________________
તા. ૧૬-૯-૯૭ અને તા. ૧૬-૧૦૯૩
પ્રબુદ્ધ જીવન ,
જ નથી. જ્યાં સુધી ધર્મભાવના કેળવાશે નહિ, જિજ્ઞાસાભાવ જગૃત થશે '. રંગમંચ પર અનેક સમસ્યાઓ ઉભરી રહી છે. સમસ્યાઓ પેદા નહિં ત્યાં સુધી અનંત ગુણોના સ્વામી એવો અન્યાં મળવાનો જ નથી. કરવાવાળો મનુષ્ય છે અને સમસ્યાઓનું સમાધાન કરવાવાળો પણ જેમને પરમાત્મા પ્રપ્તિ શ્રદ્ધા છે તે બધા જ સાધકો ધ્યાન, સ્વાધ્યાય, મનુષ્ય જ છે. માનવીનું ચિત્ત ધણું ચંચળ છે, મન મરકટ સમું છે. તેને તપ, જપ કરે છે. આ બધા અનુષ્ઠાનો શા માટે કરવામાં આવે છે ? કન્ટ્રોલ કરવા માટે યુવાચાર્ય મહા પ્રજ્ઞજીએ એક માર્ગ બતાવ્યો છે તે મનની અંદર આ પ્રશ્ન ઉઠે છે. તેનો તુરત જ જવાબ મળે છે. આત્મા છે પ્રાધ્યાનનો. માધ્યાન એ જીવન વિશાનનું મહત્વપૂર્ણ અંગ છે. માટે કરીએ છીએ, અન્ના માટે આ બધું કરો છે પણ આમાને તમે પ્રેમામાન ચિત્તને નિર્મળ રાખે છે અને આત્માનો સાક્ષાત્કાર કરાવે છે. જોયો છે ખરો ? આત્માને જણવાની, સમજવાની તાલાવેલી ન થાય આત્માનો સાક્ષાત્કાર કરવો એ જ આપણું લત હોવું ઘટે. આજે વિશ્વ ત્યાં સુધી તમારે ઉકા નથી.
અંગે આપણે જેટલું જાણીએ છીએ એટલું આપણી જાત અંગે જાણતા Oઅપ્રમાદ : આ વિષય પર વ્યાખ્યાન આપનાં શ્રી નેમચંદ નથી. આપણે આપણી જાતને ઓળખતા થઈશું ત્યારે જ આપણું જીવન ગાલાએ જણાવ્યું હતું કે અપ્રમાદ-અપ્રમત્ત દશા એ ભારતીય દર્શનનો તનાવ મુક્ત બની શકશે. પ્રાપ્યાન આ જ વાત શીખવે છે. અદ્ભૂત શબ્દ છે. સૂત્રકૃતાંગમાં કહ્યું છે કે પ્રમાદ કર્મબંધનું કારણ | O શ્રદ્ધા પરમ દુર્લભ છે : આ વ્યાખ્યાનમાળાના છેલ્લા છે અને આ પ્રમાદ કર્મથી મુક્ત થવાનું કારણ છે, અપ્રમાદ એટલે સતત દિવસના છેલ્લા વક્તા પ્રા. તારાબહેન ૨. શાહ હતા, તેઓ wગૃતિ. શ્ર અને પુરુષાર્થથી મુક્તિ તરફની યાત્રા. ભગવાન મહાવીરે 'ગુણોપાસના એ વિષય પર વ્યાખ્યાન આપવાના હતા પરંતુ નાદુરસ્ત ઉત્તરાયન સૂત્રના દસમા અધ્યાયમાં ગૌતમસ્વામીને વારે વારે કહ્યું તબિયતના કારણે તેઓ વ્યાખ્યાન આપવા આવી નહિ શકતાં તેમની છે : 'હૈ નમ | કણ માત્રનો પ્રમાદ નહિ કરે. જે રીતે દામની અણિ પુત્રી શ્રી રૌલા ચેતનકુમાર શાહે ઉપરોકત વિષય પર વ્યાખ્યાન પર ઝુલતું ઝકળનું બિન્દુ બહું અહ૫ સમયમાં ખરી પડે છે તેથી જ આપતાં કહ્યું હતું કે જ્યે વિજ્ઞાનનું ક્ષેત્ર પૂરું થાય છે ત્યાંથી ધર્મનું રીને આયુષ્ય શણભંગુર છે. જીવન તૂટયા પછી સંધાતું નથી. એપ્રમાદ ત્ર, શ્રqનું ક્ષેત્ર શરૂ થાય છે. બુદ્ધિ અને નર્કનું ક્ષેત્ર ઘણું મોટું છે, એમૂનનો અને પ્રમાદ મૃત્યુનો માર્ગ છે.
