Page Text
________________
મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ પત્રિકા.
મંગળવાર તા. ૨૮-૭-૩૧
યથ તવા ઉરિકા ગમે તેના
નાની છે તેના વ્યાવહ રિક અમલ વ સ
લાગ આવ્યે કુદી પડે. વળી વિજ્ઞાનની વધતી જતી શેધે અમુક દ્રષ્ટિએ અહિંસાને જ પર્યાય શબ્દ છે એમ કહેવામાં અવધિ વિનાને મનુષ્ય સંહાર કરવામાંજ પરિણમે છે. આ જરા પણ ખોટું નથી કેટલાક લકે વિજ્ઞાન અને ધર્મને વિરોધ છે બધું છેલ્લા યુરોપીય વિગ્રહે જગતને બરાબર દેખાડી આપ્યું છે અને તેથી વિજ્ઞાનના વિકાસમાં ધર્મને ધાસ રહેલો છે એમ અને તેથી યુદ્ધ સામગ્રી ઘટાડવાના પ્રશ્નને અત્યારે ગંભીર માને છે. અન્ય ધર્મોના આધુનિક વિજ્ઞાન સાથે અનુકુળતા સ્વરૂપ પકડયું છે.
કે પ્રતિકુળતા કેટલી છે તે પ્રશ્રન હું અહિં ચર્ચવા માંગતા આવા જગતના વિવિધ પ્રશ્ન કયા પ્રકારના સમાધાનને નથી પણ જન ધમ'ને તે વિજ્ઞાન સાથે જરા પણ વિરોધ જોધી રહયા છે ? જે અત્યારે જે વિચારે વાતાવરણમાં જન્મી
સંભવેજ નહિ કારણ કે જૈન શાસ્ત્રો ખરી રીતે ભારતવર્ષની રહમા છે અને વૃદિગત થઈ ૨હયા છે, જે ભાવનાએ અત્યાર સુધીની વૈજ્ઞાનિક શોધ અને સિદ્ધાંતોને જ સારે છે. સારા હિતેચ્છુઓ જનતા સમક્ષ રજુ કરી રહયા છે તેનું હિન્દુસ્થાનના ધમાં કેવળ વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિ કોઈને પણ સાચે. બારીક અવલોકન કરી તેનું સંક્ષેપમાં નિરૂપણ કરીએ તે સાચી વરી હોય તે તે જેન શાસ્ત્રકારનેજ વરી છે, એટલા આપણે કહી શકીએ કે આજે સ મ થવ દને આત્મનિર્ણય માટે જન ધર્મને મુખ્ય મુદ્રાલેખ એ છે કે યુક્તિ ભવન ને જે સિદ્ધાંત છેલા યુરોપ વિગ્રહ બાદ જગતની સવે ચણ તÍલાર્ક પરિકદા ગમે તેનું વચન હોય પણ જે તે યુક્તિપ્રજાએ એ સ્વીકાર્યો છે તેના વ્યાવહારિક અમલ વડે સર્વોત્ર મત હોય એટલે સત્ય ને આશ્રયીને ઉચ્ચારાયેલું હોય તે નાશ થઈ રહી છે.! મુડીવાદતાં મુળ શીયામાં સ્વીકૃત જનને સ્વીકાર્ય છે. જે સત્ય તને અનુલક્ષીને જૈન શાસ્ત્ર સામ્યવાદથી ઉખેડાઈ. 'રહયાં છે. કાળા ગેરને વર્ણભેદ પડયાં છે તેજ સત્ય તરાને અનુલક્ષીને આધુનિક વિજ્ઞાનના એશીયાની પ્રજા આજે જે જાગ્રતિ દર્શાવી રહી છે. તેના ઉત્કર્ષથી સિધ્ધને નિમય છે અને તેજ સત્ય તત્વના આધારે નિર્માયલા નિર્મળ થઇરહ છે અને તે મનુષ્ય સરખા છે એ સિદ્ધાતોમાં કાળાન્તરે નવા નવા ફેરફારો થયા કરે છે. આજ, સમાનતાને સિદ્ધાન્ત જનતાની બુદ્ધિ સ્વીક્રારી રહી છે, દ્રષ્ટિએ જો કે અત્યાર સુધીનાં જૈન શાસ્ત્રમાં પૃથ્વીની સપાસ્ત્રીઓને પણ આજ દષ્ટિએ સમાન અધિકાર આપવાની અને ટીનું અને સૂર્યના પરિક્રમણનું પ્રતિપાદન થયેલું છે એ હું જાણું તેની ચાલું પરાધીનતા એજ ઉભી કરેલી અવનત દશામાંથી * ઈ છતાં વર્તમાન વૈજ્ઞાનિક સાધનો અને શૈધે ના પરિણામે મને સ્ત્રી જાતને ઉધ્ધાર કરવાની વાત પાશ્ચાત્ય પ્રજા એ અમલમાં " એમ લાગે કે પૃપા ગેળ છે અને પૃવીની અપેક્ષાએ મૂન' મુકી છે અને પૈવત્ય પ્રજા ઝડપભેર તે દિશાએ ગતિ કરી થર છે તે એમ જાહેર રીતે કહે માં મારે જનત્વને જ રહી છે, યુધ્ધ સામગ્રી બને તેટલી ઘટાડવાનો પ્રશ્રન આજે પણ બાધ આવતે હેય એમ માનતા નથી કારણ કે . પ્રજા સંધમાં અને રાજકારણી પુરૂષેની મંડળીમાં ખુબ ચર્ચાઈ જૈનત્વ મને સત્યની ઉપાસના શિખવે છે-નહિ કે અમુક કાળે
