________________
૩૫૮
જંગત ભણીની તેની કેટલીક ફરજો બજાવવાજ ફક્ત-કરવાને શિખવવામાં આવ્યું હતું. આ કામ કરવાથી તે ધીમે ધીમે પાશવી વૃત્તિઓના પાશમાંથી પિતાના આત્માને પૂરો કરી શકતો અને ઉચ્ચ પ્રકારનાં સો શિખી શકતે હતો. આ નિયમોમાં એક નિયમ એ હતો કે તેણે પાંચ પ્રકારના યજ્ઞ કરવા.
દેવયા, ઉચ્ચ ભૂમિકાની દિવ્ય અને ચૈતન્ય યુક્ત શક્તિઓ-દે–ભણી યજ્ઞ કરો. મનુષ્યના શરીરને પણ આપનારી દરેક ચીજોને અન્ય ભૂમિકાની સૂકમ શક્તિઓ સાથે સંબંધ છે. વસ્તુતઃ દરેક ચીજનું પિષણ તે શક્તિાએ વડે થાય છે. તેટલા માટે મનુષ્ય ને શક્તિઓને આભારી છે. જે દેવ પાસે થી તેને આટલું બધું મળે છે, તે દેવાને–તે દિવ્ય શક્તિઓને બદલામાં તેણે કાઈક આપવું જોઈએ, પણ કેવળ સ્વાથ થવું જોઈએ નહિ. જે શુદ્ધ હવાથી મનુષ્યના શરીરમાં કૃતિ આવતી હોય તે આસપાસની હવા શુદ્ધ રહે તેને સારુ તેણે પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. જો શુદ્ધ ખેરાથી તેનું પોષણ થતું હોય તો જે શક્તિઓ અને શુદ્ધ બનાવે છે, તે શક્તિઓને તેને કાંઈ બલિદાન-ભાગ આપવો જોઈએ. આ પ્રમાણે દરેક બાબતમાં બદલામાં તેણે કાંઈક આપવું જોઇએ. બીજા પાસેથી મળેલા લાભના બદલા રૂપ કાંઈક કાર્ય કરવાથી તેને સંતોષ થશે કે તે ચાર કે ભિખારી નથી પણ પ્રમાણિક આત્માધિન–સ્વતંત્ર મનુષ્ય છે.
પિતય
આ યજ્ઞ પિતા માતા અને આપણા બાપદાદાઓ ભણી કરવાનું છે. તેઓએ આપણને ઉછેર્યો છે, આપણે પણ કર્યું છે અને આપણને વસ્ત્ર પુરાં પાડ્યાં છે, બાળપણમાં આપણી સંભાળ રાખી છે અને તે નિમિત્તે તેઓએ ઘણું રાત્રિઓ સુધી ઉજાગરા પણ વેઠયા છે. તેમની તરફથી મળેળા આ સઘળા લાભના બદલામાં જે આપણે કાંઈ પણ ન કરીએ તે ખરેખર આપણે કૃતની ( ungrateful ) કહેવાઈએ. જો તેઓ જીવતાં હેય અને વૃદ્ધ થયાં હોય તો આપણે તેમની સંભાળ લેવી જોઈએ અને તેમનું જેથી કલ્યાણ થાય, તેવી દરેક રીતે તેમની સેવા બજાવવી જોઈએ. તેમનાં મરણ પછી તેમનાં નામ આપણી સ્મરણ શક્તિમાં તાજાં રાખવાં જોઈએ. મનુષ્ય–ઉન્નતિમાં તેઓએ પિતાને ભાગ ભજવ્યો છે. આપણે તેઓએ કરેલાં કાર્યોની કદર બુઝવી જોઈએ, અને તેમણે પડતું મૂકેલું કામ