પણ શ્રદ્ધાના ક્ષેત્ર પાસે તે એ કદમ નાનું ગણાય. આ દુનિયામાં ચાર 0 લધુનાસૈ પ્રભુતા મિલે : પ્રા. રમૈશ દવેએ આ વિશ્ય વસ્તુઓ પરમ દુર્લભ છે : (૧) મનુષ્ય જીવન (૨) ધર્મ શ્રવણ (૩). પર વ્યાખ્યાન આપતાં કહ્યું હતું કે આ જગતમાં જે માનવ નાનો, નગ્ન, ધર્મ અને (૪) સંયમનું બળ, વિકાસ બુદ્ધિજન્ય છે તો શ્રદ્ધા સૂપ અને પ્રવકો બને છે તે જ મહાન બને છે. એટલે જ તુલસીદાસે ભાવુકેના પર આધારિત છે. સાચી શ્રધ્વ એટલે કોઈ પણ જાતના લૌકિક ગાયું છે : 'લધુના એ પ્રભુતા મિલે, પ્રભુતા હૈ પ્રભુ ર જે મોટો છે, ફળની ઈચ્છા રાખ્યા વિના માત્ર મોક પ્રમિની ઈવચ્છ રાખથ્વી તે. એવી મકાન છે તેનાથી પ્રભુ દૂર થતો જાય છે. જે નમે છે તે પ્રભુને ગમે શ્રદ્ધાને ભગવાને દુર્લભ કહી છે. તેને માટે સારા દેવ, સાચા ગુરુ અને છે, ક્ષમા, નમ્રતા અને સરળતા એ લઘુતાના પાયા છે, અહંનું વિસર્જન સાચા ધર્મનું આલંબન જરૂરી છે. અને દંભનો ત્યાગ એ પ્રભુને પામવાનો માર્ગ છે. જે નમનો નથી તે
વ્યાખ્યાનમાળામાં દરરોજ વ્યાખ્યાનનો પ્રારંભ થતાં પહેલાં ” કાળના ગર્તામાં ફેંકાઈ જાય છે. અને જે નમે છે તેની પાસે કાળ પર એક કલાકનો ભકિનસંગીતનો કાર્યક્રમ રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. સંઘના હારી જતો હોય છે.
મંત્રી શ્રી નિકુબહેન એસ. થાહે દરરોજ પ્રારંભમાં પ્રાર્થનાની રજૂઆત 0 મનની જીત : આ વિષય પર વ્યાખ્યાન આપૌં ડે. કરવાની સાથે ભક્તિસંગીતના કલાકારોનો પરિશ્ય આપ્યો હતો. સર્વશ્રી દેવબાળા સંઘવીએ જણાવ્યું જતું કે માનવીના બંધન અને મુક્તિનું થોભાબહેન સંઘવી, કુસુમબહેન શાહ, ભાનુબહેન શાહ, તરલાબહેન શેઠ, કારણ એનું મન છે. મનને લીધે જ નર નારાયણ અને નર રાક્ષસ બની મનમોહન સેહગલ, શારદાબહેન ઠકકર, અવનિબહેન પારેખ અને શકે છે, તેથી મન કેટલું જોરાવર છે તેનો ખ્યાલ આવી શકે છે. મન ચંદ્રાબહેન કોઠારીએ અનુક્રમે ભક્તિસંગીતનો કાર્યક્રમ આપ સવારના એવું કરજોત્ર છે કે જેમાં દૈવી અને આસુરી, સન અને અસત્ ની વાતાવરણને વધુ આહલાદ્ક અને ભક્તિમય બનાવ્યું હતું. વૃત્તિઓ વિહરતી હોય છે. મનન કુરુક્ષેત્રમાં સતત યુદ્ધ ચાલતું હોય વ્યાખ્યાતાઓનો પરિચય અને વ્યાખ્યાનોની ટૂંકી સમીક્ષા છે. તેમાં અંતિમ વિજપ કે પરાજય મુશ્કેલ હોય છે. વિજય મેળવ્યા બાખ્યાનમાળાના પ્રમુખ છે. રમણલાલ ચી. શાહે કરી હતી. શ્રી મુંબઈ પછી પણ એક ક્ષણનો પ્રમાદ એ વિજયને પરાજયમાં ફેરવી શકે છે. જૈન યુવક સંધ પ્રતિવર્ષ એક સંસ્થાને આર્થિક સહાય કરવાનો પ્રોજેકટ મન એ કર્મ માટેનું પ્રેરક, સંચાલક અને વિધાયક બળ છે. મનને જાનવું હાથ ધરે છે તે મુજબ આ વર્ષે સૌરાષ્ટ્રના વીરનગર ખાતેના શિવાનંદ જરા પણ સહેલું નથી. મનની દુરાશા, લાલસા પર જે કાબુ મેળવી શકે મિયાન ટ્રસ્ટના અંધત્વ નિવારણ. કાર્યમાં સહાયક થવાનો પ્રોજેક્ટ હાથ છે ને વિતરાગ બની શકે છે.
