________________
સમવાર તા. ૮-૬-૩૧ મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ પત્રિકા ધી જન એસોસીએશન ઓફ ઈન્ડીયા ઇતિહાસની નજરમાં આપણે.
આ સંસ્થાના સં. ૧૯૮૧ થી ૧૯૮૫ સુધીને પાંચ ઈતિહાસમાંથી–હમણુ જે ઇતિહાસ ઉપલબ્ધ છે તેમાંથીવર્ષને અહેવાલ અમને મળ્યો છે. મજકુર અહેવાલ તેની
આપણી કોમને માટે એ વાત તરી આવે છે. બીજી કેમની .
સરખામણીને આ પ્રશ્નન નથી, પણ આપણી શુદ્ધિ અને મે તા. ૧૮-૧૧-૩૦ ને દિને મળેલી વાર્ષિક જનરલ સભામાં
આપણે મેળવવાના જ્ઞાનને જ આ પ્રશ્ન છે. ઈતિહાસ આપણી રજુ થયા પછી હમણુંજ પ્રસિધ્ધ પામ્યું છે.
કેમના બે વર્ગ પાડે છે. વેપારી જને અને મુત્સદી જેને ' સં. ૧૯૩૮ માં સ્થપાએલી આ સંસ્થાને હાલ ૪૯ મું
અલબત એક વર્ગ જરૂર એવો નીકળે-નીકળે છે કે જેમાં બે વર્ષ ચાલે છે. આવતે વર્ષે તેને અડધી સદી પુરી થશે અને
વર્ગને મેળ હોય, પણ એ ત્રીજા વર્ગમાંને વેપાર તરફ ઢળ- * તેને સુવર્ણ મહોત્સવ ઉજવવાને પ્રસંગ આવશે આશા છે કે નાર, કે વેપાર ખાતર મુત્સદી બનનાર, મુત્સદી ના મુત્સદી પણાને આ જુનામાં જુની અને અનેક વખતે જન સમાજની મદદરૂ૫ વેપાર ખેડનાર વ્યાપારી એમ જેવી વ્યકિત તેવી રીતે ? . પ્રતિનિધિ સંસ્થા તરીકે કાર્યો કરવાની પ્રતિષ્ઠા પામેલી સંસ્થાને તન પણ ઉપલા બે વર્ગ માં વહેંચી દેવાય. આ
વેપારી જેમાં કાકુ, માણેકચંદ ફેજદાર જે વેપારી આનંદદાયક મહોત્સવ તેને છાજે તેવી રીતે ઉજવવામાં
મુત્સદી હત) અને એવાં નામે આપણને જરૂર શરમાવે છે. આવશે.
, જગત શેઠને માટે પણ હજી ઈતિહાસ એજ છે એમ હમણાં . જૈન સમાજમાં ત્રણ મહાસંસ્થા છે. (૧) શ્રી જન
સુધી માન્ય છે. પણ શ્રી સુશીલે તેના પર નવો પ્રકાશ પાડ તાંબર કેન્ફરન્સ, (૨) શેઠ આણંદજી કલ્યાણજી અને (૩) છે. પણ તે એક કથાની નજરે. વળી એમાં અતિહાસિક પુરા આ એશોસીએશન, પ્રથમની બે મહા સંસ્થાઓના કાર્યોમાં સબળ દલીલેથી આપ જોઈએ તે અપાયે નથી, કારણકે મદદ કરવાને ઉદેશ આ એશે સીએશનના શરૂઆતના ઉદ્દેશમાં ઈતિહાસમાં નોખી નોખી ત્રણેક નવલિકાઓ બની ગઈ છે. છતાં આપજ કર્યું છે, તે હું અર્થસયક છે. આ ત્રણે મહા એમાંથી કાંઈક નવીન ઇતિહાસ સાંપડે તેમ છે. સંસ્થાઓને સહકાર સમાજને બહુ જરૂરી છે અને તે ચિરંજીવી વળી જૈન પત્રમાં એકવાર જન વ્યાપારીઓએ હિંદના રહે તેજ પ્રાર્થના છે.
