________________
-. ચોપરાની ચોવટ. - -
(ગતાંકથી ચાલુ
છે–સાચે લદ્દા સમજે છે, મારે સા બદા લેવાનું આખો
સમાજને સૂજે દીકરીઓના ભાગ અપાતા અટકે. કેળવણી જાણુશાળા-પેલા હેમુ મહેતા સૌની નામરજી છતાં એની માગળ ધપે. ને બદસુરત સમાજ ખુબસુરત બને. દીકરી વિમળાને ભેટીક સુધી વી. એ વિમળાબે નાનપણમાં ત્યાં તે બાસઠ વર્ષની કિંમરે બાર વર્ષની બાળા સાથે થોડા જ થયેલ સગપણ તોડી નાખી એક કાદીમાવાડી નાગર સાથે મારા પર દયા કરનાર, મંદિરના મતીયા શિરે સુખનું હેલ્થ પરણી ગઈ,
જેવડું કપાળમાં રીલુ તાણનાર મનસુખ ગામે તાકી ઉઠયાકામ-ક્યારે ?
આજ કાલનાં છોકરાં માથે ચડી બેઠાં છે. ન્યાત જતને ઊંચે ભાણુશાળn-કાન રાતે લગન થયાં. માજે મહેતાને ત્યાં તાર છે.
મૂક્વા માગે છે. દયા, સાળવી, સાંડેસરા, ભાવસાર, છીપા ને પટેલ મહેતા મેરાઈ છે,
બધાંને એક પંગતે બેસાડવા માગે છે, કાલે બીએાને બેસાડવાની કાકા-હળાહૂળ કળયુગ આવી પહોંચ્યા “ દીકરી ને ગાય દોરે
વલત કરશે. ચાંપતા ઉપાય નહિ હ્યા તે વંદી શે વઠી છે જથાર ત્યાં જાય ” એના બદલે કરેલ સગવુ તોડી વાસ્યાની દીકરી
ઢીલું મૂક્યું છે ત્યારે નાના મુદ્દે આટલી વાત છે ને શું નાગરને જય ! પણ એમાં એને રો રોષ ઇશે | મહેતાના જ વોક ઈલાજા રા છે છે, હું ધણીવાર એને કહેતા-મૂલ્પા ! રહેવા હૈ, મા દીકરીને પણ
તરત જ એક યુવાને ખીજ ન કાળે તેમ આસ્તેથી મામાને ભણૂકે છે તે પસ્તાઈશ, નાગુ ! જરા 1 ડીને.
ચેતવ્યા, “ રહેવા છે......મેહ ગંધાય છે * મામા ચેતી ગયા ને નવનીત-તમે ભણૂતરને શું કરવા વગેરે છે. મેં ભણુતરે જ
શ્રાવકા થઇ મુંગા રેહા. એને ઉગારી લીધી.
એ યુવાન-મહેતાએ પોતાની દીકરીને મેતના મેમાથી બચાકાકા-નવનીત 'તું પશુ બહુ દૃઢ ડાવો જણ્યે છે, ભગૃતરે એને
વવા દેજવણી માપી બીજે પણૂાવી તેમાં આપણે માટલા પચાસ શi! ઉગારી લીધી કે એના મા બાપનું નાક કપાવી નાંખ્યું !
કાકા-એ તારી ચતુરાઈ બરેલી માતની ને વગર માતની નવનીત-એમાં નાક શું કપાયું?
જાતા રહેવા દે ! કાકા-એના વડીલેએ કરેલ સગપણું તેડી નામને પરણે. એ
નવનીતમાકા ! એ ચતુરાઈ નથી કરતે. બરાબર કહે છે, નાક ન કપાવ્યું તે બીજું શું ?
કાકા-શું કપાળ બરાબર કહે છે. - નવનીત-તમને ખબર છે ? વિમળાનું બચપણમાં જે પૈસાદારને ત્યાં સગપષ્ણુ કરેલું તે છોકરાને કેટલાંય વર્ષ થયાં અગિ આવે છે,
ત્વનીત-ને ઍને કેળવષ્ણુી આપવામાં ન આવી હોત તે સ્વતંત્ર એક અખેિ કાણે થયે છે, મદ્ધિને પાંચ પેઢી કમાવાની તાકાત નથી. બુધ્ધિથી વિચાર કરવાની શકિત ખીન્નત નહિં. એટલે તમે કહો છે. માંગ ગાંજાનું વ્યસન વળગ્યું છે. એણુતરમાં કાળા અક્ષરને કુટી
Sા પર તેમ “hકરી ને ગાય દોરે ત્યાં જાય ” તે પ્રમાણે તેને પૈસા રળીયા મારે છે. આવા અજાણુ-ગજેરી ને રોગીની સાથે લગ્ન કરી જીવ- ના
સાથે પરણુનું પડતું. અને જેમ ગગને કનાં જીનેન ખારાં ઝેર થાય છે નને પાછું કરવા કરતાં ગ્રેજ્યુએટ યુવાન સાથે લગ્ન કરવાની છે
૧ તેમ એના સંસારને આગ લાગત અને સરવા વિમળા માતે મરત હિમ્મત કરી એ ભૂલ એને ધન્યવાદ માપ જોઇ. આપ
ક રવા પર
: ૨ કાન કે ૨ઢાd. જ્યારે કેળવણીએ એને વિચાર કરતાં શીખલ્યું. ને
નાર રાજી થવું જોઈએ. છતાં માલીકશાહી-૧ઠીલઢાહીના દોરે એ સ્વત
પિતાની સલાઇથી લાયકાતના ધર નાગર યુવાન સાથે લગ્ન કર્યું, બતા આપણૂાથી ન સહન થાય તો મુંગા રહીને પણ્ નાકના એકે
- એને એના જીવનને વિચાર કરવાને ઋધિકાર ખરો કે નદિ ? મેટાં ગુલબાને ન ઉડાડીએ.
નકામી પારકાને માટલી હાયપIટ - ક્રાકા-ગૌમાં અમારે શું ? એના બાપને પસ્તાવું પડશે ! પકે જ્યાં તો સામે બેથી ઉઠા-ખા બધાં પારો ? પકે રા | નાત પૂગે ત્યારે જવાબ દેવે ભારે પડશે. દીકરી નવનીત—તમારે કાંઇ સગુ વહાલું ? સાથી ની ખેતી રીતે કેમાં ઉતારશે દીકરા ?
નિંદા કરી કેળવણીને ઉતારી પાડી છે ! કંઈક સમજો. નવનીત-એના બાપને કે મને કાકાનેય પસ્તા થતા નથી. જમાને પૂર વેગથી દડ આવે છે, ની સામે થશા તે એમને ઘેર તો સૌ હર્ષમાં મહાલે છે, ખુદ મહેતાએ જ કન્યાદાન નાણાઇ જશે. દીધું છે, સૌની સંમતિથી મા થયું છે, ન્યાતની મેને લગારે પરવા ત્યાં તો મનસુખ મામા ફરી વાર કાચું ફાડી ફુગ ધ ફેલાવે તે
નથી. તેમ ન્યાતમાં દીકરા ઉતારવાનો એને મઠ નથી. મેં તે પહેલાં જ મસ્ત કાકાળે વાળનો વખત થઇ ગયા છે ઉદૈ ! ઉઠે ! છે એના માળમૈને લાકડે માંકડાં વળગાડી દઈ પરપ્પાવવાના દાવા કહી ચેપટાની ચાવટ કિલી લીધો ને મૌ વિખરાયું.
કરતાં એ મમૂકવવાની-ળવવાની લહાવાને મહામૂલો લેઢા સમજે