________________
(૩૮
જનધર્મ વિકાસ
-
ધર્મે વિચાર ?
લેખક-ઉપાધ્યાય શ્રીસિદ્ધિમુનિજી.
(ગતાંક પક ૧૨ થી અનુસંધાન) એ પુરૂષસિંહને અવાજ “મૌન છે. અને એ મૌનતા સિંહનાદથી છુદ્ર અંતરંગ કામાદિ પશુઓને દૂરનાં દૂર ભગાવી રહ્યો છે. સંગમદેવની કલ્પેલી સૌંદર્યવતી સુરસુંદરીઓ તેને તેના ઉંચ્ચ હૃદયના સ્થાનથી હડસેલવા યત્ન કરે, તે નર્યા ફાંફાં મારવા સીવાય બીજું કાંઈ નથી. કારણ તે મેહથી ઘણે દૂર ઉંચે ઉડનારે હે દેવી માહિનીઓનાં મેહ બાને લક્ષ્ય બની શક્ત નથી. આમ માયાથી સુંદર છતાં તેની દષ્ટિ જગતનું હિત સાધવા માટે હજુ જગત પર જ મંડાયેલી છે. કેવલ પૂર્ણ-જ્ઞાન ઉપાર્જન કરી એગ્ય જગતને દેવાની વૃત્તિ તેની સર્વશ્રેષ્ઠ ભવ્ય પ્રકૃતિમાં રહેલી છે. પૂર્ણ જ્ઞાન ન હોતાં અધુરેથી તે જગતને ગુંચવાવી નાખવા દેઢડાહ્યો થતું નથી. સાચો “મહાવીર' અન્યને દેરવામાં અનુભવ સીવાય અન્યને હાથે લેતું નથી અને અધુરા અનુભવે પ્રાયઃ બોલતા નથી. તે જ્યારે બેલે છે ત્યારે અચળ સત્યજ બેલે છે, અન્યથા તે બોલતો જ નથી. તે સર્વથા ગુફાઓમાં જ ભરાઈ બેસે છે એમ પણ નથી. તેને વસ્તીમાં પણ વસી શકતાં આવડે છે અને અહિં પિતાની નિર્જનતા–એકાકિતા કેમ સાધવી તે ય પણ તેને બરાબર આવડે છે. તેની આવી મનોદશાનું માપ ભાગ્યે જ અજ્ઞાન જગત જાણી શકે, કાઢી શકે.
એકકાળે રાજા મહારાજાઓ આ આજન્મ વિરાગીને ચક્રવતી સમજી સેવતા હતા. આજે તેઓ તેને છેડી ચાલ્યા ગયા છે, છતાં તેની બાદશાહી મહત્તા અત્યારની ત્યાગદશામાં વધુ ખીલેલી જોવામાં આવે છે. લાંબા કાળ સુધી આહારમાં અશુદ્ધિ કરનારા સંગમ સુર પ્રતિ તેણે ઉચ્ચારેલાં બીલકુલ બેદરકારી ભર્યા વચને તેના, ચક્રવતી કરતાં ય લાખો ગણું વધારે ગૌરવને સૂચવે છે. રાજાઓના અને દેવેંદ્રોના સુખ શાતા વિષયક પ્રશ્નોથી તેને કાંઈ પણ વિશેષ જણાયું નથી, એમના સુખ પ્રશ્નો પ્રતિ બહુધા બેદરકારી એ ઉદાત્ત મહાપુરૂષ, અત્યંત દુર્દશા પ્રાપ્ત ચંદનબાળાની આગળ ભારે ઉદાર અને વિશાળ દિલથી પિતાને હાથ લંબાવે છે અને સાંવત્સરીક દાનના દાતા એ હાથમાં લીરાન જેટલી જ ભાવનાથી અડદના બકુાળા ગ્રહણ કરે છે. એ સમર્થ આત્મા નહિ જેવું લઈ, દેનારને સધન અને અમર કરી દે છે, આવી
