________________
૩૬
જનધર્મ વિકાસ.
પ્રાસાદના ૨૯૧ મા વ્યાખ્યાનમાં જણાવ્યું છે ને ચંડકૌશિકનું દષ્ટાંત ૪૪ મા વ્યાખ્યાનમાં જણાવ્યું છે. •
૭. આજ્ઞા–પ્રાયશ્ચિત્ત લેવાથી ભગવંતની આજ્ઞા પળાય છે.
૮. નિઃશલ્યત્વ–પાપ રૂપો શલ્ય દૂર થતાં શલ્યરહિત થવાને અપૂર્વ લાભ મળે છે. એમ જાણીને દોષ લાગતાં પ્રાયશ્ચિત્ત લઈને જરૂર આત્મ શુદ્ધિ કરવી.
૩૦ પ્રશ્ન–ભૂલને સુધારવાની ભાવનાવાળા ભવ્ય જીએ પ્રાયશ્ચિત્ત લેવા માટે ક્ષેત્રથી ને કાલથી પ્રાયશ્ચિત્ત દાયક ગીતની તપાસ કઈ રીતે કરવી?
ઉત્તર–પ્રાયશ્ચિત્ત લેવા માટે ક્ષેત્રથી સાતસો જન સુધીના ભાગમાં અને કાળથી વધારેમાં વધારે બાર વર્ષ સુધી ફરીને ગીતાથની તપાસ કરી પ્રાયશ્ચિત્ત લઈને આત્મશુદ્ધિ કરવી. આ બાબતમાં સાક્ષીપાઠ આ છે
आलोअणानिमित्त-खित्तम्मि सत्तजोयण सयाई ॥
काले बारसवासा-गीअत्थगवेसणं कुज्जा ॥१॥ (આ ગાથાનો અર્થ અહીં શરૂઆતમાં જણાવી દીધો છે.) - ૩૧ પ્રશ્ન–અગીતાર્થની પાસે આલોચના [પ્રાયશ્ચિત્ત] નહિ લેવાનું શું કારણ?
ઉત્તર–ભૂલનું પ્રાયશ્ચિત્ત કેને કઈ રીતે આપવું? ચારિત્રાદિકમાં થયેલી ભૂલના પ્રમાણમાં કેટલું પ્રાયશ્ચિત્ત આવે ? પ્રાયશ્ચિત્ત લેનારને ઉદ્દેશીને દ્રવ્યાદિક કેવા છે? આ બધે વિચાર અગીતાર્થ પુરૂષ કરી શક્તા નથી ને જેને ઓછું પ્રાયશ્ચિત્ત આપવું જોઈએ તેને વધારે પ્રાયશ્ચિત્ત આપે અને જેને વધારે પ્રાયશ્ચિત્ત આપવું જોઈએ તેને ઓછું આપે. આથી પ્રાયશ્ચિત્તના દાયક અને ગ્રાહક બંને ચતુર્ગતિક સંસારમાં વિવિધ વિડંબના ભોગવે છે. આ કારણથી અગીતાર્થની પાસે પ્રાયશ્ચિત્ત લેવા ના કહી, એ વ્યાજબી છે. કહ્યું છે કે
(આવૃત્ત). अगीओ न वियाणइ-सोहि चरणस्स देइ ऊणहियं ॥
तो अप्पाणं आलो-अगं च पाडेइ संसारे ॥१॥ (આને અર્થ શરૂઆતમાં જણાવી દીધું છે.)
૩૨ પ્રશ્ન–આસન્નસિદ્ધિક ભવ્ય છે જેની પાસે વ્રતાદિ ઉચ્ચરી શકે તે વ્રતાદિને દેનારા ગુરૂના ક્યા ક્યા ગુણ શાસ્ત્રમાં કહ્યા છે?
ઉત્તર–જે દિવસે દીક્ષા લીધી, ત્યારથી માંડીને જેનું ચારિત્ર અખંડ હોય, અને જે વિધિના જાણકાર હોય તેમની પાસે સમ્યક્ત્વ-વ્રત ઉચ્ચરવા (સ્વીકા રવા, ગ્રહણ કરવા) અને પ્રાયશ્ચિત્ત લેવું. કહ્યું છે કે
