________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રતિક્રમણસુત્ર-પ્રધટીકાની શુદ્ધિ-વિચારણું
[૩] લેખક: પં શ્રીચુત લાલચંદ્ર ભગવાન ગાંધી (ગત અંક: પૃ૦ ૮૨ થી ચાલુ)
સકલાહતમાં અભ્યાસીઓને ઉચ્ચારણમાં સરલતા થાય અને સમજવામાં સુગમતા થાય એ ઉદ્દેશથી પ્ર. પ્ર. ટીકાવાળા પુસ્તકમાં ખાસ સ્થળે વિવક્ષાને અધીન સંધિ કરવામાં આવી નથી. એ જ રીતે પ્રપ્રભાગ ૩, પૃ. ૨૦૩ થી ૨૮૨ સુધીમાં અર્થ-વિવેચન અમે “સલાહંત ' પ્રકાશિત થયેલ છે. એથી ત્યાં પૃ૦ ૨૦૬ માં, લેક ૨૦ માં પહેલા ચરણના અંતમાંના “મળવાન પદ સાથે બીજા ચરણના પ્રારંભના “વાર' પદની સંધિ દર્શાવવામાં નથી આવી, તથા ત્યાં પુત્ર ૨૦૮ મા . ૩૩ ના ત્રીજા પદના અંતમાંના “રવિ() પદ સાથે ચેથા પાદના પ્રારંભના “ત' પદની સંધિ કરવામાં નથી આવી, તેને વિદ્વાન સમીક્ષકે અશુદ્ધ તરીકે ગણવેલ છેT એવાં સ્થળામાં સંધિ કરવામાં આવે તે જ શુદ્ધ ગણાય–એ એકાન્ત નિયમ જાણવામાં નથી.
તથા એ જ “સલાહત માં પ્રો પ્ર પૃ૦ ૨૦૮, શ્લોક ૩૨ માં પ્રકાશિત “-ન્હાન' એ પાઠ અશુદ્ધ અને “-વીોિ ' એવો પાઠ શુદ્ધ છે—એવી સમીક્ષકની માન્યતા યથાયોગ્ય જણાતી નથી, કારણ કે તેમ માનવામાં–મહાપાપને પ્રદીપની ઉપમા અને વીતરાગદેવને અનિલ–પવનની ઉપમા આપવી અનુચિત ગણાય. તેને બદલે પ્રાચીન વ્યાખ્યાકારે જણાવ્યા પ્રમાણે મહાપાપને બાળવામાં પ્રદીપ્ત થયેલા અનલ-અગ્નિ-સમાન વીતરાગદેવને જણાવવા ઉચિત ગણાય; એથી ત્યાં વ્યાખ્યા-શુદ્ધ મળતું પ્રાચીન પાઠ “પ્રીનો ' પસંદ કરવામાં આવ્યો છે, અને એવા અર્થનું સમર્થન ત્યાં જોઈ શકાય છે.
સંતિક? સ્તવમાં પ્ર. પ્રટીકા પુસ્તક ભાગ ૩, પૃ૦ ૬૮૯માં ગા૦ ૭ માં ચોથું ચરણ પ્રચલિત પાઠ પ્રમાણે અને અન્યત્ર પ્રદ્યુમ્નસૂરિના “વિચાર–સાર” પ્રકરણમાં (આ સમિતિ પ્રા. ૦ ૧૯૭૯, પત્ર ૯૨, ગા. ૩૦) મળતા પાઠ પ્રમાણે “મો મgat સુર૩મરો' છપાયેલ છે, સ્થા ૧૦મી ગાથામાં, ત્રીજા પાદમાં પણ તેવી રીતે પ્રચલિત પાઠ જરૂર આપી, ત્યાં નીચે પાર્ધાતર તરીકે “a” પાઠ પણ દર્શાવ્યો છે, સભાગે એ વતી કર્તાના સમયની ક ૧૪૯૭માં લખાયેલી પ્રાચીન પિથી મળી આવી હતી, તેના આધારે તેને શુદ્ધ કરવામાં આવ્યાનું સંસ્મરણ છે. વિદ્વાન સમાલોચકે જણાવેલ પાઠ “મgvલ-9માd” (ગા) ૭),
For Private And Personal Use Only
