________________
I9મમ - 2૯૪7 |
શ્રી મુબઇ જેન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર
Regd. No. B. 4266
પ્રબુધ જૈન,
તત્રી: મણિલાલ મકમચંદ શાહુ મુંબઇ: ૧ જાન્યુઆરી ૧૯૪૪ શનિવાર
રૂપિયા ૨
સર્વધર્મ સમભાવ (૧૪ ના નરૈ’ષ્ય મ. કના “નનÈકન " ના "કમાં હૈદ્ધગ ન *Nathan the e” નામના # મન ના અધ્યાપક હૈ. કાન્તિલાલ ઇશાબ પકચાચૈ કે શા મઢ મનાતન ઐક્ર ફેરી ચમકારી લી’ મેં માળા મઢ થય હતી તે મ. સારૂ કાત કરવામાં ધ્યા છે, નાકમાંના નીચેના પ્રશની ૧દ્ધ ‘શયમ રામ રામ ” ન મચાવાવા વધ્યા વાઢ રીને સૂચિત જાય છે કથા વિનાની ઇ લીધી છે, પરેમાનંદ.)
જમૅન નાટકકારેમાં બેસિન ઉચું સ્થાન ભોગવે છે. ૧૮મી સદીમાં એ થઇ ગયે. એનું એક ઉત્તમ ને બહુ છે.કપ્રિય થયેલું નાટક છે. સન ૧૭૭૯ માં તે પ્રશ્ન થયું હતું. ‘(One of the nobleat pleas for toleration ever penned * મથત ધાર્મિક સહિષ્ણુતાની માવી ઉચ્ચ ઉદાર વછન્નતિ કલમથી કદિ ૫ણું લખાઈ નથી, એવી તે એની ખ્યાતિ છે. જર્મનીમાં તેમ જ અન્ય દેશોમાં, ભજવાના નષ્ટક તરીકે તેમ જ સાદિક તરીકે એ પંકાયેલું તથા પ્રિય થઈ પડે છેએને જર્મનીનુ* ટામાં છે. હોટુ’ ધાર્મિક કાવ્ય કહેવામાં સંખ્યર્લેન્ડે જરા ૧ અયુકિત કરી નથી.
* યુપખંડના ખ્રિસ્તિએ મુરલીમની સૌથી જેરુસલેમ પાછું મેળવવાને એશિય્યાખંડ ઉપર ચઢી આવી યુદ્ધ કરતા હતા, તે Crundepનું યુદ્ધ માં નાટકના સ્થળ તથા સમયની ભૂમિકા છે. મુઠ્ઠીમાને નેતા, જેને એ ગ્રેજી લખામાં સેદિન કહ્યો છે તે. સવ દ્દીન પાતાની વેઠ ઉદારતાથી, તેમ જ અન્ય સ ચે.ગેથી, નાગુની ભીડમાં માથી ગમે છે, નિરંકુશ સત્તાવાળ, અધિકારીઓને તેવી હાલતમાં સુલમ ઉપાય એજ ટાય છે કે ધનાઢય શાહુકાને નીચેવા, તેમાં ૧ એ શાહુકાર વિશ્વમાં કે મધમાં ટાય તે વળી સૌથી ઉત્તમ, જેસલેમના ધનાઢયમાં ધનાઢય યહૂદી વેપારી નેથનને ખા રીતે સુલતાનની પાસે હાજર થવાનું' કહેણ મળે હૈ, પશુ સાભી ની પ્રકૃતિ ગમે તેવી વિપત્તિમાં ૫ વિકૃતિને પામતી નથી. તેમ ધમકી કે જેરાજુલમથી પૈસા કઢાવવા એ મહાનુભાવ.' સુલતાનથી બન્યું નહિ. વળી તેથનનું ધન જેટલું મશદર હતું’ એથી ય વધુ મશહર મેની દાનેશ્રમદી હતી, એ મુઝવણમાં કાંઇક . સાયા કુતૂહલપી ને ક%િ મુક્તિથી કામ લેવાની ઇચ્છાથી સલાઉદીન પ્રશ્ન મૂકે છે : સ્વામી, હદી ને ઈસાઈ એ ગણુ ધર્મોમાં ખરે ને સાચે મે કીયે?
