Prabuddha Jivan 1993 11 Year 04 Ank 11

SR No.: 525853
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1993
Total Pages: 12
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 2 MB

Page 8

પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૬-૧૯૩
છે. દાખલા તરીકે વીસ માણસોના સમૂહ સાથે મળીને પ્રેમ કરે છે. તેનો નેતા કે ઉપરી પ્રત્યેક માણસની વિશિષ્ટ શક્તિનો ખ્યાલ લઈને તેને મહત્વ આપે અને દરેક માણસને ચૈતન્યથી ધબકતો હૈડભર્યું માણસ ગણે. તેમજ સૌ પરસ્પર આવો અભિગમ અપનાવે તો તે કામ ઉત્તમ પ્રકારનું બને અને કામ કરનારાઓનાં વિકાસ અને સુખાકારી પ્રત્યે સંતોષપ્રદ, આનંદપ્રદ અને ગૌરવપ્રદ બને. ખામી નો સૌમાં હોય. કોઈની ખામી ધ્યાન ખેંચે તેવી હોય તેથી તેનો ઝંકરો કાઢી નાખવામાં આવે તો તે વ્યકિતનું જીવન દુઃખમય બને અને સમૂહ તેની વિદિષ્ટ શનિ ગુમાવે. પરિણામે, ઇમર જેવો કલાકાર માણસ જેવા માણસને વેડફે એ સ્થિતિ જોવાની આવે. જે વ્યક્તિનો કાંકરો કાઢી નાખવામાં આવે તે વ્યક્તિ બળવાખોર પણ બને અને સમૂહના ભાગલા પણ સર્જાય. ઝુંબથી માંડીને રાજકીય પક્ષો અને ધર્મસમૂહો સુધી સધળા માનવસમૂહોમાં ઉગ્ર મતભેદો, એકનાનો અભાવ, કુસંપ, ભાગલા વગેરે માટે અન્યોનો કાંકરે કાઢી નાખવાની પ્રક્રિયા ખૂબ મહત્વનો ભાગ ભજવે છે અને કેટર્ષીય વ્યક્તિઓનાં જીવન પૈડફાઈ જાય છે. અન્યોનો કંકરો કાઢી નાખવામાં રસ લેતા લોકો પોતાનો અહમ્ સંતોષે છે અને પોતાનું ગમતું સ્થાન મેળવતા હશે. પરંતુ તેમ થવાથી તેઓ પોતાનું કલ્યાણ કરી રહ્યા છે એમ માની શકાય નહિ અને અન્યનું કલ્યાણ કરવા માટે તેઓ મનગમતું સ્થાન મેળવે છે એમ તેઓ માનતા હોય નો એ તેમની ભૂલ છે. જે ખરેખર સહદય માણસ હોય કે અહમ્ સંતોષવાની રીતે વિચારતો જ નથી, પરંતુ સૌ કોઈ પોતાની શકિન ખીલવે અને તે દ્વરા સંતોષ અને સુખાકારી પ્રામ કરે અને તે અન્યનાં કલ્યાણનું નિમત્ત બને તેવો તેનો સ્વચ્છ અભિગમ હોય છે, તેને ઉગ્ર સ્થાન મળે કે ન મળે તે ગૌણ હોય છે. આવા માણસો લોકહૃદયમાં અવય સ્થાન મેળવે છે અને વિશ્વવંદ્ય પણ બની શકે છે,
વાસ્તવિક પરિસ્થિતિ એ છે કે માણસ ચડિયાતાપણાનો ખોટો ખ્યાલ, પ્રાથપિતા, ભય વગેરેને લીધે અન્યનો કાંકરો કાઢી નાખવા સહજ રીતે પ્રવૃત્ત રહે છે. તો પછી જેનો કાંકરો કાઢી નાખવામાં આવે તેણે પોતાનું જીવન વેડફાઈ જાય એમાંથી શી રીતે બચવું ? આપણા દેશમાં આઝાદી પછી પ્રશ્નોની હારમાળા વધતી જ ચાલી છે, તેમ વ્યક્તિ માટે અનુકુલનના માનસિક પ્રો પણ વધ્યા છે. આજે એ નહિ તો એનો ભાઈ બીજો' એ પ્રકારની માણસની કિંમત છે. નોકરીનાં ક્ષેત્રમાં એક જગ્યા માટે સેંકડો અરજીઓ આવે એવી વાસ્તવિક પરિસ્થિતિ કોડ અપવાદો સિવાય છે ત્યાં લાગણીપ્રધાન માણસ કાંકરો કાઠી નાખવાની પ્રવૃત્તિથી વધુ પડતો આઘાત અનુભવે અને તન અને મનની બિમારીનો ભોગ બનવા પામે. તેથી યુવાનો એ વિદ્યાર્થી જીવનપી પરિસ્થિતિનો ખ્યાલ મેળવીને ભાવિ જીવનનો સામનો કરવા માટે સજજતા કેળવવી જ પડે. કંઈ નહિ તો છેલ્લી બાકી સહનશીલતા કેળવવાની તીવ્ર જરૂર ગણાય. રાબેતા મુજબનું જીવન જીવવા છત માનવસ્વભાવ આ રીતે કામ કરે છે તો તેનાથી આધાત અનુભવવાનું પરવડે નહિ એવી માનસિક તાલીમ લેતા રહેવાની પાયાની આવશ્યકતા