ધરાયો હતો. આ ટ્રસ્ટના ખ્યાતનામ સૂત્રધાર SL શિવાનંદ અધ્વર્યુ 0 નામકર્મ : ડૉ. રમણલાલ સી. શાહે આ વિષય પર (સ્લામ યાજ્ઞવલ્યમાનંદજી) વ્યાખ્યાનમાળાના પ્રથમ દિવસે પધાર્યા વ્યાખ્યાન આપતાં કહ્યું હતું કે જીવને સંસારમાં ભમાવનાર કર્યો છે. હના અને તેમણે શિવાનંદ મિશન ટ્રસ્ટના સેવાકાર્ય વિશે માહિતી આપી આઠ પ્રકારના કર્મોમાં જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીષ, મોહનીય અને હની. સંધના મંત્રી શ્રી પ્રવીણભાઈ કે. શાહે તથા આ પ્રોજેકટના સંયોજકો અંતરાય ધાતી કર્મો છે. અને નામ, ગૌત્ર આયુષ્ય અને વેદનીય એ શ્રી ચંદ્રકાંત દીપચંદ શાહે અને શ્રી રસિકલાલ લહેરચંદ શાહે શિવાનંદ ચાર અધાન કર્યો છે. નામ કર્મ આત્માના અરૂપી, અનામી બસને મિશન ટ્રસ્ટના પ્રોજેકટમાં ઉદાર હાથે ફાળો આપવા સૌને અપીલ કરી આવરે છે. બીજું બધું કર્મો કરતાં નામ કર્મની ઉત્તર પ્રવૃતિઓ વધારે છે હની. મંત્રી શ્રી નિરુબહેન એસ. શાહે દાતાઓનો તેમજ વ્યાખ્યાનમાળામ અને તે ચિતોરા જેવું કામ કરે છે એથી જ સંસારમાં બે માણસોના સહકાર આપનાર સૌનો આભાર માન્યો હતો સંધના ઉપપ્રમુખ શ્રી શહેરા, અવાજ, હાથ પગની રેખાઓ, અંગૂઠાની છાપ મળતાં આવતાં ચીમનલાલ જે. શાહે વ્યાખ્યાનમાળાના રોજેરોજના કાર્યક્રમનું સરસ રીતે નથી. નામ કર્મ શુભ અને અશુભ એમ બે પ્રકારનું છે. મૃગાપુત્ર લોઢીયાનો સફળ સંચાલન કર્યું હતું. શ્રી હાજરીમલ ચોપડાએ છેલ્લા દિવસે દેહ જે રીતે વિરૂપ રીતરી ચડે એવો, સતત દુર્ગધમય હતો તે એના ઘર્યક્રમના અંતે શાંતિપાઠનું બુલંદ સ્વરે પઠન કર્યું હતું. આમ આનંદ અમર નામકર્મના ઉદયને કારણે હતો. સનતકુમાર ચકવર્તીએ પહેલાં અને ઉલ્લાસના વાતાવરણમાં શાનગંગા સમ આ પર્યુષણ દેહનું અભિમાન કર્યું હતું, પરંતુ પછીથી લખ્રિસિદ્ધિ મળવા છતાં વ્યાખ્યાનમાળાની સમાપ્તિ થઈ હતી. રોગગ્રસ્ત શરીરને સારું કરવાની ઈચ્છા રે નહિ અને દહાતીત અવસ્થામાં આવ્યા હતા. શુભ નામ કર્મમાં સર્વશ્રેષ્ઠ તે તીર્થંકર નામકર્મ
સંયુકત અંક
'પ્રબુદ્ધ જીવનનો આ એક સપ્ટેમ્બર-ઓકટોબર, ૧૯૩નો | OHAR : ગીતન-ffજ્ઞાન : આ વિષય પંર વ્યાખ્યાન સંયુક્ત અંક તરીકે પ્રગટ થાય છે તેની નોંધ લેવા વિનંતી. આપતાં પૂ. રસમણી શ્રી અક્ષયપ્રસારુજી જણાવ્યું હતું કે વિશ્વના
તંત્રી ,