- પ્રશનની વિકટતા તેમ જ પ્રશ્ન મેં માત્ર પૈસા કઢાવવાની જાળમાત્ર હોય કળી જતાં ચતુર નયનને જરા ય વાર લાગતી , નથી. તેમ છતાં મે ૫ણુ સલાઉદ્દીનની પ્રખ્યાતિ સાંભળી હતી, તે પ્રશ્નમાં સાચી છતાસા હોઈ શકે એ સંભવ છુ એની વિશાળ દૃષ્ટિની બઢાર રહી શકે નહિં. ઉત્તર તરીકે એક વાત કહેવાની એ જ મેળવે છે, હવે વ, ..
નેથન : અતિ પુરાતા કાળમાં પૂર્વ તરફના ખંડ માં મૈફ સલાઉદ્દીન:-હા, હા, પછી ? માસ રહેતે હવે, કંત કંઈ ર કી તરફ ડી 'પણ, જીમતી ને -મને આ રીતે એ વીંટી પિતાની કનેયી પુત્રને એક વીંટી મૂળ હતી. એ વીંટીમાં એક તેજથી રન હતું. વારસામાં ઉતરતી ચાલી. એમ કરતે કરતે તે એક એવા તેમાંથી સેંકે સુંદર ને રંગર ગી કિરા સૌ દિશામાં ફરી નીકળતાં પિતાની પાસે પહોંચી જેને ત્રમ્ પુત્રે હતા. એ ત્રણે કનાં. વળી એ માં એક એવી મેમરી શક્તિ હતી કે જે માયુસ મેનું મન એકસરખી સારી રીતે રાખતા, એટલે એ ત્રણેને છે તે પૂરી,' શ્રદ્ધાથી પડી રાખે તે પરમેશ્વરને તેમ જ એકસરખા હવાની એને ય ફરજ પડી હતી. તે છતાં, પતામનુષ્પ માત્રને પ્રિય થર્ષ જાય, . પછી પૂવ વાસી એ વીટીને વખત એમ બની જતું કે એ વખું પૂમને કંઇ એક જ કદિ ય અળગી થયા ન હૈ એમાં શી નવાઝ હતી ? વળી, એથી મેની પાસે એક રહ્યો હોય, ને બીજા બે મે જર પુત્રો, જ, એણે હૃઢ નિશથ કર્યો કે આ વી'તી તે હવે દ્વારા • ઉમરાતા નેહવાળા એના ૯૬થમાં તે મા ભાગ પડાવ્યે ન વંશમાં જ રહેવી જોઇએ. એટલા માટે એણે એ અંગુકી પૈતાની હેય, તે વખતે તે પિતાને એમ ખાતરીથી લાગતું કે પેતાની' પાછળ પતના બ્રાના પુત્રને સોંપી, તે સાથે એવી પ્રફ પાસે છે એ પુત્ર જ ખાખરે સૌથી વધારે લાર્ષક છે. સામે શરત કરી કે એ પુત્રે પણ, એવી જ રીતે, પેતાની પાછળ, નસેને માટે બનતું. એમ કરતે કરતે પરિશ્રુભ છેશ્વરે એ લ્યું પતના પુર્વેમાં જે મેત સૌથી વધારે પ્રિય હોય તે પુત્ર છે કે એનાથી પ્રેમાળ નિર્ભેળતાના આવેશમાં ત્રણે યૂ ને અલગ
ટી સેપી જ દી, અને આ પ્રમાણે %)એ પૈઢીએ જે પ્રિય, મહામ ખાનગી વચન અાપી જવાયુ કે હું તે જ આ લૌરી, તમ પુત્ર હોય તે એ વીરી પાસે અને વળી, પિતે માટે આપી જશ, માખ છેડે વખત ચાહવું, પશુ મેં સ્થિતિ નબી , પુત્ર હોય કે ન હોય તે પણું તે, મેં વીંટીને જ પ્રતાપે, કયાં લગી ર ન છાકૅ એ પિતાને પિતાની ભાખરી ઘડીને આખા કુળનો નાયક થઈને રહે.' સુલતાન, હું છું કે મહારૂં વિચાર કરે છે, તે તારે મા લાયક પિતા બહુ જ મુઝ કg &મે “સૈબિર સંભળ્યું ને !
ગયે. આખરે પણું બણુમાંના કોઈ પણ્ બે કાના દીકરાએ
કા.. કડવી, પોતાના કામ માટે જીમ જઇડાડા
ની
ત: કિરી