પરિવર્તન થાય પણ ખરું. અંગત રીતે એમ વિચારવું કે આપણામાં 'કંઈક' છે તેથી આપણી ગણના કરવામાં આવતી નથી. આવી સમજી ગાણના ન થવા દ્વારા અનુભવાતા આધાનનું બળ ઓછું રહેશે. સાથે સાથે એમ પણ વિચારવું કે માણસની ગણનાને આપણે શા માટે જીવનમરણનો પ્રશ્ન ગણવો ? ભગવાન (વિશ્વની પરમ સત્તા) પાસે સૌની ગણના અવશ્ય છે. તો પછી સહ્રદયી ફરજપાલનની ગણના કેમ ન હોય ? આધાતનું બળ ઘટાડનારું આ તર્કસંગત સમાધાન છે. છેલ્લે એવી પ્રq રાખવી કે આખરે નો દેવ પ્રબળ છે: માણસ નો એનું નિમિત્ત બને છે. આપણી ગણના ન થતી હોય તો તેમાં આપણે કંઈક સ૩ જરૂર રહેલું છે. આ સારું હમે રહસ્યમય હોય છે, દવે હમેઈ આપણા સારા માટે જ છે એવી ઢ પ્રતીતિ રહે તો આપણે સાવ હળવા બની જઈએ.
કાંકરો કાઢી નાખવામાં આવ્યો હોય એવી પરિસ્થિતિમાં માણસને એકલા પણું, વૈરાગ્ય, ઉપેક્ષાનો ભય વગેરેની પીડા અનુભવવી પડે છે. આ પીડા થત પાડવા માટે વ્યવસાય ઉપર્યંત નવરાશના સમયે પોતાના શોખની કંઈક પ્રવૃત્તિ કરવી. ઘડીભર રાગથી કાવ્યો ગાવાનો શોખ હોય તો તે ગાવાં, પણ પોનાના પર જે વીત્યું હોય તેનો જ વિચાર કરના બેસી ન રહેવું. પોતાના શોખની પ્રવૃત્તિમાં ફાવટ આવી જાય તો સમય જતાં ભૂતકાળમાં અનુભવેલી વસમી ઉપેક્ષાને બદલે આપણી ધારણા કરન વિરોષ ગણના થવા લાગે અને અનુભવેલી ઉપેક્ષાનો ડંખ વીસરી જવાય નિરાશ થઈને બેસી રહેવું અને વીતકોને વાગોળ્યો કરવાં કરતાં મનગમની પ્રવૃત્તિમાં ઓતપ્રોત રહેવું એ અનેક્સશું લાભદાયી છે. કાર્યમાં હળવો કે ભારે ઘા રૂઝવવાની અદ્દભુત શક્તિ રહેલી છે. તેથી કકરો કાઢી નાખનારાઓ અને ક્ષમાભાવ રાખીને પોતાના વ્યવસાય અને શોખની પ્રવૃત્તિમાં લાગ્યા રહેવાથી નવું જીવન મળવા જેટલો આનંદ અનુભવાશે.
સાથે સાથે સુખશાંતિપદ ધર્મના માર્ગે વળવું. સાધુસંતોના સમાગમથી તમમન દંત થાય છે, ધર્મગ્રંથો અને સાહિત્યની સુંદર કૃતિઓનાં વાંચનથી આશ્વાસન મળે છે અને સાથે સાથે પોતાની શંકાઓ અને તર્કવિતર્કોનું સમાધાન થાય છે. સારું થયું કે કેટલા લોકોએ કાંકરો કાઢી નાખો જેથી ધર્મને રસ્તે વળાવું એવી લાગણી પણ થાય, તેથી સ્વાભાવિક રીતે જ પોતાનાં વીતકો પર પડદો પડી જાય. પોતાની ગણના નથી થતી એવાં રોદણાં રડનારા લોકો પોતાનું જીવન વેડફતા રહે છે, જ્યારે ધર્મને રસ્તે વળનારાઓમાં આશાવાદ પ્રગટે છે અને પોતાનાં જીવનનો શ્રેષ્ઠ ઉપયોગ થાય છે એવાં ભાનથી અનેરો સંતોષ અનુભવાય છે. આપણે દુનિયાને સુધારી ન શકીએ, પરંતુ પોતાની જાતને સુધારવા માટે કૃતનિષ્ઠ બનવું જોઈએ એવું ધર્મને રસ્તે ભાન થાય છે, પોતાની જાતને સુધારવી એ જ આપણી સધળી વ્યથાઓ માટેનો યોગ્ય ઉપાય છે.
કાંકરી કઢનારા લોકો કુશળ હોય છે, તેથી તદ્દન અણધારી રીતે આઘાત અનુભવવાની પરિસ્થિતિ સર્જાય. ડરીને ભાગી જવાથી પ્રશ્ન ઉકેલાતો નથી કે નથી ઉકેલાતો રડના રહેવાથી. જેવા સાથે તેવા થવાથી સુખદ ઉકેલ આવતો નથી કારણ કે તે હંમેશા પ્રયનો તનાવભરી સ્થિતિ સર્જે છે. જે લોકો કકરો કમ નાખવામાં રસ લે છે તે તેમનાં ખાનને લીધે છે તેથી તેમની માનસિક સ્થિતિ દયાજનક છે, એમ સમજીને તેમને પ્રેમ આપવાનો પ્રયત્ન રાખવો. તેમ કરવાથી તેમનાં હદયનું
સંઘ સમાચાર સંધની આર્થિક સહાયથી ડૉ. કુમુદ પ્રવીણ મહેતા ચેરીટેબલ ટ્રસ્ટ દ્વારા વલસાડ જિલ્લાના ધરમપુર તાલુકાના આદિવાસી વિસ્તારમાં રવિવાર, તા. ૧૭મી ઓકટોબર, ૧૯૯૩ના રોજ ધામણી મુકામે તથા રવિવાર, તા. ૩૧ મી ઓક્ટોબર, ૧૯૯૩ના રોજ ઉઝરડા મુકામે ચામડીના દર્દી માટેના કેમ્પનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.
મંત્રીઓ