Prabuddha Jivan 1993 10 Year 04 Ank 09 to 10

SR No.: 525852
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1993
Total Pages: 12
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 2 MB

Page 1

વર્ષ: ૪૦ અંક: ૯-૧૦
૦ તા. ૧૬-૧૦-૧૯૩૦૦ Regd. No. MIL.By / South $4 cence No. 57 તા.૧૬-૧૦૧૩ ઇ
૦૦૦ શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું માસિક મુખપત્ર૦૦૦
૦૦ પ્રબુદ્ધ જીવન પાક્ષિક ૯૩૯થી ૧૯૮૯; ૫૦ વર્ષ૦૦૦ વાર્ષિક લવાજમ રૂ.૩૦૦૦૦
તંત્રી : રમણલાલ ચી. શાહ
કુદરતી આપત્તિઓ સર્વથા આપત્તિ વગરનું મનુષ્યજીવન- કાયમ માટે શક્ય નથી. એક ભયભીત થઈ જતા હોવા છતાં પણ ખુવારીનો આંકડો શક્ય તેટલો થા બીજા પ્રકારની આપત્તિ મનુષ્ય જીવનમાં વખતોવખત આવતી હોય છે. કરી શકાય છે. ધરતીકંપની બાબતમાં નિશ્ચિત સમયની આગાહ છે. પરંતુ કેટલીક આપત્તિ એવી છે કે જેની નિધિત આગાહી થઈ શકતી થતી નથી. એટલે ગીચ વસ્તીવાળા વિસ્તારમાં જ્યારે ધરતીકંપ થાય નથી. એથી આપત્તિ જયારે આવી પડે ત્યારે સેંકડો, હજારી કે લાખોં છે ત્યારે મૃત્યુનો આંક ધણો મોટો થઈ જાય છે. આમ છન લાનર અને માણસો મૃત્યુ પામે છે. બીજા અનેક લોકો ઘવાય છે, ઈજા પામે છે, કે ઉસ્માનાબાદ જિલ્લાના ધરતીકંપમાં જનહાનિનું પ્રમાણ ધારણા કરતાં ધરબાર વગરન થઈ જાય છે.
ઘણું મોટું થયું છે. આવી જ રીતે કેટલાંક વર્ષ પહેલાં ચીનમાં ગીચ મહારાષ્ટ્રમ લાતુર અને ઉસ્માનાબાદ જિલ્લામાં થયેલી ભૂકંપની વસ્તીવાળા શહેરમાં ધરતીકંપ થયો હતો ત્યારે ત્યાં બે લાખથી વધુ ભયંકર દુર્ઘટનાએ હજારો માણસોનો ભોગ લીધા છે. આમ જે જેવા માણસો મૃત્યુ પામ્યા હતા. ભારત કરતાં પણ ચીન ગીચ વસ્તીવાળો જઈએ તો આ ભૂકંપ પિચર સ્કેલ ઉપર કેટલીંક નીવનાવાળો હતો ધણી દે છે. અને ત્યાં પણ પ્રજા જીવનનું સ્તર આર્થિક દૃષ્ટિએ બહુ ઊંચું વધુ તીવ્રતાવાળો નહોતો. દુનિયામાં સાત પોઈન્ટ કે તેની ઉપરની નથી સમૃદ્ધ દેશોમાં ધરતીકંપથી નુકસાન ઓછું થાય છે, અને સરકાર નવનાવાળા ભયંકર ધરતીકંપો થયા છે. ક્યાંક ક્યક એથી વધુ તેને ઝડપથી પચી વળે છે. નવનાવાળા ભૂકંપોમાં પણ માણસૌના મૃત્યુની સંખ્યા ઓછી જોવા મળી ધરતીકંપ વિશે વૈજ્ઞાનિકોમાં પણ વિવિધ મત પ્રવર્તે છે. ધરતીકંપ છે. કૈવા પ્રદેશમાં ધરતીકંપ થાય છે એના ઉપર એનો આધાર રહે છે. થાય ત્યારે તે નોંધવાનાં સાધનો છે, પરંતુ ભવિષ્યમાં ક્યારે થશે એની
ગીચ વસતી અને કાર્ચ મકાનોને કારણે ઓછી તીવ્રતાવાળા નિધિત આગાહી કરનાર સાધનો હજુ શોધાર્યા નથી. સામાન્ય રીતે ધરતીકંપર્મા પણ તનહાનિનું પ્રમાણ ઘણું મોટું રહે છે. સરેરાશ એક દરિયા કિનારે કે સપાટ જમીનવાળા પ્રદેશો કરન ડુંગરાળ પ્રદેશોમાં વધુ નાના કાચા મકાનની અંદર છે. સાત કે તેથી વધુ માણસો રહેતાં હોથ ધરનીકંપ થાય છે. ઠરી ગયેલા જ્વાળામુખીની આસપાસના પ્રદેશોમાં તો નીકંપમાં મૃત્યુનો આંકડો કુદરતી રીતે વધી જાય છે. કેટલાક વધુ શક્યતા હોય છે. ધરતીના પેટાળમાંથી તેલ અને વાયુ કાઢવાનું દેમાં જ્યાં મકાનો મજબૂત અને છૂટો છવાયું હોય અને ઘર દીઠ પ્રમાણ વધતાં કે ભૂગર્ભ અણધડાકાઓ થતાં ધરતીકંપની શક્યતાઓ વરનીનું પ્રમાણ ઘણું ઓછું હોય ત્યાં ધરતીકંપના કારણે થનાં મૃત્યુનો વર્ષી છે, આંક ઓછો રહે છે.
