________________
રો
મહાવીર સ્વામી પણ તે વખતે બાલાતી અધ માગધી ભાષામાં વ્યાખ્યાન આપતા હતા તેનું કારણ શું :
આપણું તીર્થકર ભગવાન એક છે વિઠાન પુરૂષોને સંસારમાં ઉપદેશ દઈ અપ લાભ મેળવવા કરતાં તે વખતે ચાલતી બધા સમજી શકે એવી ભાષામાં વ્યાખ્યાન દઈ સર્વ સમાજના ઉપકારક થતા હતા. વૃદ્ધ, બાળક અને સ્ત્રીઓ શુદ્ધ ઉચ્ચાર કરી શકતા અર્થ સમજી શકતા. અર્થ સમજ
થી શ્રદ્ધામાં વૃદ્ધિ થતી, શુદ્ધ પરિણામવાળાં મન થતાં અને આત્મા ઉપરને નન ઉપર સારી અસર –છાપ પડતી. તે વળી ધર્મનું રહસ્ય આંતર સ્વરૂપ બધા સમજતાં, પણ શેકજનક સ્થિતિ આપણી હાલમાં બની ગઈ છે. અત્યારે તે પાછલા જમાનાની આપણી જાહોજલાલી સાથે આપણા ઉદારમન-આપણ કમળ શુદ્ધ અંતકરણ–તે સર્વે ક્યા ગયા. ?
શું રહ્યું છે ત્યારે આપણી પાસે શું અર્થ કે કંઈ નહિ, અનઈ જ સર્વત્ર માલુમ પડે છે. પવિત્ર મંત્રનો ઉચ્ચાર કરતાં આપણું મન ચકડોળે ચડતું દેય એમ લાગે છે. નાના પ્રકારના અપ્રાસંગિક સાંસારિક દુષ્ટ વિચાર આ મનમાં પ્રવેશ કરે છે. આપણી દષ્ટ પ્રભુ પ્રતિમા ઉપર નહિ, આપણું અંતરાત્મા ઉપર નહિ આપણું આખા દેવાલય–અપાસરા વિગેરેમાં આજુબાજુ સડેલી વસ્તુઓમાં–પલાવમાં ભણે છે આપણી ટેવાયલી જી ને મુખ અંજનની ઉતાવળી ગતથી પોતાનું કાર્ય બજાવે છે. શ્રદ્ધા ઉડી જાય છે, વિનય નષ્ટ થાય છે. એના હે બાઈ ! સત્ય કહી ગયા છે. આપણે આચાર્યો કે “ જ્ઞાન વિના ક્રિયા કરી કાશ કુસુમ સમાન.” આપણું ચાવીસમાં તીર્થકર મહાવીર સ્વામીન ઉપર લખેલ ઉદ્દેશ ન સમજનાર સિદ્ધસેન દિવાકર આચાયને તેમના ગુરુ રસંધ બહાર મુકયા હતા. કારણ કે તે વખતે સહેલી લાગતી(બાલવામાં અને સમજવામાં પ્રાકૃત ભામાં રચલાં આપણાં પવિત્ર સુનું અઘરી સંસ્કૃત ભાષામાં ભાષાંતર કરનારને આ ફળ મળ્યું. ગુરૂજીએ જાણ્યું કે વૃદ્ધ પુર, બાળકો અને સ્ત્રીઓ સંસ્કૃત ભાષા સહેલાઈથી બોલી તથા સમજી નહિ શકે તેથી તેઓએ સ્વશિયને સંધ બહાર કર્યો. ભગવાન મહાવીર સ્વામીનો ઉત્તમ આશય આપા જાળવી રાખવા એ આપણી ફરજ છે. તે આશય તે એજ છે કે જનસમાજને અનુકૂળ–જેને અર્થ તરત સમજાય–જેનો ઉચ્ચાર કરનાં વાર જ અર્થ ધરાય–તેવી ભાષામાં-એટલે પિતાની માતૃભાષામાં આપણું સુત્રો જોઈએ. જે આપણી પ્રતિક્રમણ સૂત્રો કાલની ચાલતી ભાષામાં મુકાય તે અમુલ્ય કાર્ય થાય છે. વિવિવાદ વાન
