા હોય છે, તે જાતનાં ઝુંપડાનો અભાવ અમારા થડ બાકી રહેલા કામને બળજબરીથી અધીને પણ મનમાં એક જાતની શંકા ઉત્પન્ન કરતઃ યુરોપમાં ગામવંજ પુરૂ કરાવે. શું કારણ?. કે ધનવાન હોય તે ન આપવી નહિ હોય ? દરેક ઠેકાણે સુંદર રસ્તાઓની બે બાજુએ ઈટઅને ગરીબ હોય તે આપવી ? એ કહીએ છીએ-તે ચૂનાથી ચણેલા દેખાવડા ધરે નજરે પડે, કોઈ ઠેકાણે ઘાસના દીક્ષિત શિષ્યને તે ગરીબ પતે. પકડવા માટે અસમર્થ છે. અને છાપરાંવાળા કુબાનું નામ નહિ ! કેવું વિચીત્ર :જે સરકારમાં જાય અને પકડાવે તે તેમાં ધનને ખર્ચ થાય. ' લગભગ ચાર વાગે અમે મિલાન પહોંચ્યા. કેટલીક ભાંજેપિસા ન હોવાથી તે સરકારમાં ન જાય, માટે ગરીબ હોય તે ગાને અંતે સ્ટેશન પાસેની એક હોટલમાં જઈ ઉતરવાને અમે ! દીક્ષા આપવી. કે. ધનવાન હોય તે હઠમાં આવી, યાદ ઠરાવ કર્યો અને મિલાનના સુશોભિત ચિત્રાંતિ ભવ્ય સ્ટેશનમાંથી રાખજે. કરી. પકડાવે માટે તેના અને જે ગરીબ હોય પણ બહાર નીકળી નજીકના વિશ્રાંતિ ગૃહમાં પડાવ કર્યો. ચાહ પાઉંને જ હોય, છાતીનો બળીઓ હોય ને મારપીટ આદિ નુકશાન નાસ્ત કરી રહ્યા ત્યારે પાંચ ઉપર વાગી ગયા હશે. જે થોડો' | - કરે તેમ હોય તે તે ગરીબના પણ કામ કરનારને દીક્ષા ન વખત રહ્યા હતા તે દરમ્યાન કંઇક જોવાની ઈચ્છાએ અમે
* . . - તકઢાર સમાત. . બહાર નીકળ્યા ને ટેક્ષી કરી મિલાનના સુવિખ્યાત ચર્ચમાં ગયા.