ધરતીકંપનો વિરનાર બીજી કુદરતી આપત્તિઓ કરતાં ઘણો મોટો વાનર અને ઉસ્માનાબાદ વિસ્તારમાં પથ્થર સહેલાઈથી મળતો હોય છે. સેંકડો માઈલોના વિસ્તારમાં ધિરની પૂજી ઊઠે છે. ધરતીકંપના હોવાને ઘરો એ વિસ્તારનાં ઘણાં ઘરોનું બાંધકામ ઈટને બદલે પથ્થરથી કેન્દ્રના પ્રદેશમાં તો જાણે ધરતી ફાટી હોય અને માણસો તથા મકાનો થયું છે, વળી એ બાંધકામ ઘણુંખરું સિમેંટને બદલેં માટી કે ચૂનાથી એમાં ગરકાવ થઈ જતું હોય એવો અનુભવ થાય છે. કુદરતી થયું છે. આવું હોય અને તેમાંય મધરાતે ભૂકંપ થાય નો ઘરની દીવાલો આપત્તિઓમાં ઓછા સમયમાં વધુ ભોગ લેવાની શક્તિ ભૂકંપમાં છે,
જ્યારે તુટે ત્યારે ઘરમાં સૂતેલા માણસો ઉપર મોટા મોટા પથ્થરો ૫, વાનર અને ઉસ્માનાબાદ જિલ્લામાં એક મિનિટથી પણ ઓછા સમયમાં જાપાનમ પૂરતી કંપની શક્યતાવાળા પ્રદેશર્મા લોકો લાકડીનાં નાનાં હજરી માણસોએ પોતાના પ્રાણ ગુમાવ્યા છે. વીજળી, વાવાઝોડું, પૂર ઘરો બાંધીને રહે છે કે જેથી યુરતીકંપ થતી વખતે મકાનો તૂટે ની પણ દુકાળ વગેરે કરતાં ભૂકંપની આ વિનાશક શક્તિ ધણી મોટી અને ભયંકર હળવા વજનવાળાં લાકડાંને કારણે માનહાનિ બહુ થતી નથી. ગીચ
છે. માણસે એની સામે લાચાર બનીને ઉભો રહે છે, વરસનીવાળા પ્રદેશમાં દેખીતી રીતે જ મૃત્યુનો આંક મોટો રહેવાનો..
- ભૂકંપગ્રસ્ત વિસ્તારમાં લોકોને સહાય કરવા માટે સરકારી અને આવા પ્રદેશમાં તો માનહાનિની સાથે સાથે ઢોર વગેરે પ્ર.સી.ના
બીજી એજન્સીઓ તથા સેવાભાવી સંસ્થાઓ અને વ્યક્તિઓ દોડી જાય મૃત્યુની સંખ્યા પણ મોટીં રહે છે. વળી, ધરતીકંપથી માલમિલકત કે ભૌતિક સંપત્તિને પણ ઘણું મોટું નુકસાન પહોંચે છે. કુદરતી આપત્તિઓમાં
છે. એમ થવું અત્યંત જરૂરી છે, મનુષ્યમાં રહેલો માનવતાનો ગુણ ત્યારે
ખીલી ઉઠે છે. તેમાં પણ ભારતના લોકો એકંદરે ઘણા અનુકંપાથી વાવાઝેડું, નદીમાં પૂર, અતિશય વૃષ્ટિ, અનાવૃષ્ટિ (દુકાળ), આગ ધરતીકંપ, રોગચાળો વગેરે પ્રકારોમાં પૂરતીકંપની ઘટના સૌથી વધુ
છે. સ્વયંભૂ રીતે કેટલીયે સંસ્થાઓ અને વ્યક્તિઓ પોતાની શક્તિ દમયંકર છે. હવે તો વિજ્ઞાનની સહાયથી વાવાઝેડાની અગાઉથી ચેતવણી
અનુસાર રાહત ઉપાડી લે છે, સમૃદ્ધ દેશોમાં આવું રાહત કાર્ય કરવા આપી શકાય છે. નદીઓમાં પૂર વખતે પણ સાવચેતી અને સલામતીનાં
માટે જ્યાં સરકાર પોતે જ એટલી સમર્થ હોય છે ત્યાં સામાન્ય નાગરિકો પગલાં લેવાય છે. આગને જલદ કાબુમાં લેવા માટે નવાં નવાં સાધનો
ઓછી સંખ્યામાં દોડે છે, અવિકસિત કે અર્થવિ કસિત દેશોમાં દયાના નીકળતાં જાય છે, એટલે એવી આપત્તિ વખતે લાગતા વળગતા લો
- ભાવથી અનેક લોકો સહાય કરવા દૌડી જાય છે.