રહે છે અને તે દિશામાં વિવિધ પ્રકારના ઉપાયે વેજાઈ સ્વીકારયલા મન્તવ્યને સદાકાળ અને લીંચીને વળગી રહેવાને રહયા છે. યુદ્ધ સામગ્રીના સંચયનું નિવારણ અહિં. દુરાગ્રહ આવી જ રીતે જે જૈન ધર્મ માણૂસ માણસ વચ્ચે સામાં રહેલું છે અને તે અહિંસા શાસ્ત્રની સપષ્ટતા પુર- સ્ત્રી અને પુરુષ વચ્ચે-માણસ અને પ્રાણ વચ્ચે કંઈ કાળ વાર કરવાનું માન મહાત્મા ગાંધીજીને ધરે છે,
થયા સમાનતાનું પ્રતિપાદ કરતો આવ્યો છે તે અસ્પૃશ્યતા, આ પ્રમાણે અમનિર્ણય, સામ્યવાદ, સમાનતા, જાતીય કાળા ગેરાને ભેદ, ખીઓની અણધટતી ૫૨.ધીનતાને કદિ સરખાપણુ' અને અહિંસા એ ભાવી ઘટનાના સીમા ચિહે પણ સંમત કરી શકે જ નહિ એ દીવા જેવું સ્પષ્ટ છે. વળી છે એ આપણે જોઈ શકીએ છીએ. આ રીતે દુનિઆ જે પરિગ્રહ વ્યાહને જેના મૂળ તત્વમાં વિરોધ છે તે ધર્મની વિચાર જે ભાવનાએ જે સમાધાન તરફ ગતિ કરી રહેલી દ્રષ્ટિએ સામ્યવાદને પ્રચાર અને સ્વીકાર સર્વ રીતે ઈષ્ટજ હેઈ દેખાય છે તે સાથે પરાપૂર્વથી ચાલી આવતા જન ધર્મને શકે. અને એકાંત ભેગલાસ અને પ્રવૃત્તિની પૂજક પાશ્ચાત્ય મેળ ખાય એમ છે કે નહિ તેજ ખરી રીતે આજના સંસ્કૃતિ એ દુનિયાના જે હાલ કર્યો છે અને વિકારદ્ધિ અને વિષયનો પ્રસ્તુત બને છે. જે ધર્મના સિદ્ધાંન્તને નવા અનન્ત અતૃપ્તિના વમળમાં જનતાને મુંઝાવી મારેલ છે તેને સર્જતા વિચાર બળે સાથે મેળ ખાઈ શકે તેમ નથી એમ સંયમના માર્ગે ગયા સિવાય કઈ કાળે પણ છુટકે છે ખરો ? માલુમ પડે તે ધર્મનું તે સંપ્રદાયનું આયુષ્ય પુરૂ થ . આ રીતે જન ધર્મના વિશિષ્ટ તત્વે જગતા વર્તમાન આવ્યું છે એમ કહેવામાં જરાપણુ અતિશયેકિત નથી. તે વિચાર પ્રવાહને સર્વ રીતે અનુકુળ છે એમાં કોઈ સંદે જૈનધર્મની આ દ્રષ્ટિએ શું સ્થિતિ છે ?
ધરી શકે તેમ નથી જૈનધર્મના સ્વરૂપને વિશાળ દષ્ટિએ આપણે વિચાર આમ છતાં પણ જેને પ્રજા આજે કેમ દિન પ્રતિ દીન કરીએ તે અહિંસા સત્ય, સંયમ અને સમાનતા આ ચાર પાત પડતી દેખાય છે ? આવા વિશાળ ધર્મના અનુયાયીઓ તરો આપણી સામે એકદમ આગળ તરી આવે છે. જે સંખ્યામાં કેમ ઘટતા જાય છે? સાહસ અને પરાક્રમમાં જે અહિંસાના માત્ર જેને પિતાની જાતનેજ ઇજારદાર માનતા પ્રજા એક વખત મોખરે હતી તે આજે કેમ નિસ્તેજ અને હતા તે અહિંસાની ભાવના મહાત્મા ગાંધીજીની મહાન નિમય માલુમ પડે છે ? આનું કારણ શું છે? આત્મવિભુતિના પરિણામે જગતના ખુણે ખુણી સંચાર પામી આનું ખરું કારણ એ છે કે વર્તમાન જૈને પિતાનાજ રહી છે, યુદ્ધધ, મારામારી, હરીફાઈ, આક્રમણ અને વૈરાગ્નિથી ધમમાં રહેલી ઉદારતા વિશાળતા પ્રત્યે દુર્લક્ષ ધરી બેઠા છે. ત્ર.સેલી કંટાળેલી દુનિયા અહિંસાનું સ્વીકારમાં જ વિરામ અને અને કેવળ રૂઢિ અને પ્રયાના ગુલામ બની બેઠા છે ; અત્યાશાન્તિ શોધવાની છે. આજે જે રીતે અહિંસાને ઉત્કર્ષ થઈ રના જનને વર્તમાન ઢિમાં સાચા ધર્મને ભાસ થાય છે અને રહે છે તે વિચારતાં મારે મન તે મહાત્મા ગાંધીજીના હાથે સાચા ધર્મના ભેગે તે રૂઢિને બચાવવા મથે છે. વળી બાજુએ જૈન ધર્મને જ પુર્નજન્મ થઇ રહી છે, કારણકે જૈન ધર્મ રહેલી જૈનેતર હિંદુ સમાના સર્વ વહેમ અને
| SR No. | 525916 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Mumbai Jain Yuvak Sangh Patrika 1931 Year 02 Ank 01 to 32 - Ank 09 21 and 29 is not available |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jamnadas Amarchand Gandhi |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1931 |
| Total Pages | 176 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 16 MB |