મહા વિગ્રહોમાં–જેવાકે કર્ણાટકના વિગ્રહે, પંજાબના વિગ્રહ આ એશોસીએશન સંથી જુની એ વાત ખરી અને વગેરેમાં-સરકારને સાથ દીધાને લેખ પ્રગટ થયાનું સ્મરણમાં કે મની પ્રતિનિધિ સંસ્થા તરીકે તેણે અનેક વખતે
છે. આજ પણ અપવાદ બાદ કરતાં એક વેપારી કેમ તરીકે
આપણે દેશને બહુ વફાદાર નીવડીએ છીએ એ વાત સાચા , કાર્યો બજાવ્યા તે પણ ખરૂ, પરંતુ જ્યાં સુધી પ્રથમની બે
જૈનને સાફ સાફ નકારવી પડે તેમ છે. મહાસંસ્થાઓના બંધારણની પેઠે આ એસેસીએશનના બંધા
પણ એકલા મુત્સદ્દી જનવને ઈતિહાસ એથી તદ્દન , રણમાં પ્રતિનિધિ તત્વ દાખલ કરવામાં ન આવે ત્યાંસુધી, ઉલટ જ એની ઉજાસ કાઈપશુ કેમના ઇતિહાસને ટપી તે મહાસંસ્થામાં આજ સુધી તેની ખામી રહી છે અને રહેશે. જાય એવી છે. સાચી વાત એ છે કે કઈ પણ મુત્સદ્દી જૈન જન સમાજના જુદા જુદા મંડળે કોઇ પણ વ્યવસ્થાપૂર્વક દેશને કે ધર્મને બેવફા નીવડય નું એક ઉદાહરણ હાલ તે આ એસેસીએશન સાથે જોડાય યાતે સર્વ મંડળનું ફેડરેશન ઇતિહાસ પેયીમાં નોંધ્યું નજરે પડતું નથી. ચંપકશાહ, સજજન, બાંધી તે મુજબ આ એસોસીએશનનું બંધારણ સુધારવામાં વિમળ, ઉદયન, મુંજાલ, શાંતુ, વાગભટ્ટ, આડ, ચાહડ આવે તેજ પ્રતિનિધિ તત્વ સંપાદન કર્યું કહેવાય. આખા વસ્તુપાલ તેજપાલ, ભામાશાહ, હેમુ, ટોડરમલ, કર્મસિંહ સમાજની વતી કામ કરનાર સંસ્થાએ કોઈપણ પ્રકારનું પ્રતિ- રત્નસિંહ, ભંડારી અને એવા અનેક જનવીએ મત્સદીગીરીમાં નિધિ તત્ત્વ સ્વીકાર્યું જ છુટકે છે. નહીં તે ભવિષ્યમાં આખા
ધર્માને તેમજ દેશને વફાદાર રહીને જતત્વને ઉજળું કરી
બતાવ્યું છે : સમાજની વતી તે કામ કરી શકશે નહીં. અને કરશે તે -
આજ પણ જેને વ્યાપારી છતાં વ્યાપારી;મટી મુત્સદ્દી સમાજ તરફથી વાંધા એ ઉઠાવવામાં આવશે અને તેમ થયે , એસેસીએશનની પ્રતિષ્ઠાને ધકે પહોંચશે. ના વાયસરોયને
જીવન (રાજકીય જીવન-ધર્મ સમજીને, ધાર્મિક દ્રષ્ટિએ) જીવી
જાણે છે તે રાષ્ટ્રની તેમજ ધર્મની સબળ સેવા સાધી રહ્યા માનપત્ર આપવાના સવાલને અંગે આવો વિરોધ એક વખત
છે પણ એવા જૈને હજી આપણી કોમમાં બહુ નથી. એટલે જેસથી કરવામાં આવ્યું હતું. આ પ્રસંગ ફરીથી ન બને
એટલે આપણો એ ઉજળે વારશે અણુવળે, વ્યાજખાધ તે માટે અગાઉથી ઉપાયે લેવા જરૂરી છે. પ્રતિનિધિ તત્વ ખાતે પડી રહે છે. આપણે એ વ્યાજખાધ કે “દ” સિવાય કે મેમ્બરાની જબરી સંખ્યા સિવાય કે મને એકત્રિત
ઓછી કરીશું ? એ મુડીને ક્યારે વધારશુ? મૂડીમાંથીજ ખાવું અવાજ રજી કરવા જતાં અનેક અંતરાયા આવવા સંભવ છે ને વ્યાજખાધ ખમીને જીવવું એ જીવન વ્યાપાર કર એવું માટેજ પાણી પહેલાં પાળ બાંધી લેવી યોગ્ય છે.
જીવન જીવવું એ જનેને જયના વારસાને, વીરપુત્રને પાલવે ' ' આ એસૈકસીએશને એક વખત લાંબી નિંદ્રા લીધેલી ખરૂં કે ૧
લી. પોપટલાલ પુંજાભાઈ શાહ, સને ૧૯૧૨ માં તેને પુનરૂદ્ધાર કરવામાં આવ્યો અને શેઠ
આવી મહત્વની એશોસીએશનના કામકાજના રીપોર્ટ ત્રણ રતનચંદ તલકચંદ માસ્તરે તે વખતે સંસ્થાના સેક્રેટરી તરીકે સારી સેવા બજાવી હતી. પાછળથી તેમણે રાજીનામું આપેલું
ત્રણ વર્ષે કે પાંચ પાંચ વર્ષે બહાર પડે તેના કરતાં પ્રતિ
વર્ષ તે સમાજ આગળ રજુ કરવામાં આવે છે તે વિશેષ પરંતુ એસોસીએશનના ઉત્સાહી સેક્રેટરી શેઠ મગનલાલ મુળચંદ
લાભદાયી નીવડવા સંભવ છે. સંસ્થામાં કંઈક વધુ ચિંતન્ય સ્કરે શાહ વિલાયત જવાના હોવાથી ગત વર્ષે તેમની જગ્યાએ શેઠ ,
અને પારસી પંચાયત ફંડને દાખલો લઈ જૈન પંચાયત રતનચંદ તલકચંદ માસ્તરને ફરીથી નીમવામાં આવ્યા છે.
ફડને વધારી જૈન તેમના અનેક જરૂરી કામ કરવા અને સેક્રેટરી પદ એકવાર ફરીથી સ્વીકારી એસોસીએશનની વધુ
ખાસ કરીને જનમાં વધી પડેલી બેકારી દુર કરવા આ સંસ્થા સેવા કરવાનું બીડું શેઠ ૨. ત. માસ્તરે ઝડપ્યું છે તે ખુશી
તપર બને તેવી આશા જૈન સમાજ રાખે છે અને આ થવા જેવું છે. તેમનાં અગલે અનુભવ આ સંસ્થાની પ્રર્માત આશા. કળીભૂત કરવા સ સ્થાને કાર્યવાહક જરૂર ઘટતા વધાવામાં ૩૨ મદદ કરશે.
પ્રબંધ કરશે એવી અમારી નમ સુચન છે.